Ιλάν Παπέ: «Το Ισραήλ επί εβδομήντα χρόνια ασκεί αποικιακή πολιτική»

Ο Ιλάν Παπέ, παιδί Γερμανοεβραίων που γλίτωσαν από τους ναζιστικούς διωγμούς της δεκαετίας του 1930 και ένας από τους «Νέους Ιστορικούς» του Ισραήλ, προσπαθεί από τη δεκαετία του ’80 να ξαναγράψει την ιστορία της χώρας του, αποδίδοντάς της πολιτική εθνικής κάθαρσης της Παλαιστίνης και ζητώντας να αντιμετωπιστεί όπως το καθεστώς απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής.

Συνέντευξη στον Τάσο Τσακίρογλου

● Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να μεταφέρει την αμερικανική πρεσβεία στην Ιερουσαλήμ πυροδότησε ένα νέο κύμα παλαιστινιακών αντιδράσεων. Πώς κρίνετε την πολιτική του Αμερικανού προέδρου στη Μέση Ανατολή;

Με πολλούς τρόπους ο πρόεδρος Τραμπ συνεχίζει τις πολιτικές των προκατόχων του. Ωστόσο, έχει ένα διαφορετικό στιλ. Είναι πιο ξεκάθαρος σχετικά με τις πραγματικές στοχεύσεις των αμερικανικών πολιτικών στην Παλαιστίνη, ενώ οι προκάτοχοί του ήταν περισσότερο ασαφείς και ανειλικρινείς μεσίτες της ειρήνης. Αυτές οι πολιτικές βασίζονταν σε μια διαφορά ανάμεσα σ’ αυτά που λέγονταν και αυτά που γίνονταν.

Οι Αμερικανοί χαρακτήριζαν τους εβραϊκούς οικισμούς στην κατεχόμενη Παλαιστίνη παράνομους και ταυτόχρονα αρνούνταν να αναγνωρίσουν την ισραηλινή προσάρτηση της Ανατολικής Ιερουσαλήμ και την ισραηλινή παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου με τη μεταφορά της πρωτεύουσας του Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ. Ωστόσο, στην πράξη οι ΗΠΑ έκαναν ελάχιστα για να αντιμετωπίσουν το Ισραήλ.

Ο Τραμπ έπαψε να παίζει αυτό το παιχνίδι και προσφέρει λευκή επιταγή στο Ισραήλ. Αυτό σημαίνει ότι θα τερματίσει την αμερικανική εμπλοκή στη λεγόμενη ειρηνευτική διαδικασία και θα μπορούσε επίσης να σημαίνει το τέλος της λύσης των δύο κρατών.

● Υποστηρίζετε ότι, εβδομήντα χρόνια μετά την ίδρυσή του, το κράτος του Ισραήλ συνεχίζει την αποικιοποίηση της ιστορικής Παλαιστίνης και ότι το μοναδικό πράγμα που μπορεί να φέρει την ειρήνη είναι η «αποαποικιοποίηση». Μας το εξηγείτε;

Ο σιωνισμός είναι ένα αποικιακό-εποικιστικό κίνημα. Ενα κίνημα Ευρωπαίων εποίκων που επιθυμούσαν μια νέα πατρίδα, η οποία κατοικούνταν από άλλους.

Ο κύριος στόχος του, όπως και άλλων αποικιοκρατικών κινημάτων, είναι να αποκτήσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος γης με όσο λιγότερους γίνεται γηγενείς. Το 1948, το κίνημα κατόρθωσε να εκδιώξει τον μισό γηγενή πληθυσμό και το 1967 να καταλάβει ολόκληρη τη νέα πατρίδα.

Το κύριο πρόβλημα για το Ισραήλ τα τελευταία χρόνια είναι δημογραφικό, καθώς ο μισός πληθυσμός που ζει ανάμεσα στον ποταμό και τη θάλασσα εξακολουθεί να αποτελείται από γηγενείς.

Ετσι, μια ειρηνευτική διαδικασία για το Ισραήλ σημαίνει να αναζητήσει τρόπο ώστε να έχει τη γη χωρίς τους ανθρώπους και όχι να αποδώσει ίσα δικαιώματα στον αποικιοκρατούμενο λαό της Παλαιστίνης.

Η ισότητα θα μπορούσε να εξασφαλιστεί μέσω της αποαποικιοποίησης.

● Χαρακτηρίζετε τον σιωνισμό πιο επικίνδυνο από τον μαχητικό ισλαμισμό. Αντίθετα, αυτό που βλέπουμε τις τελευταίες δεκαετίες είναι ότι ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» έχει χρησιμοποιηθεί ως άλλοθι για επεμβάσεις και αλλαγή καθεστώτων στον αραβικό κόσμο. Ποια είναι η γνώμη σας;

Το πολιτικό ισλάμ θα είναι πάντα μέρος του κοινωνικού και πολιτικού ιστού του αραβικού κόσμου. Εχει μαχητικές συνιστώσες οι οποίες καταστρέφουν και υπονομεύουν τη ζωή, αλλά έχει επίσης πιο μετριοπαθείς και εποικοδομητικούς τρόπους για να συμβάλλει στην ευημερία του λαού. Είναι δύσκολο να δει κανείς τι όφελος έχει φέρει το σιωνιστικό κίνημα στον αραβικό κόσμο γενικά και στους Παλαιστίνιους ειδικά.

Είναι μια ιδεολογία που προσπαθεί να αποκόψει από τον αραβικό κόσμο ένα μέρος το οποίο είναι ιερό για το ισλάμ και η ίδια η πράξη του εποικισμού μετατράπηκε στην τελευταία ανοιχτή αποικιακή πληγή στην περιοχή.

Ετσι, αποτελεί μια διαρκή πηγή αποσταθεροποίησης και λειτουργεί σαν μια πραγματική ή κυνική δικαιολογία για να μην αντιμετωπιστούν τα υπόλοιπα ζητήματα στην καρδιά της περιφερειακής ατζέντας.

● Το Ισραήλ είναι ένα είδος «άγνωστης γης» για τους περισσότερους ανά τον κόσμο. Το έχετε περιγράψει σαν μια «κοινωνία υψηλής τεχνολογίας, με μια νεοφιλελεύθερη οικονομία και ένα από τα μεγαλύτερα χάσματα πλούτου ανάμεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ». Πώς εξασφαλίζει η κυβέρνησή του την υποστήριξη των πολιτών;

Η υποστήριξη του λαού του Ισραήλ εξασφαλίζεται με πολλούς τρόπους. Πρώτον, διατηρώντας μια διαρκή αίσθηση έκτακτης ανάγκης και υπαρξιακής απειλής, ζητείται από τους πολίτες να βάλουν στην άκρη τα οικονομικά και κοινωνικά τους προβλήματα για χάρη κάποιου σημαντικότερου πράγματος.

Ενα καλό παράδειγμα είναι η κοινωνική διαμαρτυρία του 2011, η οποία ανανεώθηκε το 2012. Το Ισραήλ, προκειμένου να την εμποδίσει να ξαναεμφανιστεί, εξαπέλυσε ακόμα μία επιχείρηση εναντίον της Λωρίδας της Γάζας.

Μεταξύ των άλλων μέσων που χρησιμοποιούνται είναι ένα δογματικό εκπαιδευτικό σύστημα και τα πιστά [στην κυβέρνηση] Πανεπιστήμια και ΜΜΕ.

Το αντιαποικιακό παλαιστινιακό κίνημα κατέφυγε στην ένοπλη πάλη και στη βία, τα οποία επίσης συνέβαλαν σε μια αίσθηση αφοσίωσης και πατριωτισμού των Ισραηλινών.

● Φύγατε από το Ισραήλ το 2008 μετά τη στοχοποίησή σας εξαιτίας της κριτικής που ασκούσατε στην κυβερνητική πολιτική. Στη συνέχεια, καλέσατε για ένα διεθνές μποϊκοτάζ των ισραηλινών πανεπιστημίων. Τα Ηνωμένα Εθνη και η διεθνής κοινότητα δεν κάνουν τίποτα για να σταματήσουν τη νέα καταστολή εναντίον των Παλαιστινίων. Τι μπορούμε να περιμένουμε για το μέλλον;

Το κίνημα για μποϊκοτάζ και κυρώσεις κατά του Ισραήλ (BDS) έχει μέχρι σήμερα αρκετά εντυπωσιακή επιτυχία. Η κοινωνία των πολιτών παγκοσμίως, σε αντίθεση με τις κυβερνήσεις, έχει μιλήσει ξεκάθαρα για το αίτημα να σεβαστεί το Ισραήλ τα παλαιστινιακά δικαιώματα, γιατί, σε διαφορετική περίπτωση, θα εισέπραττε μποϊκοτάζ.

Ολες οι ψευδείς κατηγορίες του Ισραήλ ότι αυτό είναι ένας νέος αντισημιτισμός έχουν προς το παρόν απαντηθεί επιτυχώς.

Το πρόβλημα είναι πώς να μετατρέψουμε αυτή την υποστήριξη από τα κάτω σε μια υποστήριξη από τα πάνω. Αυτή ήταν επίσης η πρόκληση για το κίνημα αλληλεγγύης προς το ANC [στη Νότια Αφρική]. Ελπίζω ότι αυτό θα συμβεί και τώρα.

● Ποιοι νομίζετε ότι είναι οι λόγοι για την αποτυχία των Παλαιστινίων να ενωθούν ώστε να αντιμετωπίσουν τις ισραηλινές πολιτικές;

Οι Παλαιστίνιοι διασπάστηκαν από τη Νάκμπα του 1948 και ο φυσικός διαχωρισμός ήταν το πρώτο εμπόδιο που έπρεπε να αντιμετωπιστεί και το οποίο η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) ξεπέρασε προς στιγμήν, ή τουλάχιστον μέχρι το 1982, όταν αναγνωρίστηκε ως ο μόνος νόμιμος αντιπρόσωπος του παλαιστινιακού λαού.

Η άνοδος των ομάδων του πολιτικού ισλάμ, η Συμφωνία του Οσλο και τα ιδιαίτερα ζητήματα που αντιμετώπιζε η παλαιστινιακή κοινότητα μέσα στο Ισραήλ κατέστησαν πολύ δύσκολο το να υπάρξει και να υιοθετηθεί ένα ενιαίο μέτωπο και όραμα.

Υπάρχει μια νέα γενιά Παλαιστινίων.

Η παλαιστινιακή κοινότητα ως σύνολο είναι πολύ νέα. Η ικανότητά τους να επικοινωνούν συλλογικά είναι πολύ καλύτερη, εξαιτίας και του κυβερνοχώρου.

Μπορούν ευκολότερα να επικεντρώνουν σε κοινά ζητήματα, όπως η Νάκμπα, το δικαίωμα της επιστροφής [στα εδάφη τους] και το όραμα ενός και μοναδικού κράτους.