Αποφάσισα να ξαναδιαβάσω το βιβλίο του Ν. Κοτζιά “Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΤΡΟΪΚΑ” που έγραψε το 2012 και αναφέρονταν στις μνημονιακές κυβερνήσεις που είχαν προηγηθεί. Το ενδιαφέρον μου εστιαζότανε στο ζήτημα της δημοκρατίας.
Γρήγορα συνειδητοποίησα ότι (προφητικά) ανέλυε και περιέγραφε την εξέλιξη της “δημοκρατίας” επί κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ (όπου συμμετείχε σαν υπουργός).
Γράφει ο Ν. Κοτζιάς:
“Στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται στη Βουλή και να εφαρμόζονται απ την Εκτελεστική Επιτροπή, δηλαδή την Κυβέρνηση…
… Στην πραγματικότητα είναι η πλειοψηφία της Βουλής που καλείται να στηρίξει και να επικυρώσει τις αποφάσεις της κυβέρνησης…
… Η Κυβέρνηση σαν Υπουργικό Συμβούλιο, όλο και περισσότερο καλείται να επικυρώσει αποφάσεις που έχουν ληφθεί αλλού. Αυτό συνέβη με το μνημόνιο και την Τρόϊκα…
…Το Υπουργικό Συμβούλιο δεν συνεδριάζει με όλους τους κανόνες της δημοκρατίας…
…Το φαινόμενο του βοναπαρτισμού: Ο Γ. Παπανδρέου σαν Πρωθυπουργός, συμπεριφερόταν σαν να βρίσκεται σε θεϊκή αποστολή. Σαν η πολιτική που εφάρμοζε να ήταν ένα είδος “πεφωτισμένης” πολιτικής, που προκύπτει όχι απ το δημόσιο διάλογο, ούτε απ τη διαβούλευση στη Βουλή και το κόμμα, αλλά από θεία επιφοίτηση…
…Ο Πρωθυπουργός δεν είναι ο πρώτος τη τάξει υπουργός, αλλά ένας ξεχωριστός θεσμός.
Το ελληνικό ΥΣ (Υπουργικό Συμβούλιο) δεν συνεδριάζει σαν συλλογικό όργανο με αυτοτελή ευθύνη, στο οποίο όλα τα μέλη έχουν ίσα δικαιώματα. Γι αυτό δεν γίνονται ψηφοφορίες στο ΥΣ, ενώ δεν υπάρχει περίπτωση να μειοψηφήσει ο Πρωθυπουργός…
… Στην περίοδο της κρίσης ενισχύεται η ήδη υπάρχουσα τάση να λειτουργεί ο πρωθυπουργός απέναντι στο κόμμα και την κοινοβουλευτική ομάδα όχι σαν πρώτο τη τάξει στέλεχος, αλλά σαν μονάρχης που απαιτεί στήριξη των επιλογών του που αποφασίζει σαν “πεφωτισμένος” δεσπότης τι είναι καλό για τον ίδιο, τους “ακολούθους του” (κόμμα και βουλευτές κόμματος) καθώς και το κράτος…
… Σ αυτές του τις αποφάσεις συμβουλεύεται τον “καρδινάλιο-καγκελάριο” του ή ακόμα ένα κλειστό κύκλο συμβούλων της Αυλής του…
…Η Προεδροποίηση του Πρωθυπουργού είναι μια τάση που έχει καταγραφεί διεθνώς και τη συναντάμε ιδιαίτερα στην Ελλάδα της εποχής του Μνημονίου…
… Ο Πρωθυπουργός μετατράπηκε από πρώτος ανάμεσα σε ίσους, σε πρώτος και μόνος…
…Η τάση είναι τα θέματα να συζητούνται και οι αποφάσεις να λαμβάνονται όχι από τα δημόσια ορατά Σώματα που εκλέγει και ελέγχει η κοινωνία, αλλά απ τα μη ορατά. Απ τις συλλογικές αποφάσεις στις μη συλλογικές…
…Οι περισσότερες αποφάσεις λαμβάνονται με τη μορφή δυαδικής σχέσης ανάμεσα στον ίδιο τον Πρωθυπουργό και τον κάθε φορά αρμόδιο Υπουργό…
…Μέσω αυτής της σχέσης ο Πρωθυπουργός καταργεί ουσιαστικές λειτουργίες συλλογικότητας, ελέγχου και απόφασης, χάραξης πολιτικής γραμμής του ΥΣ και ποδηγετεί το Κοινοβούλιο. Με αυτό τον τρόπο δυναμώνει τον δικό του ρόλο, καθώς και του άμεσου περιβάλλοντός του…
…Αυτός ο τρόπο λειτουργίας επιτρέπει στους Υπουργούς να διασφαλίσουν μια φεουδαρχική σχέση με το αντικείμενο του υπουργείου τους και να μην χρειάζονται τη σύμφωνη γνώμη των άλλων υπουργών για ν ακολουθήσουν τη μια ή την άλλη πολιτική…
…Έτσι ο Πρωθυπουργός μετατρέπεται από πρώτος Υπουργός σε Πρόεδρο της Κυβέρνησης και χειρίζεται και λύνει τα θέματα έξω απ τη συλλογικότητα του ΥΣ και της Βουλής. Άρα του επιτρέπεται ν αναπτύσσει μια συνολική προσωπική στρατηγική…
…Το δυαδικό σύστημα μπορεί να διευκολύνει την επιτάχυνση στην λήψη αποφάσεων, όμως απ την άλλη αυξάνει το ανεξέλεγκτο των κορυφαίων Υπουργών και αφήνει μεγάλο πεδίο ανάπτυξης πελατειακών σχέσεων και διαφθοράς. Το υπουργείο μετατρέπεται σε φέουδο του Υπουργού που δεν αφορά τους άλλους Υπουργούς…
…Η Προεδροποίηση του Πρωθυπουργού (το να καλεί δηλ το ΥΣ και το Κοινοβούλιο να πειθαρχήσουν σε αποφάσεις που έχουν ληφθεί εκτός αυτών των οργάνων) μετατρέπει τη Βουλή από όργανο διαβούλευσης, επιλογής και απόφασης, σε θεσμό απλής και αναγκαστικής επικύρωσης αποφάσεων που έχουν ληφθεί από εξωκοινοβουλευτικούς θεσμούς…”
Χαρακτηριστικά παραδείγματα που αποσαφηνίζουν τη “δημοκρατική” νοοτροπία των κυβερνήσεων του ΣΥΡΙΖΑ και του “ταλαντούχου” Πρωθυπουργού και ξεκαθαρίζουν το νόημα των παραπάνω, είναι:
Οι διαδικασίες του Δημοψηφίσματος του Ιούλη του 2015, όπου το “ΟΧΙ” μετατράπηκε σε “ΝΑΙ” μέσω αντιδημοκρατικών και αντισυνταγματικών μεθοδεύσεων (οι δυνάμεις του “ΝΑΙ” που συμμετείχαν στο πραξικόπημα, σαρκάζουν δημόσια το ΣΥΡΙΖΑ για τη μεταστροφή του, αφού είναι σίγουροι ότι δεν υπάρχει ανεξάρτητη δικαιοσύνη για να τους μαζέψει όλους μέσα, για κατακρεούργηση του Συντάγματος και οι σαρκαζόμενοι παραμένουν μουγκοί, ενώ οι προηγούμενοι μνημονιακοί κάτι απαντούσαν όταν τους κατηγορούσαν για παραβίαση του Συντάγματος, όπως: Γ. Παπανδρέου: “Του Συντάγματος προηγείται η “λογική” [σ.σ. : ποια λογική; Η δική του; Της Τρόϊκας;]. “Δεν είναι προφανές για ποιο λόγο το δικό μας Σύνταγμα θα μπορούσε να εμποδίσει κάτι πολύ λογικό το οποίο ισχύει σε πολλές άλλες χώρες” (4.7.2010). Συνοδευόταν βέβαια από τον δεξιό ψάλτη: Κων. Μητσοτάκης: “…διότι πάνω απ το Σύνταγμα υπάρχει η “σωτηρία του τόπου”, ο οποίος είναι ο υπέρτατος νόμος, μην το ξεχνάτε” (30.1.2010).
[σ.σ. Φυσικά στο όνομα “λογικών” προφάσεων καταργήθηκε η δημοκρατία επανειλημμένα στη χώρα μας. Αυτές οι απόψεις δικαιώνουν απόλυτα και τη μεταξική και την απριλιανή δικτατορία].
- Οι διαδικασίες ψήφισης του ΣΥΡΙΖΑϊκού Μνημονίου και όσα ακολούθησαν.
Και ο Ν. Κοτζιάς συνεχίζει:
“…Σε πολύ δύσκολες συνθήκες κάποιοι βουλευτές διαχώρισαν τη θέση τους έναντι της κατάληψης του ΠΑΣΟΚ και της κυβέρνησης από το Κόμμα του Μνημονίου. Τους κατηγόρησαν για αποστασία, αλλά στην πραγματικότητα αντιστάθηκαν στην ουσιαστική πολιτική αποστασία που είχε προχωρήσει η κυβέρνηση από το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ και τις ανάγκες της συντριπτικής πλειοψηφίας των ψηφοφόρων του…
… Όταν η Πολιτική χάνει την αυτονομία της, τότε υποτάσσεται στη λογική των αγορών, δηλ σε ένα μονόδρομο. Για να δικαιολογήσει η Πολιτική την υποταγή της στις αγορές και τα οικονομικά συμφέροντα, εμφανίζει εκ των υστέρων την απώλεια αυτονομίας της, σαν αναγκαστική επιλογή, σαν μονόδρομο, σαν αναγκαίο κακό. Επιπλέον αναπαράγει το μύθο για την αποτελεσματικότητα και την ορθολογικότητα των αγορών, μύθο που έχει πολλαπλώς καταρριφθεί. Στην πορεία μάλιστα, οι πιο θρασείς εκ των πολιτικών, σταματούν να εμφανίζουν αυτή την παραίτηση σαν το αναγκαίο κακό. Υποστηρίζουν πλέον ότι πρόκειται για την επιλεχθείσα οδό υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων…”
Οι παρακάτω επισημάνσεις, αποκτούν ιδιαίτερο χρώμα, αν τις δούμε σε σχέση με τη Συμφωνία των Πρεσπών:
“…Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης προκειμένου να πετύχουν οι όποιες αλλαγές σε μια χώρα με δυτικού τύπου πολιτικό σύστημα, απαιτείται η συναίνεση της πλειοψηφίας των πολιτών και βέβαια να μην λαμβάνονται μέτρα που στρέφονται ευθέως ενάντια στις ανάγκες και τη βούληση αυτής της πλειοψηφίας…
…Παρατηρείται μια έντονη προδιάθεση όλο και περισσότερες περιοχές της δημόσιας πολιτικής να ξεφεύγουν της συμμετοχής και του ελέγχου των πολιτών, διότι αποτελούν αποκλειστικό θέμα των ειδικών και μόνο αυτοί δύνανται να τις χειρίζονται…
… Θεμελιακή αιτία της κρίσης είναι η κρίση της δημοκρατίας. Η κρίση της δημοκρατίας σημαίνει να λαμβάνονται αποφάσεις χωρίς τους πολίτες, μακριά απ την βούλησή τους, ενάντια σ αυτούς…
… Η τάση συρρίκνωσης της δημοκρατίας στη χώρα μας συνδυάζεται με φαινόμενα όπως η πεφωτισμένη μοναρχία στην κορυφή και την αντίληψη ότι οι όποιες αλλαγές μπορούν να επιβληθούν απ τα πάνω, ακόμα και με τρόπο αυταρχικό, διότι οι “άνω” γνωρίζουν το τι χρειάζονται “οι κάτω” και η χώρα…
…Ένας μεγάλος κίνδυνος για την Πολιτική είναι να αποξενωθεί από τον κόσμο που τη στήριξε και τη στηρίζει. Ο κίνδυνος αυτός αυξάνει όσο ενισχύεται η αντίληψη ότι η Πολιτική γνωρίζει εξ ορισμού καλύτερα από το εκλογικό σώμα και δεν “χρωστά” στο τελευταίο κάτι…
… Χαρακτηριστικό των κυρίαρχων δυνάμεων στην ελληνική κοινωνία: Δεν επιδιώκουν την συναίνεση της κοινωνίας, επιλέγουν αυταρχικές μεθόδους διακυβέρνησης. Έχουν την αίσθηση ότι στο εσωτερικό της χώρας οι απόψεις τους μπορεί να είναι μειοψηφικές, αλλά ο εξωτερικός παράγοντας με το ειδικό βάρος που διαθέτει, δύναται με παρεμβάσεις ν αλλάξει τους συσχετισμούς προς όφελός τους…
… Για έναν δημοκρατικό, ριζοσπαστικό εκσυγχρονισμό, απαιτείται η συναίνεση της κοινωνίας, οι πολίτες να πιστεύουν και να δίνουν μάχη γι αυτό το εγχείρημα…
…Εκσυγχρονισμός ενάντια στην κοινωνία και την πλειονότητα των πολιτών, που δεν στηρίζεται στη δική τους βούληση και θέληση. Ένας εκσυγχρονισμός που επιβάλλεται απ έξω, δηλ ενάντια στα κυρίαρχα δικαιώματα και την κυριαρχία της Ελλάδας …
…Παρόλο που δεν έχουν όλοι την ειδίκευση να σχεδιάσουν μια πολιτική, εντούτοις είμαστε όλοι ικανοί να την κρίνουμε. Δηλ. οι ειδικοί σχεδιάζουν και εφαρμόζουν, οι πολίτες αποφασίζουν…
…Όταν οι πολίτες κατανοούν ότι δεν μπορούν ν αλλάξουν μια κατάσταση οδηγούνται σε αντιδράσεις που ενοχλούν. Το πρόβλημα δεν είναι αυτές οι αντιδράσεις, αλλά η μη εφαρμογή εκείνων των δημοκρατικών κανόνων που θα έδιναν στους πολίτες τη δυνατότητα να εκφραστούν και να παλέψουν για τις απόψεις τους…
…Επί παραδείγματι, η μη προκήρυξη εκλογών για μια πολιτική που κανείς δεν την έχει εγκρίνει…”
Όσον αφορά λοιπόν την πολιτική, ένα ζήτημα είναι η σωστή και βαθειά ανάλυση της πραγματικότητας και σ αυτό νομίζω το βιβλίο του Ν. Κοτζιά είναι πολύ προχωρημένο. Ένα άλλο ζήτημα είναι η εφαρμογή της πολιτικής…
Πηγή: https://politikofilosofikesanazitiseis.blogspot.com/
