Των Μάικλ Χαρντ, Σάντρο Μετσάντρα*
Είναι πολύ νωρίς για να προβλέψουμε σε ποιο βαθμό ο πρόεδρος Τραμπ θα υλοποιήσει τις προεκλογικές του υποσχέσεις και, εν τέλει, πόσες από αυτές θα κατορθώσει να κάνει πράξη κατά τη διάρκεια της θητείας του. Το σίγουρο είναι ότι καθημερινά, μετά την εκλογή του, πραγματοποιούνται διαδηλώσεις εναντίον του απ’ άκρη σ’ άκρη των Ηνωμένων Πολιτειών, όπου εκφράζονται η αγανάκτηση, η αποστροφή και η απελπισία των συμμετεχόντων.
Επιπλέον, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Τραμπ και η κυβέρνησή του θα συνεχίσουν να λένε και να κάνουν πράγματα που θα πυροδοτούν διαμαρτυρίες. Για τουλάχιστον τέσσερα χρόνια, πολλοί άνθρωποι στις ΗΠΑ θα διαδηλώνουν και θα διαμαρτύρονται τακτικά ενάντια στην κυβέρνησή του.
Οι διαδηλώσεις για την υπεράσπιση του περιβάλλοντος θα είναι αναμφισβήτητα κρίσιμης σημασίας, όπως κρίσιμες θα είναι και οι αντιδράσεις απέναντι στη γενικευμένη ατμόσφαιρα της βίας που διαμορφώνεται ενάντια στους μη λευκούς, τις γυναίκες, τους ΛΟΑΤΚΙ, τους μετανάστες, τους μουσουλμάνους, τους εργάτες όλων των ειδών, τους φτωχούς – και η λίστα τελειωμό δεν έχει.
Ένα από τα πιθανά εμπόδια που θα αντιμετωπίσουν τα κοινωνικά κινήματα, ωστόσο, είναι πως ο ακτιβισμός τους δεν ξεπερνά την οργάνωση διαδηλώσεων.
Μια διαδήλωση, βέβαια, μπορεί να ακινητοποιήσει μια πόλη, να μπλοκάρει προσωρινά τη λειτουργία της κυβέρνησης, ακόμη και να παίξει τον κρίσιμο ρόλο της διάνοιξης χώρου για πολιτικές εναλλακτικές. Από μόνη της, όμως, μια διαδήλωση δεν είναι ποτέ αρκετή για να προκαλέσει κοινωνικούς μετασχηματισμούς διαρκείας.
Η σημασία της προεδρίας Τραμπ, και πολύ περισσότερο τα κλειδιά για την ανάπτυξη κινημάτων διαμαρτυρίας εναντίον της, γίνονται, νομίζουμε, πιο ξεκάθαρα, αν δει κανείς το ζήτημα με παγκόσμια οπτική. Πριν επιστρέψουμε λοιπόν στα ζητήματα που θα αντιμετωπίσουν τα κοινωνικά κινήματα, ας βάλουμε σε ένα πλαίσιο τις βασικές παραμέτρους της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής, στην οποία θα εισέλθει σύντομα η κυβέρνηση Τραμπ.
Τα πολλά πρόσωπα της παγκόσμιας Δεξιάς
Αν και ο Τραμπ είναι σίγουρα μια πολύ ιδιόμορφη φιγούρα, στην πραγματικότητα είναι μόνον ένας από τους πολλούς «λαϊκιστές» δεξιούς πολιτικούς ηγέτες που έχουν εμφανιστεί στο παγκόσμιο πολιτικό σκηνικό με φόντο την οικονομική κρίση – μια λίστα στην οποία περιλαμβάνονται ο Βλαντίμιρ Πούτιν στη Ρωσία, ο Ναρέντρα Μόντι στην Ινδία, ο στρατηγός Αλ Σίσι στην Αίγυπτο, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Τουρκία, ο Βικτόρ Ορμπάν στην Ουγγαρία, ο Ροδρίγο Ντουτέρτε στις Φιλιππίνες, ο Μισέλ Τέμερ στη Βραζιλία, ο Μαουρίτσιο Μάκρι στην Αργεντινή, και ίσως συμπεριληφθούν σύντομα ο Νόρμπερτ Χόφερ στην Αυστρία και η Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία.
Πρόκειται, προφανώς, για μια ετερόκλητη ομάδα – ακόμα και η ταμπέλα «λαϊκιστής» που χρησιμοποιούμε εδώ για λογούς συντομίας κανονικά απαιτεί μεγαλύτερη προσοχή στη χρήση της. Ομως όλες αυτές οι δεξιές προσωπικότητες πράγματι μοιράζονται αρκετά κοινά χαρακτηριστικά.
Όλοι τους υπόσχονται, ως μόνη λύση στις οικονομικές και κοινωνικές παθογένειες, έναν συνδυασμό νεοφιλελευθερισμού και εθνικισμού.
Πολλοί εξ αυτών επίσης έχουν καταφέρει να κινητοποιήσουν για λογαριασμό της Δεξιάς ένα γενικευμένο συναίσθημα μίσους και περιφρόνησης για ολόκληρο το πολιτικό προσωπικό και σύστημα – ένα συναίσθημα που σε άλλες εποχές κινητοποιήθηκε αποτελεσματικά από την Αριστερά, λόγου χάρη στην Αργεντινή το 2001 και στην Ισπανία το 2011.
Πολλοί από αυτούς τους δεξιούς ηγέτες και τις πολιτικές δυνάμεις που τους στηρίζουν προσθέτουν επίσης στο μείγμα και κάποια παραδοσιακά συστατικά του φασισμού, όπως είναι η απειλή της μαζικής απέλασης των μεταναστών, η φυλετική καθαρότητα ως προαπαιτούμενο για να ανήκει κανείς σε ένα έθνος, η αναστολή του τρέχοντος κράτους δικαίου και των νομικών διαδικασιών του προκειμένου να επιτευχθεί η φυλάκιση και καταστολή των πολιτικών αντιπάλων, οι επιθέσεις στα ανεξάρτητα ΜΜΕ και η δημιουργία μιας περιρρέουσας ατμόσφαιρας τρόμου για όσους δεν είναι λευκοί, για τις γυναίκες, όσους είναι ΛΟΑΤΚΙ και πολλά άλλα τμήματα του πληθυσμού.
Σημειώστε επίσης πως η άνοδος αυτών των δεξιών «λαϊκισμών» έχει επιταχύνει σε όλες αυτές τις χώρες μια βαθιά κρίση θεσμών, συχνά παρεμποδίζοντας βασικές παραδοσιακές λειτουργίες των κυβερνήσεων (όπως η έγκριση προϋπολογισμών ή ο διορισμός προσώπων σε διάφορα αξιώματα) και υπονομεύοντας τις «κανονικές» πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές του κάθε συστήματος διακυβέρνησης. Και η οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2007 λειτούργησε σαν θερμοκήπιο, που καλλιέργησε και επιτάχυνε όλα αυτά τα φαινόμενα.
Στους μήνες (και τα χρόνια) που έρχονται θα προκύψουν σίγουρα μελέτες που θα εξηγούν με λεπτομέρειες τους παράγοντες που οδήγησαν στην επιτυχία της προεκλογικής στρατηγικής Τραμπ και τα κίνητρα των υποστηρικτών του – σε τι βαθμό δηλαδή η νίκη Τραμπ στηρίχθηκε είτε στο ρατσιστικό μίσος είτε στους οικονομικούς φόβους των «χαμένων της παγκοσμιοποίησης», δηλαδή των μελών μιας βιομηχανικής εργατικής τάξης σε παρακμή, είτε σε κατασκευασμένο κοινωνικό πανικό.
Όσο σημαντικά κι αν είναι αυτά τα ερωτήματα, ωστόσο, θέλουμε να υπογραμμίσουμε ότι η εκλογή Τραμπ, ιδωμένη μέσα από μια παγκόσμια προοπτική, δεν αποτελεί εξαίρεση, αλλά μάλλον επιβεβαίωση μιας βαρυσήμαντης (και τρομακτικής) τάσης.
Η εκδοχή του Τραμπ για την παγκόσμια ηγεμονία των ΗΠΑ
Το γεγονός ότι η εκλογή Τραμπ ταιριάζει τόσο καθαρά σε αυτή την αναδυόμενη παράμετρο της τρέχουσας παγκόσμιας τάξης πραγμάτων, εν μέρει αποκρύπτεται από την ίδια τη ρητορική του Τραμπ υπέρ των διαχωρισμών και της «αντίστασης» στις δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης – αλλά κι αυτή η ρητορική είναι μέρος της ίδιας παγκόσμιας τάσης στη Δεξιά.
Φαινομενικά, η δεδηλωμένη στρατηγική Τραμπ για την αντιμετώπιση της εποχικής κρίσης στην αμερικανική παγκόσμια ηγεμονία στηρίζεται στην αποχώρηση των ΗΠΑ από πολλά «μέτωπα», και η δική του εκδοχή για το πώς «θα ξανακάνουμε την Αμερική μεγάλη» -το κεντρικό σύνθημα της εκστρατείας του- μοιάζει να τοποθετείται στο άλλο άκρο του φάσματος από τη στρατηγική μονομερών πολεμικών επιχειρήσεων του Τζορτζ Μπους, με την οποία προσπάθησε και απέτυχε να συντηρήσει ή να ανανεώσει την ηγεμονία των ΗΠΑ. (Ακόμη και αν ο Τραμπ έχει καταφύγει σε μιλιταριστικές κορόνες, δηλώνοντας ότι θα βομβαρδίσει τον έναν ή το άλλον εχθρό, δεν φαίνεται να αποσκοπεί στην ανανέωση μιας ηγεμονικής θέσης.)
Η εκλογή Τραμπ θα μπορούσε λοιπόν να αναγνωσθεί και ως μια παραδοχή από την αμερικανική Δεξιά πως η παγκόσμια ηγεμονία των ΗΠΑ αποτελεί παρελθόν και ότι της αρκεί πλέον μια ιδεολογία του τύπου «Πρώτα η Αμερική».
Στην πραγματικότητα όμως ο σημερινός προστατευτισμός και απομονωτισμός των ΗΠΑ ελάχιστα θυμίζει τα αντίστοιχα φαινόμενα των αρχών του 20ού αιώνα, της περιόδου δηλαδή όπου οι ΗΠΑ φιλοδοξούσαν να αναρριχηθούν στην κορυφή της παγκόσμιας ιεραρχίας ισχύος.
Για την ακρίβεια υποπτευόμαστε ότι παρά τις προεκλογικές εξαγγελίες Τραμπ, η αμερικανική εξωτερική πολιτική δεν θα αλλάξει δραματικά προς μια λογική «αποχώρησης», αλλά θα συνεχιστεί με νέο μείγμα μιλιταρισμού και «ήπιας ισχύος» (soft power).
Η σύγκριση με το Brexit μπορεί από αυτή την άποψη να βοηθήσει, όχι επειδή η Βρετανία θα αποχωρήσει αληθινά από την Ευρώπη αλλά, τουναντίον, επειδή θα αναζητήσει νέους, πιο ευνοϊκούς όρους για να διατηρήσει τα μερίδιά της στις ευρωπαϊκές αγορές, ελέγχοντας παράλληλα τη μεταναστευτική ροή και συνεχίζοντας να απολαμβάνει τον κυρίαρχο χρηματοπιστωτικό ρόλο του λονδρέζικου Σίτι – μια σειρά από στόχους που, φυσικά, θα αποτελέσουν αντικείμενο σκληρής διαπραγμάτευσης, ειδικά με τη Γερμανία. (Μένει, μάλιστα, να φανεί κατά πόσο η εκλογή του Τραμπ θα επηρεάσει αυτά τα σενάρια.)
Το μόνο που μπορούμε να πούμε με σιγουριά είναι πως τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στις ΗΠΑ, όπου ο εθνικισμός και ο νεοφιλελευθερισμός συνδυάζονται για να διαμορφώσουν τον πυρήνα ενός δεξιού λαϊκισμού, νομοτελειακά παρατηρείται ένα «δούναι και λαβείν» ανάμεσα στις δύο ιδεολογίες, και έχουμε τη βάσιμη υποψία πως ο νεοφιλελευθερισμός πάντα θα επικρατεί σε μια τέτοια διελκυστίνδα – με την έννοια ότι ο εθνικιστικός απομονωτισμός θα πρέπει πάντα να «συμμορφώνεται» με τα νεοφιλελεύθερα συμφέροντα.
Ο τρόπος με τον οποίο η κυβέρνηση Τραμπ θα επιχειρήσει και, πολύ περισσότερο, το αν θα επιτύχει να «ξανακάνει μεγάλη την Αμερική», διατηρώντας έναν νέο ή διαφορετικού τύπου ηγεμονικό ρόλο στα παγκόσμια ζητήματα, θα ξεκαθαρίσουν μόνον έπειτα από μερικά χρόνια.
Χτίζοντας συμμαχίες
Το ότι δίνουμε έμφαση στο πόσο ο Τραμπ ταιριάζει με μια κυρίαρχη παγκόσμια πολιτική τάση δεν αποσκοπεί στην υποβάθμιση της τραγωδίας –σκοπός μας δεν είναι να πούμε στους Αμερικανούς «εντάξει, δεν είναι και τόσο άσχημα τα πράγματα, κι άλλοι λαοί περνάνε τα ίδια».
Αν μη τι άλλο, αυτές οι ομοιότητες κάνουν την καταστροφή ακόμη πιο βαριά. Και η εκλογή Τραμπ σαφώς ενδυναμώνει παρόμοιες εξελίξεις και σε άλλους τόπους.
Αυτό που μας ενδιαφέρει περισσότερο είναι αφ’ ενός να δούμε την εκλογή Τραμπ μέσα σε ένα παγκόσμιο πλαίσιο και αφ’ ετέρου να εστιάσουμε στη σημασία της για τα κοινωνικά κινήματα τα ερχόμενα χρόνια. Ετσι, προκύπτουν δύο στρατηγικοί οργανωτικοί άξονες που θα πρέπει να εξελιχθούν από τα κοινωνικά κινήματα –και κανείς εξ αυτών δεν μπορεί να χαρακτηριστεί «νέος».
Πρώτον, είναι απαραίτητοι οι συνασπισμοί ανάμεσα σε διαφορετικής στόχευσης κινήματα. Αυτό δεν σημαίνει πως τα κινήματα θα πρέπει να ενοποιηθούν κάτω από κάποια κεντρική ηγεσία, ούτε καν να συνυπογράψουν κάποια κοινή ατζέντα.
Όχι, η επιστροφή σε συγκεντρωτικές κομματικές δομές που θα υπαγορεύουν μια ενιαία «γραμμή αγώνα» δεν είναι σήμερα ούτε εφικτή ούτε και επιθυμητή: η ίδια η έννοια της κομματικής φόρμας θα πρέπει να αλλάξει εκ βαθέων, να ανανεωθεί, αν θέλουμε τα αριστερά πολιτικά κόμματα να παίξουν θετικό ρόλο σε μια τέτοια πολιτική συνασπισμών. (Και από αυτή την άποψη, η επιτυχία της προεκλογικής καμπάνιας του Μπέρνι Σάντερς στον συνασπισμό διαφορετικών δυνάμεων και η σημασία αυτής της εμπειρίας για το Δημοκρατικό κόμμα είναι τομείς που χρήζουν μεγαλύτερης εμβάθυνσης.)
Αντί για ενιαία γραμμή και συγκεντρωτισμό, λοιπόν, αυτό που μοιάζει σήμερα πιο ρεαλιστικό είναι μια διαδικασία δημιουργίας οριζόντιων σχέσεων και συμμαχιών.
Ένα πλήθος ανθρώπων και κινημάτων αρχίζει να αναδύεται και να αποκτά την ικανότητα κοινής δράσης μέσα από τέτοιους οριζόντιους συνασπισμούς.
Από την κουλτούρα των σημερινών αμερικανικών κινημάτων μπορεί κανείς να πάρει ιδέες για τα είδη συνθέσεων που μπορούν να προκύψουν μέσα από τέτοιες συμμαχίες: για παράδειγμα, στον ξεσηκωμό ενάντια στον πετρελαιαγωγό του Στάντινγκ Ροκ, στην Ντακότα, ταυτίζονται πλήρως οι δράσεις ενάντια στην κλιματική αλλαγή και οι δράσεις υπέρ της υπεράσπισης των δικαιωμάτων των Ινδιάνων.
Παρομοίως, οι κινητοποιήσεις για την αύξηση του κατώτατου ωρομίσθιου έριξαν τα διαχωριστικά φράγματα μεταξύ των διαφορετικών μεταναστευτικών κοινοτήτων και ενώθηκαν με τον αγώνα ενάντια στον ρατσισμό.
Πολλοί από αυτούς που συμμετείχαν στις διαδηλώσεις για το κίνημα κατά της αστυνομικής βίας «Black Lives Matter» αντιλαμβάνονται ως εξίσου ουσιώδη με τον αγώνα υπέρ της φυλετικής δικαιοσύνης τον αγώνα υπέρ της οικονομικής δικαιοσύνης και της πραγματικής ισότητας των φύλων.
Και αρκετοί από τους οπαδούς του κινήματος Occupy επιχείρησαν να μπολιάσουν τις διαδηλώσεις ενάντια στην κοινωνική ανισότητα με αντιρατσιστικά προτάγματα – με αρκετή επιτυχία, όπως φάνηκε ιδιαίτερα στο Όκλαντ.
Ομολογουμένως, οι προσπάθειες αυτές για συνασπισμένη δράση διαφορετικών κινημάτων διαμαρτυρίας βρίσκονται ακόμη σε εμβρυακό στάδιο, παρά τη μαζικότητά τους.
Για μία ακόμη φορά στην αμερικανική ιστορία, αποκτά κρίσιμη σημασία το χτίσιμο γεφυρών ανάμεσα στον ταξικό και τον αντιρατσιστικό αγώνα.
Και, λαμβάνοντας υπόψη τις απειλές του Τραμπ για μαζικές απελάσεις, θα πρέπει να ενεργοποιηθεί ξανά το σπουδαίο κίνημα των ισπανόφωνων μεταναστών που έδρασε τον Μάιο του 2006, ώστε να επανασυνδεθούν αγωνιστικά οι κοινότητες των Λατίνων με άλλες «μειονοτικές» κοινότητες.
Σε βάθος χρόνου, προκειμένου η διαμαρτυρία να μεταμορφωθεί σε πολιτική πρόταση, θα πρέπει να προωθηθούν στοιχεία μιας κοινής ατζέντας σε ένα πλαίσιο διεκδικήσεων – αλλά η οργάνωση μέσω συνασπισμών είναι σίγουρα ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.
Σύνδεσμοι με το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης
Ενας δεύτερος άξονας απαιτεί συνθέσεις μεταξύ των κινημάτων σε ακόμη μεγαλύτερη κλίμακα. Είναι σαφές εδώ και αρκετά χρόνια στην Ευρώπη ότι η δυναμική της συμπαράταξης του νεοφιλελευθερισμού με τις ρατσιστικές δυνάμεις της Δεξιάς δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά μέσα στα όρια του κάθε έθνους-κράτους, αλλά μόνο με τη δημιουργία διασυνδέσεων σε υπερεθνικό επίπεδο.
Αν και η ευρωπαϊκή ηγεσία είναι αναμφίβολα νεοφιλελεύθερη ώς το κόκαλο, οι προσπάθειες να αντιμετωπιστεί μέσω της επίκλησης των εθνικών συνόρων και της εθνικής κυριαρχίας δεν είναι μόνον επικίνδυνες, αλλά και καταδικασμένες να αποτύχουν.
Ένα παράδειγμα τέτοιων ψευδαισθήσεων είναι οι ελπίδες που γέννησε το γαλλικό δημοψήφισμα ενάντια στο Ευρωσύνταγμα, το 2005, σε όσους είδαν την ανανέωση της γαλλικής εθνικής κυριαρχίας ως στρατηγική ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό.
Ένα άλλο, ακόμη πιο ακραίο παράδειγμα προσφέρουν όσοι στήριξαν το Brexit στο όνομα του αντι-νεοφιλελευθερισμού. Ο μόνος προοδευτικός τρόπος να αντιμετωπιστεί η κυρίαρχη τάξη στην Ευρώπη και να διερευνηθούν εναλλακτικές δημοκρατικές οδοί είναι να αναζητηθούν συμμαχίες πέρα από το εθνικό επίπεδο.
Το DiEM, το Κίνημα για τη Δημοκρατία στην Ευρώπη, είναι μια τέτοια προσπάθεια, και υπάρχουν ακόμη αρκετές περιπτώσεις διεθνών πολιτικών συνασπισμών «από τα κάτω».
Οι πολιτικές ισορροπίες στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι φυσικά πολύ διαφορετικές από εκείνες στην Ευρωπαϊκή Ενωση και η κλίμακα στις ΗΠΑ είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνη των ευρωπαϊκών εθνών-κρατών – όμως φαίνεται ότι ισχύουν οι ίδιες αρχές, ιδιαίτερα όταν έχεις να αντιμετωπίσεις μια προεδρία Τραμπ.
Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι, προκειμένου να ανταγωνιστεί την «αντι-παγκοσμιοποιητική» στάση Τραμπ πρέπει να πάει κανείς στο άλλο άκρο και να υποστηρίξει συμφωνίες εμπορικής συνεργασίας υπέρ των πολυεθνικών επιχειρήσεων.
Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που τα κινήματα εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης διαμόρφωσαν ιδιαίτερα ξεκάθαρες και καλοδιατυπωμένες προτάσεις «παγκοσμιοποίησης από τα κάτω», πετώντας το γάντι στους πολυάριθμους οργανισμούς που κυριαρχούν στη νεοφιλελεύθερη παγκόσμια τάξη πραγμάτων και ξεκινώντας την κατασκευή εναλλακτικών δικτύων πολιτικού πειραματισμού και ανταλλαγής ιδεών.
Οι μνήμες από την Τσιάπας, το Σιάτλ και τη Γένοβα, αλλά και το Πόρτο Αλέγκρε και το Μουμπάι επιβιώνουν εντός μας σαν ένα είδος μυστικής ιστορίας του παρόντος μας, που πρέπει να αναβιώσει.
Επαναφέροντας τη συζήτηση για τα διδάγματα από τα κινήματα κατά της παγκοσμιοποίησης, φυσικά, δεν προτείνουμε απλά άλλον έναν γύρο διαδηλώσεων ενάντια σε συνόδους κορυφής, είτε αυτές είναι της Ομάδας των Οκτώ είτε της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ.
Αντί γι’ αυτό πρέπει σήμερα να φιλτράρουμε τις αναμνήσεις εκείνης της περιόδου μέσα από το πρίσμα του κύκλου των κατασκηνώσεων και καταλήψεων που ξεκίνησαν το 2011, των γνωστών κινημάτων των πλατειών.
Σε αντίθεση με τη νομαδική φύση των κινημάτων κατά της παγκοσμιοποίησης, οι καταυλισμοί των πλατειών ήταν στατικοί και ανέπτυξαν βαθείς δεσμούς με τοπικές δυνάμεις, εκφράζοντας τα επείγοντα προβλήματα των μητροπόλεων όπου αναπτύχθηκαν.
Σήμερα, χρειαζόμαστε και τα δύο: θεωρίες και πρακτικές που να συνδυάζουν τις πιο τοπικές αγωνίες με ευρύτερους προβληματισμούς, και ταυτόχρονα δημιουργία μιας κοινής αγωνιστικής συνείδησης που να αφήνει πίσω της τα εθνικά σύνορα.
Δεν υπάρχει καμιά αντίφαση ανάμεσα στα δύο αυτά επίπεδα. Αυτό που λέμε, στην πράξη, είναι ότι το ένα δεν μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά χωρίς το άλλο.
Ο αγώνας ενάντια στη βία και τις φυλακίσεις που αντιμετωπίζουν οι εθνικές μειονότητες και οι μετανάστες στις ΗΠΑ πρέπει να εμπλουτιστεί και να δυναμώσει με μια διευρυμένη πολιτική συνείδηση ικανή να διαγνώσει διασυνδέσεις και να διαμορφώσει συμμαχίες με ανάλογα εγχειρήματα στη Βραζιλία, την Ευρώπη και αλλού.
Η σύνθεση δεσμών με κινήματα που πολεμούν τη βία κατά των γυναικών και την προσπάθεια για εκ νέου απαγόρευση των αμβλώσεων στην Αργεντινή και την Πολωνία θα πρέπει να αναζωογονήσει τα φεμινιστικά κινήματα στη Βόρεια Αμερική και τη Δυτική Ευρώπη.
Και τα κινήματα των φτωχών στη Νέα Υόρκη και το Παρίσι έχουν να μάθουν πολλά από τις καθημερινές πρακτικές αντίστασης και αυτοοργάνωσης στην Καλκούτα και το Ντέρμπαν.
Ίσως ακούγεται υπερβολικό να ζητά κανείς μια τέτοια διεθνή προοπτική από τους ακτιβιστές στις ΗΠΑ και κάθε άλλο κράτος, την ώρα που έχουν τόσα δικά τους προβλήματα στο κεφάλι τους: όμως οι διεθνείς, οι παγκόσμιες διασυνδέσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται σαν μια ουσιώδη βάση για αγώνα, και όχι σαν μια απλή προσθήκη α λα καρτ.
Ναι, λοιπόν, κάθε φορά που η κυβέρνηση Τραμπ θα λέει ή θα κάνει κάτι εξωφρενικό, βγείτε στους δρόμους και διαδηλώστε – και πάρτε μαζί σας τους φίλους, τους γονείς σας κι όποιον άλλον μπορείτε. Ευκαιρίες θα υπάρξουν πολλές.
Αλλά πίσω από τις διαδηλώσεις θα πρέπει να υπάρξει ένας πολύπλοκος ιστός σχέσεων που θα εκτείνεται τόσο οριζόντια, με συνασπισμούς ανάμεσα στα διάφορα κινήματα, όσο και κάθετα, πέρα από το τοπικό και ακόμη και το εθνικό επίπεδο, για να σχηματίσει συνδέσμους και συμμαχίες με μακρινά κινήματα.
Μόνο πάνω σε τέτοια συμπαγή θεμέλια θα μπορέσουμε μια μέρα να μεταμορφώσουμε τις πολλές ξεχωριστές διαδηλώσεις σε ένα αποτελεσματικό και διαρκές σχέδιο για τον κοινωνικό μετασχηματισμό.
* Ο Μάικλ Χαρντ είναι Αμερικανός αριστερός φιλόσοφος και πολιτικός επιστήμονας, ιδιαίτερα γνωστός για την «αυτοκρατορική» τριλογία που συνέγραψε μαζί με τον Τόνι Νέγκρι [«Αυτοκρατορία» (Scripta, 2002) «Πλήθος: Πόλεμος και Δημοκρατία στην Εποχή της Αυτοκρατορίας» (Αλεξάνδρεια, 2011) και το αμετάφραστο ακόμη Commonwealth («Κοινοπολιτεία»)], η οποία έχει χαρακτηριστεί «Κομμουνιστικό Μανιφέστο του 21ου αιώνα». Διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Duke, στις ΗΠΑ.
* Ο φιλόσοφος και ακτιβιστής Σάντρο Μετσάντρα διδάσκει πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια και έχει ασχοληθεί συγγραφικά με θέματα μετανάστευσης, μεταποικιακής πολιτικής, αλλά και με την κριτική του ιταλικού και διεθνούς καπιταλισμού από μαρξιστική σκοπιά. Πολλά επίκαιρα άρθρα του έχουν δημοσιευτεί και στα Ελληνικά.
*Το κείμενο αυτό αποτελεί μέρος μεγαλύτερου άρθρου που δημοσιεύτηκε στις 16/11 στον ιστότοπο του περιοδικού Roar
https://roarmag.org/essays/trump-power-movements-protest
και αναδημοσιεύεται κατόπιν αδείας των συγγραφέων του.
*(Επιμέλεια-Μετάφραση: Γιώργος Τσιάρας). Πηγή: efsyn.gr
Nuntiusweb