(Για την πολιτική των ταυτοτήτων – Μέρος 1ο)
Ήρθε η ώρα να αποδομήσουμε κριτικά την πολιτική που στηρίζεται στη διατομεακότητα[i] καθώς και το νόθο παιδί της, την αφρο-απαισιοδοξία[ii].
Η Αριστερά των ΗΠΑ έχει ένα θεμελιώδες πρόβλημα, που ίσως είναι η ρίζα όλων των άλλων προβλημάτων της. Το πρόβλημα είναι ότι δεν ορίζεται στο έδαφος της ταξικής συνείδησης ή ταξικών σχημάτων. Η συμμετοχή στα συνδικάτα ανέρχεται στο 5% του εργατικού δυναμικού και τα μεγάλα συνδικάτα ελέγχονται εδώ και καιρό από το Δημοκρατικό Κόμμα. Έτσι, η Αμερικανική Αριστερά αποτελείται από τους μαύρους ακτιβιστές που είναι εγκλωβισμένοι στο κουτάκι τους, από τους ακτιβιστές για ζητήματα φύλου που είναι εγκλωβισμένοι στο δικό τους κουτάκι, από τους μετανάστες και τους αλληλέγγυους που είναι στο δικό τους κουτί, από τους οικολόγους αγωνιστές που έχουν τη δικιά τους γωνία, και από τον κάθε έναν που βρίσκεται στο δικό του κουτάκι. Ο καθένας από εμάς επιχειρεί επίμονα να αναγάγει σε μείζον τη «δική του» εμπειρία. Αν είμαστε τυχεροί, εξασκούμε πού και πού την περίφημη «διατομεακότητα».
Είναι μια συνταγή για την αποτυχία. Αλλά αυτές είναι οι ΗΠΑ, λέμε στους εαυτούς μας, όπου, για κάποιο λόγο, μια Αριστερά της ταξικής πάλης, δεν έχει γεννηθεί ποτέ. Προσαρμοζόμενοι σε αυτή την τοξική πραγματικότητα, αρνούμενοι να αναλάβουν την ευθύνη για κάποια αλλαγή, οι Αμερικανοί αριστεροί έχουν αναπτύξει μια απατηλή γλώσσα, μια μέθοδο που έχει δημιουργήσει ένα παράλληλο σύμπαν, στο οποίο η ταξική ανάλυση είναι ξεπερασμένη και αποθαρρύνεται, ενώ ο ταξικός αγώνας εξοβελίζεται από την ημερήσια διάταξη. Η διατομεακότητα και το υιοθετημένο παιδί της, η αφρο-απαισιοδοξία, είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της ντουλάπας στην οποία η αμερικανική Αριστερά έχει κλειδώσει τον εαυτό της.
Η διατομεακότητα χρησιμοποιήθηκε αρχικά από την ακαδημαϊκό Kimberlé Crenshaw όταν εξέταζε μια αστική δίκη στην οποία μια μαύρη γυναίκα ισχυρίστηκε ότι είχε πέσει θύμα διακρίσεων και ως μαύρη ΚΑΙ ως γυναίκα. Παραδόξως, το δικαστήριο απέρριψε την αξίωσή της, λέγοντας ότι η ενάγουσα έπρεπε να επιλέξει αν θα επικαλούνταν διάκριση με βάση το φύλο ή με βάση τη φυλή, καθώς δεν έπρεπε να επιλέξει και τα δύο. Η Crenshaw δημιούργησε τον όρο διατομεακότητα για να καλύψει αυτές τις περιπτώσεις πολλαπλών και επικαλυπτόμενων καταπιέσεων. Ως νομική θεωρία δεν απέκτησε ιδιαίτερη ισχύ. Αλλά στον πολιτικό κόσμο και στο χώρο των μη κερδοσκοπικών οργανισμών, η διατομεακότητα έχει γίνει μια ευρέως διαδεδομένη λέξη.
Στον κόσμο της πολιτικής και των μη κερδοσκοπικών οργανώσεων η διατομεακότητα έχει υποκαταστήσει την παραδοσιακή αριστερή αντίληψη της αλληλεγγύης που αναπτύσσεται κατά τη συλλογική μάχη ενάντια στον ταξικό εχθρό. Η διατομεακότητα δεν αρνείται την ύπαρξη ταξικής πάλης, απλώς ρητορικά την υποβαθμίζει σε κάτι σαν τις μάχες ενάντια στις διακρίσεις που υφίστανται τα ΑΜΕΑ, οι ηλικιωμένοι. Τη θεωρεί ισοδύναμη με τη μάχη ενάντια στη λευκή υπεροχή, στο σεξισμό, στο σπισισμό [iii]και γενικά τις μάχες ενάντια σε μια μεγάλη λίστα όλων των αρνητικών φαινομένων. Το ύπουλο στοιχείο γύρω από την αντικατάσταση της αλληλεγγύης από τη διατομεακότητα είναι ότι η διατομεακότητα συνιστά λαθρεμπόριο εννοιών που υποσκάπτει την πραγματική κοινωνική αλληλεγγύη.
Η διατομεακότητα σημαίνει ότι ο καθένας βάζει πρώτα το δικό του συμφέρον, τη δική του καταπίεση – αν και αυτό δεν ομολογείται πάντα, διότι τότε η αντίφαση θα ήταν προφανής. Η περίτεχνη διατύπωση για το ζήτημα είναι ότι όλοι θέτουν ως μείζον ζήτημα την ξεχωριστή δική τους καταπίεση και λειτουργούν ως σύμμαχοι, αν, και όταν, τα συμφέροντά τους συναντιούνται. Όλη αυτή η ιστορία καταλήγει σε ανοησία, σαν την ανοησία στην οποία κατέληξαν οι επικεφαλής των πορειών με τα ροζ γατο-καπέλα[iv] που δήλωσαν στη Cindy Sheehan[v] ότι το γυναικείο κίνημα τους δεν μπορεί να ασχοληθεί με την αντίσταση στον πόλεμο και τον ιμπεριαλισμό «μέχρις ότου όλες οι γυναίκες απελευθερωθούν».
Το σύμπλεγμα των μη κερδοσκοπικών οργανισμών, το οποίο χρηματοδοτείται από το πλουσιότερο 1% της κοινωνίας, προωθεί και ανταμείβει τη διατομεακότητα σε κάθε ευκαιρία, ακριβώς επειδή αυτή θάβει και αποκηρύσσει την ταξική πάλη. Η διατομεακότητα μας έχει ενσταλάξει την αντίληψη ότι η Αριστερά είναι ενοχλητικές εκλογικές ομάδες πίεσης που διαμαρτύρονται, επιδιώκοντας χρηματοδότηση και σταδιοδρομία για τους επικεφαλής τους, αντί για τη δύναμη που προσπαθεί να ανατρέψει την καθιερωμένη τάξη πραγμάτων και να αγωνιστεί για την οικοδόμηση ενός νέου κόσμου. Ακόμη και η Χίλαρι Κλίντον χρησιμοποιεί πλέον τη λέξη διατομεακότητα.
H αφρο-απαισιοδοξία είναι ένας όρος που δημιουργήθηκε από τον Δρ Frank Wilderson από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Irvine, και συνιστά το αφρικανικό παιδί της διατομεακότητας. Η αφρο-απαισιοδοξία, όπως λέει ο Wilderson, είναι η συνειδητοποίηση ότι οι μαύροι δεν έχουν φυσικούς συμμάχους πουθενά, ότι γεννιόμαστε με σιδερένιους χαλκάδες στα πόδια μας, σημάδια από το μαστίγιο στην πλάτη μας και θηλιές στους λαιμούς μας. Οι μαύροι, λέει ο Wilderson, είναι «σε μια κατάσταση οντολογικού θανάτου» και οι νεκροί δεν έχουν συμμάχους, τουλάχιστον όχι ανάμεσα στους ζωντανούς. Ο Wilderson τουλάχιστον είναι ειλικρινής. Παραδέχεται ανοικτά ότι η αφρο-απαισιοδοξία δεν οδηγεί πουθενά και δεν προσφέρει απαντήσεις σε στρατηγικά ή ακόμα και άμεσα ερωτήματα. Ο στόχος του Wilderson μοιάζει με το στόχο ενός ηλικιωμένου που ρίχνει φραστικά πυροτεχνήματα και δεν νοιάζεται πολύ για το πού ή πώς θα εκραγούν, φτάνει να εκραγούν. Του φτάνει, ό,τι κι αν γίνει.
Αλλά στο πλαίσιο μιας Αριστεράς των ΗΠΑ που απλά ΔΕΝ διεξάγει ταξική πάλη, τα πυροτεχνήματα του Wilderson εκτοξεύονται ξανά και ξανά, τόσο από τους μεγαλύτερους, που θα όφειλαν να γνωρίζουν καλύτερα, όσο και από τους νεότερους, που ψάχνουν να ταιριάξουν με αυτό που θεωρείται ως «κίνημα». Η διατομεακότητα που κυριαρχεί στην Αριστερά των ΗΠΑ είναι ένα είδος δηλητηριώδους ατμόσφαιρας στην οποία η επικολυρική πρόζα της αφρο-απαισιοδοξίας ταιριάζει και ευδοκιμεί. Είναι ένας τόπος, όπου ο ανέντιμος μπορεί να προσποιηθεί, και ο ανυποψίαστος μπορεί να πιστέψει ότι υπάρχουν απαντήσεις. Ακόμη και αν ο Wilderson παραδέχεται ότι δεν υπάρχουν.
Για να είμαστε δίκαιοι, κάποιοι ακτιβιστές της διατομεακότητας, προσποιούνται ότι αποδέχονται και στηρίζουν την ταξική πάλη. Η Patrice Cullors, μία από τις τρεις συνιδρύτριες του διάσημου hashtag #blacklivesmatter, ανακήρυξε τον εαυτό της και την Alicia Garza «έμπειρους μαρξιστές». Θα μπορούσε κάποιος να θεωρήσει ότι ένας έμπειρος μαρξιστής θα εξέταζε την ιστορία των ΗΠΑ και θα κατανοούσε ότι δεν υπάρχουν ταξικές οργανώσεις ή μέτωπα που κάνουν ταξικό αγώνα, συνεπώς θα προσπαθούσε να ξεπεράσει τα εμπόδια ώστε να δημιουργηθούν και να αναπτυχθούν τέτοιες οργανώσεις και μέτωπα.
Αλλά ο θρίαμβος της διατομεακότητας έχει οδηγήσει την αμερικανική Αριστερά στην εντελώς αντίθετη κατεύθυνση. Η διατομεακότητα παριστάνει ότι ο ταξικός αγώνας και η ανατροπή της καπιταλιστικής τάξης και η μάχη για την εξουσία είναι πράγματα ανέφικτα, αδύνατα, μη ρεαλιστικά ή απλώς δευτερεύοντα, μπροστά στον αγώνα για ζητήματα φύλου, για τους μετανάστες, για το περιβάλλον. Ή, στην περίπτωση της αφρο-απαισιοδοξίας, είναι δευτερεύοντα μπροστά στους αγώνες ενάντια στους σιδερένιους χαλκάδες και τις θηλιές στο λαιμό μας που αισθανόμαστε οι μαύροι. Η διατομεακότητα καλεί την Αριστερά να προσαρμοστεί στην αδυναμία και στην δηλητηριώδη μας ατμόσφαιρα, δεν την καλεί να αγωνιστεί για την εξουσία, για να υπάρξει κοινωνική αλλαγή.
Η διατομεακότητα είναι μια βαθιά τρύπα. Η αφρο-απαισιοδοξία είναι ένα φτυάρι. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να σταματήσουμε να σκάβουμε.
Πηγή: Black Agenda Report
Μετάφραση: ΧΚ
Πηγή: Black Agenda Report
Μετάφραση: ΧΚ
[i] ΣτΜ. Η διατομεακότητα (intersectionality) είναι διαδεδομένος όρος στην αμερικανική Αριστερά και σημαίνει την ενασχόληση με τις ταυτότητες που ορίζονται από το φύλο, τη φυλή, το σεξουαλικό προσανατολισμό, τις διατροφικές προτιμήσεις κλπ, θεωρώντας ότι οι καταπιέσεις που προκύπτουν σε αυτούς τους τομείς είναι κυρίαρχες και οι αντίστοιχοι καταπιεζόμενοι πρέπει να συντονιστούν βάζοντας στην προμετωπίδα τους ο καθένας το πρόβλημά του.
[ii] ΣτΜ. Η αφρο-απαισιοδοξία είναι όρος που αναφέρεται στην ιδιαίτερα δυσχερή θέση των μαύρων θεωρώντας ότι φέρουν στη συμπεριφορά και στην ιδεολογία τους τα αποτελέσματα αιώνων καταπίεσης, σκλαβιάς και μαρτυρίων.
[iii] ΣτΜ. Η έννοια σπισισμός δηλώνει τη διάκριση μεταξύ διαφορετικών ζωικών ειδών, πράγμα που αποφέρει και την εκμετάλλευση κάποιων ειδών από κάποια άλλα, συνήθως εννοείται η εκμετάλλευση των ζώων από τους ανθρώπους.
[iv] ΣτΜ. Ο Dixon αναφέρεται στο PussyHat project και στο ρόλο του στις Πορείες των Γυναικών, το κίνημα που ξέσπασε κατά τους πρώτους μήνες της διακυβέρνησης Τραμπ, κατά το οποίο χιλιάδες γυναίκες διαμαρτύρονταν για τη σεξιστική συμπεριφορά του Τραμπ φορώντας ροζ καπέλα με αυτάκια γάτας, φτιαγμένα από τις ίδιες.
[v] ΣτΜ. Ακτιβίστρια ενάντια στον πόλεμο, μητέρα στρατιώτη που σκοτώθηκε στο Ιράκ. Πολιτικοποιήθηκε γρήγορα μετά το θάνατο του γιού της και έπαιξε ρόλο στο αντιπολεμικό κίνημα.
* Αναδημοσίευση από https://antapocrisis.gr
