O Ερντογάν και Τούρκοι αξιωματούχοι φωτογραφίζονται με την διοίκηση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη από παλαιότερη συνεργασία τους (2018).
Αθόρυβη, συστηματική πολιτική για την εξασφάλιση πόρων από διεθνείς ή εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες εφαρμόζει, με επιτυχία, η Τουρκία. Η ικανότητα αυτή δεν έχει περιοριστεί από την αντιδυτική ρητορική του προέδρου Ερντογάν. Αντιθέτως, γίνεται πιο σημαντική, γιατί εξασφαλίζει πολύτιμους πόρους στην κρίση και μάλιστα από δυτικές χώρες που δημοσίως καταγγέλλει.
Το τουρκικό δημόσιο καθώς και ιδιωτικές επιχειρήσεις εξασφάλισαν τους προηγούμενους μήνες σημαντικά κεφάλαια, χάρη στα οποία απέφυγαν την πλήρη κατάρρευση. Κέρδισαν χρόνο, που προσπαθούν να αξιοποιήσουν διαφοροποιώντας την επίσημη ρητορική, θυμούνται ότι «η Τουρκία ανήκει στη Δύση», αυξάνουν τα επιτόκια ώστε να προσελκύσουν κεφάλαια. Με ύφεση, αποφεύγουν τη χρεοκοπία.
Διαπιστώνεται ωστόσο ότι τόσο το κράτος όσο και ο ιδιωτικός τομέας της χώρας πέτυχαν εξαιρετικές επιδόσεις, με αποτελεσματική ενεργοποίηση κρατικών οργανισμών αλλά και ιδιωτικών εταιρειών. Εξασφάλισαν σημαντικούς πόρους με χαμηλά επιτόκια.
Την Πέμπτη, η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης εξετάζει την επιβολή οικονομικών κυρώσεων στην Τουρκία. Το παράδοξο είναι ότι πιστωτικοί οργανισμοί που ανήκουν στα κράτη αυτά χρηματοδότησαν το «θαύμα» της τουρκικής οικονομίας· ακόμη και φέτος, ενώ η τουρκική λίρα έχανε το 50% της αξίας της. Κάποιοι, ίσως, είναι όμηροι των ανοιγμάτων τους.
Η Αναπτυξιακή Τράπεζα του Συμβουλίου της Ευρώπης (CEB) χρηματοδότησε φέτος με 550 εκατ. δολ. την Τουρκία για δημιουργία γρήγορου τρένου, εξοπλισμό για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού, δάνεια σε εταιρείες που πλήττονται. Την ίδια περίοδο, η χρηματοδότηση προς την Ελλάδα είναι 270 εκατ. δολ.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη (EBRD) έχει επενδύσει στην Τουρκία συνολικά 12,7 δισ. ευρώ, από τα οποία το 95% στον ιδιωτικό τομέα, ενώ το τρέχον χαρτοφυλάκιο επενδύσεων είναι 6,8 δισ. ευρώ.
Η ίδια τράπεζα επένδυσε στην Ελλάδα συνολικά 4 δισ. και το τρέχον χαρτοφυλάκιο είναι μόλις 2 δισ. ευρώ. Το 2020 δόθηκαν στην Τουρκία δάνεια 1,4 δισ. ευρώ. ενώ στην Ελλάδα λιγότερα από τα μισά, 664 εκατ. ευρώ. Αυτές οι τράπεζες βέβαια δεν ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Τι κάνει ο επενδυτικός βραχίονας της Ε.Ε., η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΙΒ); Χρηματοδότησε στην Τουρκία έργα με 30,4 δισ. ευρώ και στην Ελλάδα, που είναι μέλος της, 39,7 δισ. ευρώ.
Δεν είναι μόνον ευρωπαϊκά κεφάλαια. Η Τουρκία συμμετέχει από το 1991 στην Αναπτυξιακή Τράπεζα της Ασίας (ADB), όπως και ευρωπαϊκές χώρες εκτός από την Ελλάδα. Τη διετία 2018-19 η τράπεζα αυτή χορήγησε 3,1 δισ. δολ. σε τουρκικές εταιρείες ως δάνεια ή επιδοτήσεις για εξαγωγές εμπορευμάτων στην Ασία, 864,1 εκατ. δολ. για δάνεια – επιδοτήσεις κατασκευαστικών έργων και 31,3 εκατ. δολ. σε τουρκικές εταιρείες συμβουλευτικών υπηρεσιών.
Τον Αύγουστο η Ελλάδα έγινε μέλος στην Τράπεζα Υποδομών και Επενδύσεων της Ασίας (AIIB), που έχει έδρα στο Πεκίνο. Μόνο φέτος, την περίοδο της κρίσης, το τουρκικό κράτος πήρε πάνω από ένα δισ. (1.058,6 εκατ. δολ. για την ακρίβεια) πολύτιμο συνάλλαγμα. Η Ελλάδα δεν έχει χρηματοδοτηθεί από τη δυναμική αυτή τράπεζα.
Ο Ισλαμικός Οργανισμός για την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα (ICD) χρηματοδότησε στην Τουρκία έργα 428,6 εκατ. δολ., περισσότερα από τη Σαουδική Αραβία (408 εκατ. δολ.), σχεδόν διπλάσια από την Αίγυπτο.
Γενναιόδωρες στη χρηματοδότηση έργων και δραστηριοτήτων στην Τουρκία είναι και οι κρατικές αναπτυξιακές τράπεζες ευρωπαϊκών κρατών. Με πρώτη τη γερμανική KfW, που δανειοδοτεί τουρκικές εταιρείες με 300 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Ακόμη και η μεικτή αναπτυξιακή τράπεζα της Δανίας (IFU) είναι δραστήρια στην Τουρκία και χρηματοδότησε τουρκικές εταιρείες με 23,1 εκατ. ευρώ.
Του Σεραφείμ Κωνσταντινίδη