Η Αίγυπτος οπισθοχωρεί προτού προελάσει

Η Αίγυπτος θα υποχρεωθεί να επέμβει ευθέως στη λιβυκή επικράτεια, εάν οι πιστές στην κυβέρνηση της Τρίπολης προελάσουν στη Σύρτη, προειδοποίησε επιθεωρώντας το Σάββατο μεγάλη στρατιωτική δύναμη συγκεντρωμένη στα σύνορα με τη Λιβύη ο Αιγύπτιος πρόεδρος Άμπτνελ Φάταχ αλ Σίσι, προκαλώντας πόλεμο δηλώσεων με την Άγκυρα.

Και πράγματι, την Κυριακή ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών Σάμεχ Σούκρι, ανέλαβε να σχετικοποιήσει το μήνυμα του προέδρου του, υποστηρίζοντας ότι τα λόγια του τοποθετήθηκαν εκτός συμφραζομένων και παρεμηνεύθηκαν.

“Η Αίγυπτος προωθεί την ενδολιβυκή συνεννόηση. Δεν υπάρχει στρατιωτική λύση στην κρίση της Λιβύης” δήλωσε σε συνέντευξή του στο σαουδαραβικών συμφερόντων δίκτυο Al-Arabiya. Η ομιλία Σίσι, επέμεινε, ήταν έκκληση για ειρήνη και όχι πολεμικό σάλπισμα.

Το Κάιρο ανέλαβε όντως στις αρχές του μήνα πρωτοβουλία για την κατάπαυση του πυρός στη Λιβύη και την προώθηση μιας πολιτικής λύσης. Όμως η κίνηση αυτή, μολονότι βρήκε την στήριξη της Ρωσίας και εν μέρει των ΗΠΑ (δια στόματος Ντόναλντ Τραμπ), αγνοήθηκε από την κυβέρνηση της Τρίπολης και την προστάτιδά της Τουρκία, που δηλώνουν πιστές στην ήδη υφιστάμενη διαδικασία του ΟΗΕ και πάντως δεν έχουν λόγους να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων προτού εκπληρώσουν την φιλοδοξία τους να καταλάβουν την Σύρτη και την γεωγραφική περιοχή της “ημισελήνου του πετρελαίου” που αυτή ελέγχει.

Στην πραγματικότητα, ο ανταγωνισμός Αιγύπτου και Τουρκίας έχει ευρύτερα στρατηγικά χαρακτηριστικά και η λιβυκή κρίση αποτελεί απλώς την κορυφή του παγόβουνου. Για το Κάιρο και τις αραβικές μοναρχίες που το στηρίζουν (Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) η απειλή που αντιπροσωπεύει ο άξονας Τουρκίας-Κατάρ είναι υπαρξιακή.

Δεν αφορά απλώς την άσκηση περιφερειακής επιρροής, όπως η πολυζητημένη αντιπαράθεση των ίδιων αυτών χωρών με το σιιτικό Ιράν, αλλά την ίδια τους την πολιτειακή συγκρότηση, καθώς Άγκυρα και Ντόχα έχουν “υιοθετήσει” την Μουσουλμανική Αδελφότητα, η οποία και πέτυχε να αναλάβει τη διακυβέρνηση της Αιγύπτου δια του Μοχάμαντ Μόρσι, από το 2012 μέχρι την ανατροπή του τελευταίου από τον στρατάρχη Σίσι την επόμενη χρονιά.

Το γεγονός ότι η Τουρκία και το Κατάρ αποδεικνύουν την ικανότητά τους να βρίσκουν κατά καιρούς κοινή γλώσσα με την Τεχεράνη απλώς καθιστά την “τουρκική απειλή” πολύ μεγαλύτερη.

Οι Τούρκοι ιθύνοντες σχολιάζουν περιφρονητικά την ικανότητα του αιγυπτιακού στρατού να διεξαγάγει πόλεμο, πόσω μάλλον να τον κερδίσει. Έχουν προφανώς κατά νου τις πολλαπλές προκλήσεις οι οποίες αποδυναμώνουν την Αίγυπτο των 100 εκατ. κατοίκων.

Η κατάρρευση του τουρισμού λόγω της πανδημίας του κορονοϊού δημιουργεί εκρηκτική κατάσταση στην ούτως ή άλλως αδύναμη και εξαρτώμενη από την στήριξη των αραβικών μοναρχιών αιγυπτιακή οικονομία. Πρόκειται για ένα τοπίο το οποίο ενδεχομένως ενθαρρύνει την εξωτερίκευση των εντάσεων μέσω πολεμικών περιπετειών, αλλά δεν διευκολύνει την υλική υποστήριξη των όποιων επιχειρήσεων.

Επιπλέον, την ίδια στιγμή το Κάιρο αντιμετωπίζει πέραν της απειλής που συνιστά η προέλαση των δυνάμεων του Σαράτζ, δηλ. της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, στη Λιβύη και μία δεύτερη, ίσως ακόμη μεγαλύτερη απειλή: την μείωση της ροής του Νείλου κατά 25% και το ενδεχόμενο αποξήρανσης του 30% των αγροτικών γαιών της λόγω του μεγάλου φράγματος των 4,8 δισ. που κατασκευάζει η Αιθιοπία.

Η τεχνητή λίμνη του Φράγματος της Αναγέννησης στον Μπλε Νείλο θα αρχίσει να γεμίζει τον επόμενο μήνα και οι μέχρι τώρα διαπραγματεύσεις Αιγύπτου και Αιθιοπίας υπό τη μεσολάβηση του ΟΗΕ έχουν αποβεί άκαρπες.

Το Κάιρο έχει απειλήσει ακόμη και με ανάληψη στρατιωτικής δράσης, ωστόσο η αιθιοπική πλευρά μπορεί να στηρίζεται στην στήριξη του Σουδάν, το οποίο θα επωφεληθεί από την εισαγωγή ηλεκτρικού ρεύματος που θα παράγεται από το φράγμα.

Παράλληλα, η προγραμματισμένη για την 1η Ιουλίου προσάρτηση στο Ισραήλ τμημάτων της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης του Ιορδάνη αναμένεται να προκαλέσει μεγάλες εντάσεις και να δώσει στον Ταγίπ Ερντογάν την ευκαιρία να παρουσιασθεί ως υπερασπιστής των αραβικών και ισλαμικών δικαίων, την ώρα που η Αίγυπτος θα δυσκολεύεται να διαρρήξει το πλέγμα των συμφωνιών που της έχουν εξασφαλίσει ένα modus vivendi με το εβραϊκό κράτος.

Εξ ού και η πραγματική προσδοκία της Αιγύπτου ως προς τη λιβυκή κρίση είναι να ευοδωθούν οι διπλωματικές προσπάθειες της Ρωσίας, η οποία εκμεταλλευόμενη τις καλές της σχέσεις με όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές και αποφασισμένη να υπερασπισθεί τον νέο ρόλο που ανέλαβε στην βόρειο Αφρική, ανέλαβε δράση δια του Σεργκέι Λαβρόφ.