Οι επερχόμενες ευρωεκλογές 26ης Μάη ‘19, έχουν αντικειμενικά μια ιδιαίτερη πολιτική σημασία. Δεν είναι τόσο οι όποιες αλλαγές επέλθουν στη σύνθεση του Ευρωκοινοβουλίου, όσο κυρίως η αποδοχή ή απόρριψη του σημερινού «ευρωπαϊκού οικοδομήματος» από τους λαούς και εργαζόμενους της Ε.Ε. Παράλληλα κρίνονται οι πολιτικές στο εσωτερικό κάθε χώρας και δίνεται η ευκαιρία ανάδειξης βιώσιμης εναλλακτικής προοπτικής.
Ευρωπαϊκό «όραμα» και Ευρωπαϊκό «οικοδόμημα»
Το «ευρωπαϊκό οικοδόμημα» ιδιαίτερα της ΟΝΕ (Ευρωζώνης ή Ευρώ), βρίσκεται σε βαθιά κρίση και όλο πιο απόμακρο γίνεται από το όραμα της «Ευρώπης των λαών», της οικονομικής σύγκλισης, κοινωνικής συνοχής, αλληλεγγύης, δημοκρατίας, κά. Αυτός είναι ο λόγος που αυξάνει το ρεύμα του «ευρωσκεπτικισμού» και της αμφισβήτησης των κυρίαρχων πολιτικών, που αποτελούν τις γενεσιουργές αιτίες των εισοδηματικών και περιφερειακών ανισοτήτων, των υψηλών ποσοστών ανεργίας, αυξανόμενου «ελλείμματος δημοκρατίας», ξενοφοβίας, αυταρχισμού και «εξαέρωσης» της εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας, ιδιαίτερα των μικρότερων χωρών.
Ο απολογισμός των 25 χρόνων από τη δημιουργία της «ενιαίας αγοράς» (ΕΕ), είναι αμείλικτος. Ωφελημένες ήταν οι χώρες του «σκληρού πυρήνα» (Γερμανία, Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Αυστρία, Λουξεμβούργο), ενώ οι χώρες της «περιφέρειας» (Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία, Κύπρος, Βουλγαρία, Ρουμανία, κά), δηλ. νότιας και ανατολικής Ευρώπης, οι χαμένες. Σύμφωνα με στοιχεία του γερμανικού ιδρύματος «Bertelsman» (!), στις 250 περιφέρειες της ΕΕ, οι εισοδηματικές ανισότητες διευρύνθηκαν. Από την αύξηση του ΑΕΠ στα 25 χρόνια, το κατά κεφαλήν όφελος για τη Γαλλία ήταν 1.074 € και τη Γερμανία 1.046 €, ενώ για Ισπανία 590 €, Πορτογαλία 500 € και Ελλάδα μόλις 400 €, κλπ.!!
Από την άλλη το οικοδόμημα της ΕΕ και οι «πυλώνες» της Ευρωζώνης (ΕΚΤ, Σύμφωνο Σταθερότητας, Δημοσιονομικό Σύμφωνο, ΕSM, Τραπεζική Ενοποίηση, κά), που έχουν ως βάση τα νεοφιλελεύθερα δόγματα εξυπηρετούν συμφέροντα της χρηματιστικής ελίτ και ευρωπαϊκών πολυεθνικών. Οι εργαζόμενοι και οι λαοί όχι μόνο των «περιφερειακών», αλλά και των μεγάλων χωρών (Γαλλίας, Ιταλίας), υφίστανται τις συνέπειες των νεοφιλελεύθερων μέτρων, εξ ου και τα ποικίλα κινήματα αντίστασης («κίτρινα γιλέκα» στη Γαλλία, Brexit στη Βρετανία, λαϊκίστικο-δεξιό ρεύμα Σαλβίνι στην Ιταλία, κά).
Ποια εναλλακτική;
Συνοπτικά η μεγάλη πλειοψηφία των ευρωπαίων πολιτών, νοιώθει ότι η γνώμη τους δεν μετράει. Το μόνο εκλεγμένο όργανο, το Ευρωκοινοβούλιο, έχει βασικά συμβουλευτικό ρόλο, ενώ αντίθετα ένα άτυπο όργανο, το Eurogroup, παίρνει τις σημαντικότερες αποφάσεις με τη ….«βούλα» της Γερμανίας.! Η αγνόηση της βούλησης των ευρωπαϊκών λαών, είναι ο κυριότερος λόγος της μειωμένης συμμετοχής στις ευρωεκλογές (ποσοστό συμμετοχής το 2014 μόλις 43%).! Στην κρίση αξιοπιστίας της ΕΕ και των κομμάτων εξουσίας, οι κυρίαρχες ελίτ προβάλλουν την ….«καραμέλα» των «μεταρρυθμίσεων», με γενικόλογα συνθήματα, για «καλύτερη Ευρώπη», «περισσότερη Ευρώπη», «προοδευτική Ευρώπη», ΕΕ αντίβαρο στις δεξιές-ακροδεξιές και λαϊκίστικες δυνάμεις, κατά του «εθνοκεντρισμού», κά. Αυτό ωστόσο που απουσιάζει απ’ όλες αυτές τις «εναλλακτικές», είναι η αμφισβήτηση του DNA των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που ακολουθούν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και οι «πυλώνες» της Ευρωζώνης. Τα σχέδια «μεταρρυθμίσεων» έχουν ως «ευαγγέλιο» το νεοφιλελευθερισμό, με συρρίκνωση κοινωνικών δαπανών, ελαστικοποίηση εργασιακών σχέσεων, ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων αγαθώς (υγείας, παιδείας, κοινής ωφέλειας κά) και ένταση της ανισοκατανομής εισοδήματος σε βάρος μισθωτών, συνταξιούχων, αγροτών, μικροεπιχειρήσεων και λαϊκών στρωμάτων, σε όφελος των τραπεζών, των πολυεθνικών εταιριών και της χρηματιστικής ελίτ.
Κατά συνέπεια, η απάντηση στις ευρωεκλογές, πρέπει κατ’ αρχήν να είναι συμμετοχή και όχι αποχή, καθώς αποδοκιμασία των μέτρων και των πολιτικών-κοινωνικών δυνάμεων που τις στηρίζουν. Ταυτόχρονα χρειάζεται ενίσχυση εκείνων των δυνάμεων που υπερασπίζονται τα λαϊκά συμφέροντα, τις κατακτήσεις και θεμελιώδη δικαιώματα των εργαζόμενων και της νεολαίας και διεκδικούν αγωνιστικά, την προώθηση της ισότιμης συνεργασίας μεταξύ χωρών και λαών, το σεβασμό της λαϊκής κυριαρχίας και την ανατροπή του αντιδημοκρατικού υπερεθνικού οικοδομήματος, μέσω αποδέσμευσης από την Ευρωζώνη και ρήξη με τις πολιτικές της ΕΕ, για άνοιγμα του δρόμου σε κοινωνικές αλλαγές, έχοντας στο επίκεντρο τον άνθρωπο και τις κοινωνικές του ανάγκες.
Ελλάδα και ΕΕ. Μια προβληματική σχέση
Η Ελλάδα είναι τραγικό παράδειγμα διάψευσης των προσδοκιών, ότι η ένταξη στην ΕΕ και η συμμετοχή στην Ευρωζώνη, θα έχει θετικές συνέπειες στη χώρα και στον ελληνικό λαό. Ο απολογισμός της τελευταίας δεκαετίας, με τα ακραία νεοφιλελεύθερα μέτρα των τριών Μνημονίων και ενός άτυπου με ορίζοντα το 2022, είναι άκρως αρνητικός. Φτωχοποίηση, λεηλασία μισθών και συντάξεων, φοροκυνηγητό, αρπαγή δημόσιας περιουσίας, πλειστηριασμοί α’ κατοικίας, χιλιάδες «λουκέτα» μικροεπιχειρήσεων, εξανδραποδισμός νεολαίας, υπογεννητικότητα, κά. Ασφαλώς η βαθειά κρίση δεν έχει αποκλειστική αιτία τη συμμετοχή στην Ευρωζώνη, αλλά υπάρχουν «ουρές» από προηγούμενες δεκαετίες. Ωστόσο οι πολιτικές που επιβλήθηκαν από την «τρόϊκα» (ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ) σε συνεργασία με τις κυβερνήσεις ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, δεν αντιμετώπισαν ούτε την υπερχρέωση, ούτε την έξοδο της χώρας από την κρίση. Να σημειώσουμε ότι το δημόσιο χρέος, από 127% του ΑΕΠ το 2009, ανέβηκε στο 181% στο τέλος του 2018 (334,6 δις), ενώ τα τοκοχρεολύσια για εξυπηρέτηση του, στο διάστημα 2009-17, ανήλθαν σε 336,2 δις.!!
«Επιχείρηση δίλημμα» και πολιτικός εγκλωβισμός
Η κυβέρνηση αποσιωπώντας τις ευθύνες της για την εφαρμογή του 3ου Μνημονίου και ενός 4ου άτυπου ως το 2022, προβάλλει ως επιτυχία την «έξοδο από τα Μνημόνια» και επιχειρεί με κάποιες μικροπαροχές (κατά κανόνα προσωρινού χαρακτήρα και πολλές για την περίοδο μετά το 2020), να κερδίσει το «χαμένο έδαφος». Ταυτόχρονα σηκώνει τους τόνους στο κίνδυνο ερχομού της δεξιάς, καλλιεργώντας το ψευτοδίλημμα μεταξύ «προοδευτικών» και «δεξιών» δυνάμεων. Ωστόσο η αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού στα 650 € είναι πολύ πίσω από τα 751 € που ήταν το 2010, τα μέτρα «προστασίας» της α’ κατοικίας ισχύουν ως τέλος 2019, οι 120 δόσεις για χρέη σε εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία, καλύπτουν μικρό μέρος των οφειλετών, ενώ η λεγόμενη «13 σύνταξη» είναι μια εφ’ άπαξ «εισοδηματική ενίσχυση» (300-500 €) για λαφυραγώγηση της ψήφου 2.555.000 συνταξιούχων.! Βασική επιδίωξη των εξαγγελιών, ήταν η «ψηφοθηρία» εν όψει ευρωεκλογών και η «πολιτική ομηρία» εν όψει βουλευτικών εκλογών».! Όμως όλα αυτά τα μέτρα κινούνται «εξ υπολοίπου», στα πλαίσια των κυρίαρχων επιλογών της πολιτικής «Λιτότητας και Επιτροπείας» και παραμονής πάση θυσία στην Ευρωζώνη.!
Ωστόσο και τα άλλα κόμματα του λεγόμενου «μνημονιακού τόξου», καταφεύγουν σε λαϊκισμό και ρηχό αντιπολιτευτικό λόγο, από τη στιγμή που δεν αμφισβητούν τα «όσια και τα ιερά» της κυρίαρχης πολιτικής. Από τη μια οι δηλώσεις του αρχηγού της ΝΔ Κ.Μητσοτάκη, με το νεοφιλελεύθερο «μανιφέστο», για 7ήμερη εργασία, χαμηλούς μισθούς, περικοπές κοινωνικών δαπανών, ιδιωτικοποιήσεις, κλπ και από την άλλη το ΚΙΝΑΛ (υπολείμματα ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ) το οποίο προσπαθεί με λεκτικές διαφοροποιήσεις να οριοθετηθεί μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, ενώ στο πεδίο της οικονομικής πολιτικής, αποδέχεται τα νεοφιλελεύθερα μέτρα και τις βασικές κατευθύνσεις πολιτικής της Ευρωζώνης και της εγχώριας οικονομικής ελίτ.
Εναλλακτική πολιτική σε όρους λαών και εργαζόμενων
Ωστόσο απέναντι στο «μονόδρομο» της «Λιτότητας και Επιτροπείας», υπάρχει εναλλακτική πολιτική, που ανοίγει ελπιδοφόρες προοπτικές στον ελληνικό λαό και τη νέα γενιά. Πρόκειται για το δρόμο της φιλολαϊκής εξόδου από την κρίση, που συνδυάζει την πολιτική ρήξης με τον ευρωμονόδρομο, ταυτόχρονα με ανατροπή της λιτότητας και του νεοφιλελευθερισμού, καθώς και την αντιπαράθεση με το ρατσισμό, εθνικισμό και κάθε μορφής «δεξιές πολιτικές». Ειδικότερα αυτό που προβάλει ως ζωτική ανάγκη, είναι άμεση διακοπή αποπληρωμής του χρέους με στόχο τη βαθιά διαγραφή του, δημόσιος έλεγχος στις τράπεζες και πολιτική «σεισάχθειας» για χρέη λαϊκών νοικοκυριών, πρόγραμμα παραγωγικής ανόρθωσης και οικολογικού μετασχηματισμού, αύξησης των θέσεων εργασίας με εκτεταμένο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων και ευνοϊκούς όρους χρηματοδότησης μικρομεσαίων επιχειρήσεων και αγροτών, στήριξη της αγοραστικής δύναμης μισθών-συντάξεων και αύξησης κοινωνικών δαπανών, μείωση φορολογίας στα λαϊκά στρώματα, πάταξη λαθρεμπορίου και φοροδιαφυγής των «εχόντων», κά.
Οι Ευρωεκλογές είναι ευκαιρία στήριξης εκείνων των δυνάμεων (αριστερών, αντιμνημονιακών, πατριωτικών) και πρώτα απ’ όλα της «Λαϊκής Ενότητας-Μετώπου Ανατροπής», που αγωνίζονται με συνέπεια και ανιδιοτέλεια για προώθηση της συγκεκριμένης πολιτικής, ώστε να ανοίξει ο δρόμος μιας ελπιδοφόρας προοπτικής σε όφελος του λαού, της νέας γενιάς και συνολικά της χώρας.
- Ο Γιάννης Τόλιος είναι διδάκτωρ Οικονομικών και υποψήφιος ευρωβουλευτής της «Λαϊκής Ενότητας-Μετώπου Ανατροπής»
