Ποιες τεχνολογίες αιχμής ξεχώρισαν φέτος και έχουν μεγάλες πιθανότητες να αλλάξουν τις καθημερινές ζωές μας στο κοντινό μέλλον; Οι επιστήμονες και άλλοι ειδικοί του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) έδωσαν στη δημοσιότητα ένα Top 10 για την ενημέρωση των επενδυτών και των πολιτών.
Καθεμία από αυτές τις τεχνολογίες έχει το δυναμικό -μέσα σε ένα χρονικό ορίζοντα τριών έως πέντε ετών- να λειτουργήσει ως καταλύτης για να μεταβάλει καθιερωμένες επί χρόνια πρακτικές και συνήθειες ή να «ταρακουνήσει» ολόκληρους κλάδους της οικονομίας.
Οι τεχνολογίες αυτές είναι οι εξής:
• Επαυξημένη πραγματικότητα: Η υπέρθεση και η ανάμιξη δεδομένων και γραφικών με τις εικόνες του πραγματικού κόσμου σύντομα θα γίνει κυρίαρχη τάση, ξεφεύγοντας από τις τωρινές περιορισμένες χρήσεις όπως το παιγνίδι PokemonGo. Στο μέλλον η τεχνολογία επαυξημένης (augmented) πραγματικότητας -που αποτελεί ‘ξαδερφάκι’ της εικονικής (virtual) πραγματικότητας- θα βοηθά τους χειρουργούς να κάνουν ασφαλέστερες επεμβάσεις ή θα επιτρέπει να υπάρχουν ολογραφικοί «ξεναγοί» στα μουσεία.
• Εξατομικευμένη ιατρική: Η ιατρική σταδιακά δεν θα παρέχει πια «ένα κοστούμι για όλους», αλλά «θα κόβει και θα ράβει» διαγνώσεις και θεραπείες (φαρμακευτικές, γονιδιακές και άλλες), εστιασμένες στις ανάγκες και ιδιαιτερότητες κάθε ξεχωριστού ασθενούς. Ήδη αυτό γίνεται σε ένα βαθμό στον καρκίνο, ενώ μελλοντικά θα επεκταθεί σε πολλές άλλες διαταραχές, π.χ. του εγκεφάλου (Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον, αυτισμός κ.α.).
• «Έξυπνα» φάρμακα και υλικά: Ολοένα συχνότερα η ανάπτυξη νέων φαρμάκων και υλικών θα καθοδηγείται από αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης, που θα προβλέπουν -πολύ καλύτερα από ό,τι οι άνθρωποι σήμερα- ποιό νέο μόριο θα «δουλέψει» σε μια ασθένεια και ποιό όχι. Αντί για δαπανηρά, χρονοβόρα και αβέβαιου αποτελέσματος πειράματα, η τεχνητή νοημοσύνη θα αναλαμβάνει να αναλύει όλα τα γνωστά τεστ και τις διαθέσιμες πληροφορίες, επιταχύνοντας την όλη διαδικασία κατά πολύ. Αυτό θα επιτρέψει στη φαρμακευτική και στη χημική βιομηχανία να γλυτώσουν πολλά χρήματα και να βγάζουν ταχύτερα νέα και καλύτερα προϊόντα.
• Νέοι προσωπικοί ψηφιακοί βοηθοί: Η Siri και η Alexa είναι μόνο μια πρόγευση αυτού που ακολουθεί. Η «έξυπνη» φωνή μέσα στο χώρο κάθε ανθρώπου θα δέχεται φωνητικές εντολές, θα του απαντά, θα συζητά μαζί του και θα τον βοηθά σε μια μεγάλη γκάμα πραγμάτων, από το ακούσει τη μουσική που θέλει μέχρι να μάθει για τον καιρό και να ψωνίσει στο διαδίκτυο. Αλλά και οι επαγγελματίες, π.χ. οι γιατροί ή οι δικηγόροι, θα βρουν ένα πολύτιμο συμπαραστάτη, όταν θέλουν να βρουν μια πληροφορία χωρίς να ψάξουν οι ίδιοι.
• Κυτταρικά εμφυτεύματα παραγωγής φαρμάκων: Γιατί να παίρνεις ένα φάρμακο από το στόμα ή με ένεση -ιδίως εφόσον πρέπει να το παίρνεις συχνά- αν μπορείς να έχεις μέσα στο σώμα σου εμφυτευμένο ένα μικροσκοπικό κυτταρικό «εργοστάσιο» που θα παράγει το φάρμακο; Τα φαρμακευτικά εμφυτεύματα θα γνωρίσουν μεγάλη εξάπλωση στο μέλλον και θα αφορούν θεραπείες για διάφορες παθήσεις όπως καρδιαγγειακές, φυματίωση, διαβήτη, καρκίνους, χρόνιους πόνους κ.α. Ό,τι πρέπει για αφηρημένους που ξεχνάνε να παίρνουν το χάπι τους.
• Μαζική γονιδιακή τροποποίηση: Η σκόπιμη και στοχευμένη τροποποίηση γονιδίων θα περάσει από το επίπεδο του ατόμου στο επίπεδο του πληθυσμού. Μέσω της λεγόμενης «γονιδιακής καθοδήγησης» (gene drive), μια επιθυμητή γονιδιακή μετάλλαξη (π.χ. στείρωση) θα εξαπλώνεται μαζικά σε ένα είδος (π.χ. κουνούπια) για να μπει φρένο στην εξάπλωση νόσων όπως η ελονοσία.
• Αλγόριθμοι για κβαντικούς υπολογιστές: Ολοένα πιο κοντά στην υλοποίησή τους έρχονται οι υπολογιστές οι οποίοι θα χρησιμοποιούν την κβαντομηχανική για να εκτελούν υπολογισμούς που θα λύνουν πολύ ταχύτερα μια σειρά από προβλήματα σε σχέση με ένα συμβατικό υπολογιστή. Ήδη, εκτός από τις προόδους στο υλικό (hardware), εμφανίζονται συνεχώς νέα προγράμματα κβαντικού λογισμικού (software).
• Πλασμονικά (μετα)υλικά: Μια τεχνολογία που μπορεί να κάνει πραγματικότητα τον μανδύα αορατότητας του Χάρι Πότερ – και πολλά άλλα μαγικά. Μέχρι αυτό να συμβεί, οι πλασμονικές συσκευές θα «χειραγωγούν» κατάλληλα σε επίπεδο νανοκλίμακας τα νέφη ηλεκτρονίων και το φως, πετυχαίνοντας την αύξηση της αποθηκευτικής δυνατότητας στις μαγνητικές μνήμες, την μεγαλύτερη ευαισθησία των βιολογικών αισθητήρων (ώστε π.χ. να διακρίνουν εύκολα τις βακτηριακές από τις ιογενείς λοιμώξεις) ή τη δημιουργία ιατρικών νανοσωματιδίων που θα ενεργοποιούνται από το φως και θα καταπολεμούν τον καρκίνο χωρίς να κάνουν ζημιά στον περιβάλλοντα υγιή ιστό.
• Κρέας εργαστηρίου: Θα τρώγατε χάμπουργκερ που έχει φτιαχτεί από εργαστηριακό κρέας; Μάλλον δεν θα αργήσετε να έχετε αυτή την επιλογή. Το κρέας που έχει «καλλιεργηθεί» από κύτταρα, υπόσχεται μικρότερα περιβαλλοντικά κόστη και λιγότερες θυσίες ζώων (κάτι που θα χαροποιήσει τους ζωόφιλους). Εταιρείες start-ups όπως οι Mosa Meat, Memphis Meats και SuperMeat έχουν ήδη προσελκύσει επενδύσεις πολλών εκατομμυρίων δολαρίων. Προς το παρόν πάντως, οι γευστικές δοκιμές του κρέατος εργαστηρίου έχουν μάλλον ανάμικτα αποτελέσματα. Αλλά η τεχνολογία βελτιώνεται συνεχώς και τελικά ο καταναλωτής μάλλον δεν θα μπορεί να καταλάβει αν αυτό που τρώει είναι μοσχαράκι κτηνοτροφίας ή εργαστηριακής καλλιέργειας.
• Ηλεκτροφάρμακα: Στο μέλλον, ως εναλλακτική λύση στα παραδοσιακά φάρμακα, θα κερδίζουν έδαφος τα «ηλεκτροφάρμακα» (electroceuticals), συσκευές που θα χρησιμοποιούν ηλεκτρικούς παλμούς για να στέλνουν σήματα από τον εγκέφαλο στα όργανα του σώματος, π.χ. μέσω κατάλληλου ερεθισμού του πνευμονογαστρικού νεύρου. Ήδη τέτοιες ηλεκτροθεραπευτικές τεχνικές έχουν δοκιμασθεί για την επιληψία και την κατάθλιψη και σύντομα θα επεκταθούν στις ημικρανίες, την παχυσαρκία, τη ρευματοειδή αρθρίτιδα κ.α.