To 2011, όταν η γαλλική Εθνοσυνέλευση προχώρησε στην ποινικοποίηση της άρνησης της Αρμενικής Γενοκτονίας, η Τουρκία πάγωσε τις διμερείς πολιτικές σχέσεις με την Γαλλία και στέρησε από τα γαλλικά πολεμικά πλοία και αεροσκάφη την άδεια να χρησιμοποιούν τουρκικά λιμάνια και αεροδρόμια.
Το ότι 10 χρόνια μετά, έπειτα και από σοβαρές τριβές στην ανατολική Μεσόγειο για ζητήματα λιγότερο συμβολικά, οι δύο πλευρές δεν έχουν παραιτηθεί από την προσπάθεια μιας πολιτικής επαναπροσέγγισης, δείχνει και τα όρια της τουρκικής οργής για το ζήτημα της Αρμενικής Γενοκτονίας.
Στην περίπτωση, πάντως, των ΗΠΑ, οι πρώτες τουρκικές αντιδράσεις μετά την ανακοίνωση του Τζο Μπάιντεν, στην οποία τα γεγονότα του 1915 κατονομάζονται ως γενοκτονία, δεν έφτασαν καν τόσο μακριά, μολονότι βέβαια εθνικιστές πολιτικοί όπως ο Ντογού Περιντσέκ του Πατριωτικού Κόμματος ζήτησαν να εκδιωχθούν οι αμερικανικές δυνάμεις από την στρατηγικής σημασίας βάση του Ιντισρλίκ.
Βεβαίως ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Άγκυρα Ντέιβιντ Σάτερφιλντ εκλήθη στο τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών για διάβημα διαμαρτυρίας, ωστόσο οι διπλωματικές αντιδράσεις δεν κλιμακώθηκαν μέχρι την ανάκληση του Τούρκου πρεσβευτή στη Ουάσιγκτον.
Ομοίως, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου διακήρυξε μέσω Twitter ότι η χώρα του δεν έχει να διδαχθεί τίποτε για το παρελθόν της από τρίτους και κατήγγειλε ότι ο πολιτικός οπορτουνισμός αποτελεί τη μεγαλύτερη προδοσία έναντι της ειρήνης και της δικαιοσύνης. Ο δε προεδρικός σύμβουλος Ιμπραχίμ Καλίν διεκτραγώδησε την “ανεύθυνη και άνευ αρχών” στάση της κυβέρνησης Μπάιντεν, που αγνοεί την τουρκική πρόταση για μία διεθνή επιτροπή ιστορικών για τη διερεύνηση των γεγονότων του 1915.
Ο Ερντογάν εκτός κάδρου
Όμως ο ίδιος ο Ερντογάν δεν υπάρχει σε αυτό το κάδρο. Η ιστοσελίδα της τουρκικής Προεδρίας περιορίσθηκε να δημοσιεύσει το συλλυπητήριο μήνυμα του προέδρου της Τουρκίας προς τον Αρμένιο Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, σε επίδειξη της επίσημης γραμμής ότι τα “τραγικά γεγονότα” του 1915 αναγνωρίζονται, αλλά όχι ως εμπρόθετη γενοκτονία ή ως αποκλειστικά αρμενική δοκιμασία.
Προφανώς, ο ισχυρός άνδρας της Άγκυρας αφοπλίστηκε εν μέρει από την πρωτοβουλία του Μπάιντεν να έχει μαζί του την παραμονή της επίμαχης ανακοίνωσης τηλεφωνική επικοινωνία, αυτήν που ο Ερντογάν ανέμενε διακαώς επί τρεις μήνες.
Πρόκειται για την ίδια μέθοδο με την οποία ο Αμερικανός πρόεδρος προϊδέασε τον βασιλιά Σαουδικής Αραβίας Σαλμάν για την επιβολή κυρώσεων σε πρόσωπα σχετιζόμενα με την δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Χασόγκι.
Επιπλέον, η υπόσχεση συνάντησης των δύο ανδρών τον Ιούνιο χρύσωσε το χάπι, ενώ και οι προσεκτικές διατυπώσεις της ανακοίνωσης Μπάιντεν, που στέκονται αποκλειστικά στο οθωμανικό παρελθόν και δεν ενοχοποιούν κανέναν, διευκολύνουν την Άγκυρα να κρατήσει σε χαμηλά επίπεδα έντασης την αντίδρασή της.
Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι ακόμη και το συμπολιτευόμενο Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP), δηλ. οι “Γκρίζοι Λύκοι”, απλώς χαρακτήρισε την αμερικανική τοποθέτηση “σκανδαλώδη”.
Οι νέοι κλυδωνισμοί σήμερα στην αγορά συναλλάγματος υπενθυμίζουν άλλωστε την πολλαπλότητα των μετώπων που έχει να αντιμετωπίσει η Τουρκία.
Εξ ου και κάποιοι άλλοι ενδιαφερόμενοι αξιολογούν ως παροδικές τις αμερικανο-τουρκικές τριβές με αφορμή την Αρμενική Γενοκτονία.
Μιλώντας στο πρακτορείο TASS, o Μπορίς Ντολγκόφ, ερευνητής στο Κέντρο Αραβικών και Ισλαμικών Σπουδών της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, σημείωσε: “Δεν υπάρχει λόγος να θεωρήσουμε ότι η Τουρκία θα καταστεί για την Ρωσία ένας εταίρος ή σύμμαχος που να μπορεί να εμπιστευτεί. Θα συνεχίσει την πολιτική των ελιγμών μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας”.
