Οι συνολικές παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν στα 1.739 δισεκατομμύρια δολάρια το 2017, μια οριακή αύξηση 1,1% σε πραγματικούς όρους από το 2016, σύμφωνα με τα νέα στοιχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI). Οι στρατιωτικές δαπάνες της Κίνας αυξήθηκαν και πάλι το 2017, συνεχίζοντας μια ανοδική τάση που διαρκεί περισσότερο από δύο δεκαετίες. Οι στρατιωτικές δαπάνες της Ρωσίας μειώθηκαν για πρώτη φορά από το 1998, ενώ οι δαπάνες των Ηνωμένων Πολιτειών παρέμειναν σταθερές για δεύτερη συνεχή χρονιά. «Η συνέχιση των υψηλών παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών αποτελεί αιτία σοβαρής ανησυχίας», δήλωσε ο πρέσβης Jan Eliasson, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του SIPRI. «Υπονομεύει την αναζήτηση ειρηνικών λύσεων στις συγκρούσεις σε όλο τον κόσμο».
Μετά από 13 συνεχόμενα έτη αυξήσεων από το 1999 έως το 2011 και σχετικά αμετάβλητες δαπάνες από το 2012 έως το 2016, οι συνολικές παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν ξανά το 2017.* Οι στρατιωτικές δαπάνες το 2017 αντιπροσωπεύουν 2,2% του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) ή 230 δολάρια ανά άτομο. «Οι αυξήσεις των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών τα τελευταία χρόνια οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στη σημαντική αύξηση των δαπανών των χωρών της Ασίας και της Ωκεανίας και της Μέσης Ανατολής, όπως η Κίνα, η Ινδία και η Σαουδική Αραβία», δήλωσε ο Δρ. Nan Tian, ερευνητής του προγράμματος Οπλικές και Στρατιωτικές Δαπάνες (AMEX) του SIPRI. «Σε παγκόσμιο επίπεδο, το βάρος των στρατιωτικών δαπανών σαφώς μετατοπίζεται από την Ευρω-Ατλαντική περιοχή».
Στην Ελλάδα συνεχίζεται η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών
Οι στρατιωτικές δαπάνες της Ελλάδας ανήλθαν στα 5,09 δις. δολάρια, μια αύξηση 2,56% σε σύγκριση με το 2016. Αυτό αντιστοιχεί σε 456,40 δολάρια ανά άτομο, μια αύξηση 12,60 δολαρίων από το 2016, δηλαδή περίπου διπλάσιο από τον μέσο όρο. Αυτή είναι η δεύτερη συνεχόμενη χρονιά αύξησης των στρατιωτικών δαπανών της Ελλάδας μετά την πτώση που είχαν από το 2010 μέχρι και το 2015 λόγω της οικονομική κρίσης. Με 2,5% του ΑΕΠ της να πηγαίνει στις στρατιωτικές δαπάνες, η Ελλάδα βρίσκεται στην 5η θέση της Ευρώπης μετά τη Ρωσία, την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν και την Ουκρανία και στη 2η θέση ανάμεσα στα μέλη του ΝΑΤΟ μετά τις ΗΠΑ.
Η Κίνα προπορεύεται σε συνεχή αύξηση των δαπανών στην Ασία και την Ωκεανία
Οι στρατιωτικές δαπάνες στην Ασία και την Ωκεανία αυξήθηκαν για 29η συνεχή χρονιά. Η Κίνα, η δεύτερη μεγαλύτερη σε στρατιωτικές δαπάνες παγκοσμίως, αύξησε τις στρατιωτικές της δαπάνες κατά 5,6% στα 228 δισ. δολάρια το 2017. Οι δαπάνες της Κίνας ως μέρος των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών αυξήθηκαν από 5,8% το 2008 σε 13% το 2017. Η Ινδία δαπάνησε 63,9 δισ. δολάρια το 2017, αύξηση 5,5% σε σύγκριση με το 2016, ενώ οι δαπάνες της Νότιας Κορέας στα 39,2 δισ. δολάρια αυξήθηκαν κατά 1,7% μεταξύ 2016 και 2017. «Οι εντάσεις μεταξύ της Κίνας και πολλών γειτόνων της συνεχίζουν να οδηγούν σε αύξηση τις στρατιωτικές δαπάνες στην Ασία», δήλωσε ο Siemon Wezeman, ερευνητής στο πρόγραμμα AMEX του SIPRI.
Οι δαπάνες μειώνονται δραστικά στη Ρωσία, αλλά αυξάνονται στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη
Στα 66,3 δισ. δολάρια, οι στρατιωτικές δαπάνες της Ρωσίας το 2017 ήταν 20% χαμηλότερες από το 2016, η πρώτη ετήσια μείωση από το 1998. «Ο στρατιωτικός εκσυγχρονισμός παραμένει προτεραιότητα στη Ρωσία, αλλά ο στρατιωτικός προϋπολογισμός περιορίστηκε λόγω οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα από το 2014», δήλωσε ο Siemon Wezeman.
Εν μέρει, λόγω της αντίληψης μιας αυξανόμενης απειλής από τη Ρωσία, οι στρατιωτικές δαπάνες τόσο στην Κεντρική όσο και στη Δυτική Ευρώπη αυξήθηκαν το 2017, κατά 12% και 1,7% αντίστοιχα. Πολλά ευρωπαϊκά κράτη είναι μέλη του Οργανισμού του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) και, στο πλαίσιο αυτό, συμφώνησαν να αυξήσουν τις στρατιωτικές τους δαπάνες. Οι συνολικές στρατιωτικές δαπάνες από τα 29 μέλη του ΝΑΤΟ ήταν 900 δισ. δολάρια το 2017, αντιπροσωπεύοντας το 52% των παγκόσμιων δαπανών.
Οι υψηλότερες δαπάνες της Σαουδικής Αραβίας οδηγούν σε αύξηση στη Μέση Ανατολή
Οι στρατιωτικές δαπάνες στη Μέση Ανατολή αυξήθηκαν κατά 6,2% το 2017.** Οι δαπάνες της Σαουδικής Αραβίας αυξήθηκαν κατά 9,2% το 2017 μετά από πτώση το 2016. Με δαπάνες 69,4 δισ. δολάρια, η Σαουδική Αραβία είχε την τρίτη υψηλότερη θέση σε στρατιωτικές δαπάνες στον κόσμο το 2017. Το Ιράν (19%) και το Ιράκ (22%) σημείωσαν επίσης σημαντική αύξηση των στρατιωτικών δαπανών το 2017. «Παρά τις χαμηλές τιμές του πετρελαίου, οι ένοπλες συγκρούσεις και οι αντιπαλότητες σε όλη τη Μέση Ανατολή οδηγούν σε αύξηση των στρατιωτικών δαπανών στην περιοχή , δήλωσε ο Pieter Wezeman, ερευνητής στο πρόγραμμα AMEX του SIPRI. Το 2017, οι στρατιωτικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ (γνωστό ως «στρατιωτική επιβάρυνση») ήταν υψηλότερες στη Μέση Ανατολή, στο 5,2%. Καμία άλλη περιοχή του κόσμου δεν διένειμε πάνω από το 1,8% του ΑΕΠ στις στρατιωτικές δαπάνες.
Οι δαπάνες των ΗΠΑ δεν μειώνονται πλέον
Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να έχουν τις υψηλότερες στρατιωτικές δαπάνες στον κόσμο. Το 2017 οι ΗΠΑ δαπάνησαν περισσότερα για τον στρατό τους από τις επόμενες επτά χώρες με τις υψηλότερες δαπάνες συνολικά. Στα 610 δισ. δολάρια, οι αμερικανικές στρατιωτικές δαπάνες παρέμειναν αμετάβλητες μεταξύ 2016 και 2017. «Η πτωτική πορεία των αμερικανικών στρατιωτικών δαπανών που ξεκίνησε το 2010 έχει σταματήσει», δήλωσε η Δρ. Aude Fleurant, διευθύντρια του προγράμματος AMEX του SIPRI. «Οι στρατιωτικές δαπάνες των ΗΠΑ το 2018 πρόκειται να αυξηθούν σημαντικά για να υποστηρίξουν την αύξηση του στρατιωτικού προσωπικού και τον εκσυγχρονισμό των συμβατικών και πυρηνικών όπλων».
Άλλες σημαντικές εξελίξεις
-
Η Κίνα έκανε τη μεγαλύτερη απόλυτη αύξηση σε δαπάνες (12 δισ. δολάρια) το 2017 (σε σταθερές τιμές του 2016), ενώ η Ρωσία έκανε τη μεγαλύτερη μείωση (-13,9 δισ. δολάρια).
-
Οι στρατιωτικές δαπάνες στη Νότια Αμερική αυξήθηκαν κατά 4,1% το 2017, κυρίως ως αποτέλεσμα σημαντικών αυξήσεων από τις δύο χώρες με τις υψηλότερες δαπάνες στην υποπεριοχή: την Αργεντινή (αύξηση κατά 15%) και τη Βραζιλία (αύξηση κατά 6,3%).
-
Οι στρατιωτικές δαπάνες στην Κεντρική Αμερική και την Καραϊβική μειώθηκαν κατά 6,6% το 2017, κυρίως λόγω των χαμηλότερων δαπανών του Μεξικού (κατά 8,1% από το 2016).
-
Οι στρατιωτικές δαπάνες στην Αφρική μειώθηκαν κατά 0,5% το 2017, την τρίτη συνεχή ετήσια μείωση από το μέγιστο που είχαν φτάσει οι δαπάνες το 2014. Οι στρατιωτικές δαπάνες της Αλγερίας υποχώρησαν για πρώτη φορά εδώ και μια δεκαετία (μείωση κατά 5,2% από το 2016).
-
Επτά από τις 10 χώρες με τη υψηλότερη στρατιωτική επιβάρυνση είναι στη Μέση Ανατολή: το Ομάν (12% του ΑΕΠ), η Σαουδική Αραβία (10% του ΑΕΠ), το Κουβέιτ (5,8% του ΑΕΠ), η Ιορδανία (4,8% του ΑΕΠ), το Ισραήλ (4,7% του ΑΕΠ), ο Λίβανος (4,5% του ΑΕΠ) και το Μπαχρέιν (4,1% του ΑΕΠ).
* Εκτός εάν δηλώνεται διαφορετικά, όλα τα στοιχεία για τις δαπάνες του 2017 δίνονται στην τρέχουσα ισοτιμία δολαρίου ΗΠΑ του 2017. Όλες οι ποσοστιαίες μεταβολές εκφράζονται σε πραγματικούς όρους (σταθερές τιμές του 2016).
** Για χώρες της Μέσης Ανατολής για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα.