Οι εξελίξεις στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά και νότια της Κρήτης, μονοπωλούν την επικαιρότητα τις τελευταίες βδομάδες. Μοιραία ακούγονται διάφορες τοποθετήσεις και αναλύσεις από ειδικούς και μη για το φυσικό αέριο. Στις παρακάτω γραμμές θα επιχειρηθεί να παρατεθούν μια σειρά από διευκρινίσεις, αναφορικά με συχνές παρανοήσεις και ανακρίβειες, οι οποίες έχουν γραφτεί και ειπωθεί τον τελευταίο καιρό.
Επί της αρχής, η κατάχρηση του όρου «κοίτασμα» είναι λανθασμένη. Με βάση τη διεθνή τυπολογία, ένας ερευνητικός στόχος μπορεί να κατοχυρωθεί ως κοίτασμα εφόσον πληροί μια σειρά προϋποθέσεων. Συγκεκριμένα, ο δείκτης Ρ (Probability) υποδηλώνει την πρόοδο των ερευνητικών γεωτρήσεων συναρτήσει της υψηλότερης και της χαμηλότερης εκτίμησης, αναφορικά με τη δυναμική ενός πιθανού κοιτάσματος.
Για να είναι δόκιμος ο χαρακτηρισμός κοίτασμα, απαιτείται να είναι γνωστή η ποσότητα του αντίστοιχου υδρογονάνθρακα με βεβαιότητα της τάξεως του 90%, η αλλιώς το P90. Με βάση τον εν λόγω δείκτη, η εταιρεία αντλεί κεφάλαια από τις διεθνείς χρηματαγορές, εφόσον επιθυμεί την περαιτέρω ανάπτυξη του κοιτάσματος. Ωστόσο, από το 2009 και μετά, οι αγορές παρουσιάζουν μια ελαστικότητα, μέσω της αποδέσμευσης κεφαλαίων προς τις πετρελαϊκές με γνώση πιθανότητας 50%, Ρ50, σαν ένεση ρευστότητας.
Τώρα περνάμε στους χρόνους και τις διαδικασίες. Η αξιόπιστη γνώση του Ρ90, αλλά και του Ρ50 απαιτεί έναν αριθμό επιβεβαιωτικών γεωτρήσεων, συνήθως δύο, πέραν των ερευνητικών. Ακολούθως, η εταιρεία λαμβάνει υπ’ όψη μια σειρά από επιπλέον παράγοντες. Την ποσότητα του φυσικού αερίου ή/και του πετρελαίου, σε αναλογία με τα κόστη εξόρυξης και παραγωγής. Ύστερα, εξετάζει εάν την συμφέρει η οικονομική αξιοποίηση του κοιτάσματος, δηλαδή το πότε θα αποσβέσει την αρχική επένδυση, καθώς και το χρονικό διάστημα που η επένδυση αυτή θα είναι κερδοφόρα.
Τα παραπάνω απαιτούν την πραγματοποίηση μιας σειράς προσομοιώσεων παραγωγής. Υπό αυτό το πλαίσιο και λαμβάνοντας υπ’ όψη τις πιθανές μελλοντικές διακυμάνσεις των τιμών, καθώς και το γεωπολιτικό ρίσκο, αποφασίζει εάν θα προχωρήσει στο στάδιο της ανάπτυξης και εκμετάλλευσης. Το τελευταίο είναι μεγίστης σημασίας, καθότι καταδεικνύει ότι η πολιτική σταθερότητα δεν αποτελεί απότοκο της ανακάλυψης υδρογονανθράκων αλλά προϋπόθεση. Εν συνεχεία, το κοίτασμα κηρύττεται εμπορικά βιώσιμο. Τότε μόνον μπορεί να μιλήσει κανείς, για οικονομικά μεγέθη και αξιοποιήσιμα αποθέματα υδρογονανθράκων.
5-6 χρόνια στην Ελλάδα
Η χρονική διάρκεια όλων των παραπάνω διαδικασιών, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα γεωφυσικά χαρακτηριστικά του εκάστοτε κοιτάσματος και τις συνεπαγόμενες τεχνικοοικονομικές προκλήσεις και δυσκολίες. Στις περιπτώσεις της Ελλάδας και της Κύπρου, καθότι μιλάμε για υποθαλάσσιους στόχους φυσικού αερίου σε μεγάλα βάθη, το κόστος και ο χρόνος είναι αυξημένοι, της τάξεως των 6-8 ετών. Επίσης, καταδεικνύεται ότι η ανακάλυψη και η οικονομική εκμετάλλευση υδρογονανθράκων είναι μια περίπλοκη διαδικασία, η οποία ενέχει πολλά ρίσκα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, το κάθε κοίτασμα διαθέτει μια σειρά από γεωφυσικά χαρακτηριστικά, τα οποία ποικίλουν. Τον ρυθμό εξάντλησης (depletion rate) και την εξαγωγιμότητα (extractability). Το πρώτο σημαίνει πόσο γρήγορα «αδειάζει» και το δεύτερο τι ποσοστό των υδρογονανθράκων είναι εξαγώγιμο από το κοίτασμα.
Τα αντίστοιχα στοιχεία, για την Ελλάδα και την Κύπρο, προφανώς δεν δύνανται να είναι γνωστά από τόσο νωρίς. Παρόλο που οι σεισμικές έρευνες και οι ερευνητικές γεωτρήσεις παρέχουν αξιόπιστες ενδείξεις, ειδικά εάν πρόκειται για μεγάλες ποσότητες, το να μιλάμε με βεβαιότητα για γιγαντιαία κοιτάσματα, υπολογισμούς εσόδων για το δημόσιο και φιλόδοξους αγωγούς, είναι πρόωρο και ανακριβές.
Ο αγωγός EastMed και η Τουρκία
Όσο αναφορά τους αγωγούς, και ειδικά τον EastMed, είναι επίσης πολύ νωρίς. Πολύ νωρίς ακόμα και για μια ολοκληρωμένη οικονομοτεχνική μελέτη, καθώς τα κοιτάσματα τα οποία θα πρέπει να τον τροφοδοτούν, πλην των ισραηλινών και κάποιων κυπριακών, δεν έχουν ακόμα ανακαλυφθεί. Η συμπερίληψη του στα έργα κοινού ενδιαφέροντος της Κομισιόν, δεν αποτελεί προς το παρόν κάτι παραπάνω από μια γενική ενθάρρυνση προς τις πρωτοβουλίες ερευνών και γεωτρήσεων στην περιοχή. Αν και ευσεβής πόθος, ο EastMed συνιστά ένα έργο τιτάνιο οικονομικά και κυρίως τεχνικά.
Απαιτεί όχι μόνο την ανακάλυψη ιδιαίτερα μεγάλων κοιτασμάτων, αλλά και την υπέρβαση κατασκευαστικών προκλήσεων, όπως και τον καθορισμό των θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο. Ειδικά το τελευταίο κάθε άλλο παρά απλή υπόθεση είναι. Σχετικά με τις τουρκικές αντιδράσεις, αυτές έχουν πρόσημο κατά βάση γεωστρατηγικό και δευτερευόντως οικονομικό.
Η Τουρκία κινείται και αποφασίζει, αναφορικά με την επιθυμία περιφερειακής ηγεμονίας και τα σύνδρομα περικύκλωσης. Τα πιθανά κοιτάσματα αποτελούν απλά μια ακόμα αφορμή για προβολή ισχύος και αξιώσεων, έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελλάδας. Εάν δεν υπήρχαν αυτά, η Τουρκία απλά θα έβρισκε άλλες προφάσεις. Πολύ περισσότερο που υπάρχουν και αποτελούν δέλεαρ.
Ακόμη και να βρούμε τεράστια κοιτάσματα, δεν λύθηκαν ξαφνικά όλα μας τα προβλήματα. Η εξάρτηση μιας οικονομίας από τις εξαγωγές υδρογονανθράκων καθώς και οι δημόσιες δαπάνες αποτελούν παράγοντες υψίστης σημασίας. Ενδεικτικά, ενώ για τη Σαουδική Αραβία το κόστος παραγωγής ενός βαρελιού πετρελαίου κυμαίνεται στα 8-9 $, η απαιτούμενη διεθνής τιμή για κερδοφορία, είναι στα 70-90 $ ανά βαρέλι. Αυτό συμβαίνει λόγω των υπέρογκων δημοσίων εξόδων και της εξάρτησης της οικονομίας της από τις εξαγωγές του μαύρου χρυσού.
Εν κατακλείδι, το γενικότερο πνεύμα και η ρητορική γύρω από τους υδρογονάνθρακες, όπως και οι φαντασιώσεις περί Κατάρ της Μεσογείου και Σαουδικής Αραβίας των Βαλκανίων, εντάσσονται στο γενικότερο νεοελληνικό ταμπεραμέντο, για την ακρίβεια στην αναζήτηση μαγικών και εύκολων λύσεων. Ας επιδείξουμε επιτέλους την μετριοφροσύνη και την υπευθυνότητα τις οποίες απαιτούν οι καιροί.
*Πηγή: slpress.gr
