Ο Φρόιντ υποστήριζε πως η βασιλική οδός για να φτάσουμε στο υποσυνείδητο είναι τα όνειρά μας. Τα όνειρα απασχολούσαν την ανθρωπότητα από την αρχή της. Και οι ερμηνείες τους είναι άπειρες. Από μηνύματα θεών, προβλέψεις για το μέλλον, σήματα για κάποιο επικείμενο καλό ή κακό ή αποκάλυψη κάποιου καλά φυλαγμένου μυστικού. Μέχρι και σήμερα υπάρχουν ονειροκρίτες, ένα είδος fake εγκυκλοπαίδειας που ερμηνεύει τα διάφορα σύμβολα σε καλά ή κακά και ενίοτε δίνει και συμβουλές.
Είναι το αντίστοιχο που κάνουν οι αστρολόγοι, τα μέντιουμ, οι χαρτορίχτρες και οι καφετζούδες. Ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων θεωρεί αυτή την εκδοχή εγκυρότερη από αυτήν του Φρόιντ, την οποία εκλαμβάνει ως διανοουμενίστικη. Αν την ξέρει βέβαια. Και νομίζω πως αυτή η τάση είναι ισχυρότατη σε αυτήν την κοινωνία και υποπτεύομαι πως αργά ή γρήγορα θα συγκροτηθεί σε πολιτικό κόμμα. Και αφού ξέρει και διαβλέπει το μέλλον, δεν υπάρχει περίπτωση αποτυχίας.
Όπως εκ των πραγμάτων ανήκω πάντα σε μια μειοψηφία της μειοψηφίας, έχω πειστεί για την αλήθεια της ανακάλυψης του Φρόιντ και προσπαθώ να ανακαλύψω τον άλλο μου εαυτό που είναι αμπαρωμένος στο υποσυνείδητό μου, που δεν μπορεί να μιλήσει γιατί δεν έχει το χάρισμα του λόγου.
Μόνο εικόνες που μοιάζουν αλλόκοτες, σκοτεινές και εκ πρώτης όψεως ακατανόητες. Και όμως εκεί βρίσκεται ο πραγματικός μας εαυτός, που, αν δεν το γνωρίσουμε, τότε σημαίνει πως θα πεθάνουμε χωρίς να μάθουμε ποτέ ποιοι είμαστε. Δουλειά δύσκολη για να την κάνει κάποιος μόνος του. Γιατί είναι ο ίδιος ο εαυτός που κλειδαμπαρώνει τα τραύματά του και τις επιθυμίες του, για να αμυνθεί από τα δυσάρεστα και οδυνηρά που κουβαλάμε όλοι μέσα μας.
Μετά πετάμε το κλειδί, με την ψεύτικη ελπίδα πως αυτά θα ξεχαστούν και θα περάσουν, άσχετα με το αν αυτά μας καθορίζουν. Γι’ αυτό όλοι μας χρειαζόμαστε ψυχανάλυση.
Η βοήθεια του άλλου είναι το κλειδί. Εντούτοις, αν και ενήμερος των δυσκολιών της αυτοερμηνείας των ονείρων, κατά διαστήματα, καταγράφω τα όνειρά μου και προσπαθώ να διαβάσω το χάος που κουβαλάω μέσα μου. Αλλά για την ακρίβεια της ερμηνείας δεν παίρνω όρκο. Ας δώσουμε λοιπόν ένα παράδειγμα από ένα πρόσφατο όνειρο, που πιστεύω πως αξίζει να έρθει στη δημοσιότητα, ακόμα και αν η αποτολμούμενη ερμηνεία είναι λάθος. Ας μην ξεχνάμε πως στο φως της δημοσιότητας δεν έρχονται πάντα τα σωστά.
Βρίσκομαι σε ένα τρένο υψηλής τεχνολογίας. Όλα αυτόματα και χωρίς οδηγό. Είμαστε στο μπαρ, ατμόσφαιρα οικεία, καλή μουσική και φάτσες Εξαρχείων ή Γαλλικού Μάη. Όλοι νέοι. Διαπιστώνουμε πως το τρένο όλο και επιτάχυνε. Τα τοπία περνούσαν με ιλιγγιώδη ταχύτητα.
Τη μια ήταν χιονισμένα, την άλλη απόλυτη έρημος, μετά θυελλώδης βροχή και έπειτα καυτός ήλιος. Το τρένο δεν σταματούσε πουθενά. Και η ταχύτητα ολοένα αυξανόταν. Ρώτησα τον μπάρμαν αν όλα είναι φυσιολογικά. «Δεν είναι της αρμοδιότητάς μου», είπε. Τον ξαναρωτάω αν υπάρχει κάποιος αρμόδιος στο τρένο και μου ξαναδίνει την ίδια απάντηση.
Mας μπαίνει η ιδέα πως το τρένο πάει για εκτροχιασμό και μας κυριεύει έντονη αίσθηση κινδύνου. Φεύγω να δω τι κάνουν οι άλλοι επιβάτες του τρένου. Στο πρώτο βαγόνι όλοι ήταν ατάραχοι και παίζαν με τα κινητά τους ή τα λάπτοπ. Το δεύτερο βαγόνι ήταν ένα είδος duty free και πολύς κόσμος κυκλοφορούσε με τεράστιες σακούλες.
Προχωράω στο τρίτο βαγόνι που ήταν μια μεγάλη σκοτεινή ντίσκο, μια εκκωφαντική μουσική, λες και τα όργανά της ήταν κανόνια διαφόρων διαμετρημάτων. Και ένας κόσμος πολύ νέων να χορεύει έξαλλα. Γύρισα στη βάση μου. Είχαν μαζευτεί και άλλοι του ιδίου φυράματος.
Και κάποιος προτείνει να σπάσουμε τα τζάμια με τις καρέκλες και να εγκαταλείψουμε το τρένο που σίγουρα μας πήγαινε στον γκρεμό. Και αμέσως πιάσαμε δουλειά. Και αντί να σπάσουν τα τζάμια, σπάσαν οι καρέκλες. Ο μπάρμαν αδιάφορος έπλενε ποτήρια. Απελπισία.
Και ξαφνικά εμφανίζεται στην πόρτα ένα νεαρό κορίτσι, προχωρημένο φρικιό, με σκουλαρίκια και χαλκάδες παντού. Σηκώνει μια βαριοπούλα και ακούσαμε τα τζάμια που έπεφταν κάτω μονοκόμματα. Και εδώ ξύπνησα κολυμπώντας στον ιδρώτα.
Ερμηνεία: φάτσες Εξαρχείων-Γαλλικού Μάη, νέοι. Οι μόνοι που καταλαβαίνουν πως αυτή η ξέφρενη επιτάχυνση του τρένου οδηγεί στον αφανισμό. Βαγόνια με κινητά και λάπτοπ, ψώνια, ντίσκο, δηλαδή η απόλυτη πλειονότητα των επιβατών αδιάφορη για την επερχόμενη καταστροφή και τον αφανισμό τους.
Σωστή η αντίδραση των νέων να σπάσουν τα τζάμια και να πηδήξουν από το τρένο, αλλά ανεπαρκή τα εργαλεία τους (σεχταρισμοί, δογματισμοί, αριστερισμοί κ.λπ.). Και μόνο μια άλλη πρόταση φέρνει τη λύση: φρικιό με βαριοπούλα (εδώ, σύμβολο μιας νέας ιδέας).
Προφανώς τα αλλοπρόσαλλα τοπία που διαδέχονταν το ένα το άλλο είναι η καταστροφή του περιβάλλοντος και το τρένο χωρίς οδηγό –και σε αυξανόμενη επιτάχυνση– ο καπιταλισμός που δεν γνωρίζει κανέναν περιορισμό. Ούτε νόμο ούτε κανόνες και κινείται χωρίς οδηγό.
Δηλαδή μια απόλυτη αναρχία που κανείς αναρχικός δεν θα μπορούσε να διανοηθεί. Η αναρχία έχει αυστηρούς περιορισμούς και κανόνες. Όπως κάθε ελεύθερη συνειδητή πράξη. Και αυτό σημαίνει: Για να ξεφύγω από τα δεσμά μου, πρέπει να τα ξέρω. Και συχνά τα δεσμά είναι αόρατα.
