[Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του κατωτέρω άρθρου, για τους υπεύθυνους και μη μελετητές της γεωπολιτικής, είναι ότι προσφέρει το κλειδί κατανόησης της λογικής, των μεθόδων και των στόχων της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής και έμμεσα απαντά σε μετέωρα ερωτήματα και απορίες για ορισμένες ρωσικές ενέργειες και κυρίως παραλείψεις αναμενόμενης αντίδρασης σε προκλήσεις, που συχνά διαψεύδουν προσδοκίες και προσφέρονται σε παρανόηση. Η ανάγνωσή του, επομένως, εμπλουτίζει την πνευματική εργαλειοθήκη του εμπειρογνώμονα η ερασιτέχνη μελετητή της γεωπολιτικής και οιωνοσκόπου.]
Παρουσίαση: Μιχαήλ Στυλιανού
Ενώ η διαμάχη μεταξύ Ισραήλ και Ιράν απειλεί να εκφύγει του ελέγχου, η Ρωσία αναζητεί έναν τρόπο ειρηνικής συνύπαρξης των δύο εχθρών.
Το ρωσικό Συμβούλιο Ασφαλείας πραγματοποίησε στο Σότσι, στις 25-26 Απριλίου την ένατη Διεθνή Σύνοδο Υψηλών Αντιπροσώπων επί Θεμάτων Ασφαλείας, με συμμετοχή προεδρικών και κυβερνητικών αξιωματούχων και εκπροσώπων μυστικών υπηρεσιών από 118 χώρες. Το ετήσιο αυτό γεγονός αποκτά πολλαπλασιαζόμενη δημοτικότητα, παρά την πίεση που η Ουάσιγκτον ασκί στους συμμάχους της να απέχουν.
Μιλώντας στους αντιπροσώπους, ο υπουργός των Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρώφ είπε: « Τα ανανεωμένα αμερικανικά δόγματα (εξωτερικής πολιτικής και άμυνας) είναι διαποτισμένα από συγκρουσιακή νοοτροπία… ΄Εχουμε άραγε ανάγκη πό νέες τραγωδίες, προκλήσεις και θύματα για να επικρατήσει η κοινή λογική;»
Στην φετινή ημερήσια διάταξη δέσποσε η καταπολέμηση της διεθνούς τρομοκρατίας, περιλαμβανομένου του αποκλεισμού χρηματοδότησής της, η ασφάλεια του κυβερνοχώρου και η κατάσταση στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Κατά την διήμερη σύνοδο, ο Γραμματέας του Ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας Νικολάι Πατρούσεφ είχε 40 διμερείς συναντήσεις. Την δημοσιογραφική προσοχή ωστόσο συγκέντρωσαν οι δύο ξεχωριστές συναντήσεις του με τους εκπροσώπους του Ιράν και του Ισραήλ.
Την παραμονή της έναρξης της συνόδου ο Πατρούσεφ συναντήθηκε με τον Γραμματέα του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλεια του Ιράν, Αντιναύαρχο Αλή Σαμχανί. Και αργότερα, την ίδια μέρα, είχε συνάντηση με τον Ειτάν Μπεν Νταβίντ, υπαρχηγό του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας του Ισραήλ.
Οι συναντήσεις εκίνησαν εικασίες ότι η Μόσχα είχε οργανώσει συνάντηση μεταξύ εκπροσώπων των δύο χωρών και επίσης ότι η Μόσχα αποβλέπει σε ρόλο μεσολαβητή στην διαμάχη Ιράν-Ισραήλ στην Συρία. Αρμόδια ρωσική πηγή διέψευσε κατηγορηματικά αυτές τις εικασίες προς το Ιρανικό Πρακτορείο ειδήσεων, στις 25 Απριλίου. Δυο Ρώσοι διπλωμάτες που ρωτήθηκαν από το Al Monitor αρνήθηκαν οποιοδήποτε σχόλιο.
Αυτές οι αντιδράσεις αποδίδονται σε ρωσικούς όρους στις παρασκηνιακές συνομιλίες- εάν πράγματι διεξάγονται- να αποβούν επιτυχείς. Θα πρέπει να μείνουν μυστικές, επειδή δημόσια συζήτησή τους θα προκαλέσει αντίξοες εσωτερικές αντιδράσεις τόσο στο Ιράν όσο και στο Ισραήλ.
Τους τελευταίους μήνες υποστηρίχτηκε κατ’ επανάληψη πως η ρωσική στάση ισορροπίας μεταξύ Ιράν και Ισραήλ συναντά σοβαρή αμφισβήτηση. Η ίδια η φύση της εντεινόμενης σύγκρουσης των δύο φανατικών εχθρών στο πεδίο της Συρίας είναι ιδιαίτερα περίπλοκη. Είναι ανεξακρίβωτο εάν στις συζητήσεις με την Τεχεράνη, η Μόσχα εγείρει το θέμα της παρουσίας του Εσμπολά και άλλων Σιϊτικών πολιτοφυλακών κοντά στα σύνορα του Ισραήλ. Ωστόσο η όλη στάση της Ρωσίας στην περιοχή διέπεται από την προσπάθεια κατανόησης και αναγνώρισης των θεμιτών κινήτρων ορισμένων παραγόντων –ακόμη και όταν πολιτικά δεν τα συμμερίζεται ή τα θεωρεί αντίθετα προς τα ρωσικά συμφέροντα. Κρίνοντας υπό αυτό το πρίσμα, η Μόσχα μπορεί να θεωρεί την παρουσία του Εσμπολά κατανοητή από την άποψη της Τεχεράνης. Ταυτόχρονα όμως η Μόσχα διαπιστώνει ότι η παρουσία αυτή λειτουργεί σαν συνεχές ενόχλημα για το Ισραήλ και επομένως σαν παράγων κλιμάκωσης, που το Κρεμλίνο δεν μπορεί να παραβλέψει, εάν επιζητεί μιαν οριστική ειρήνευση στην Συρία.
Η Ρωσία αντιμετωπίζει πράγματι μεγάλες δυσκολίες στον ρόλο του μεσάζοντα μεταξύ τόσο αδιάλλακτων διαπραγματευτών όσο οι Ισραηλινοί και οι Ιρανοί. Προς το παρόν πάντως, τόσο το Ιράν όσο και το Ισραήλ χρειάζονται την Ρωσία ως αερόσακο μεταξύ τους. Αυτός ο ρόλος μάλλον δεν θα διαρκέσει πολύ, αλλά ως τώρα εξασφάλιζε στην Μόσχα τον χρόνο να διαμορφώσει ένα καθεστώς μετριοπάθειας: Το Ιράν να αποθαρρύνει τις προκλητικές ενέργειες του Εσμπολά και το Ισραήλ να περιστείλει τις επιδεικτικές αποκρίσεις και τις προληπτικές αεροπορικές επιθέσεις του.
Αυτό εξηγεί το στέλνονται- δεν στέλνονται, στις ειδήσεις για τα ρωσικά αντιαεροπορικά συστήματα S-300 στη Συρία, τα οποία ο Ισραηλινός υπουργός Αμύνης Avigdor Liberman απείλησε να καταστρέψει, εάν χρησιμοποιηθούν εναντίον του Ισραήλ. Ο μετατιθέμενος από το Ισραήλ πρεσβευτής της Ρωσίας Alexander Shein δήλωσε πως «δεν μπορεί να φανταστεί ένα τέτοιο σενάριο.»
«΄Εχουμε-είπε- συντονισμό και αμοιβαίες ενημερώσεις σχετικά με την Συρία. Οι υπουργοί Αμύνης των δύο χωρών συνεργάζονται. Η Ρωσία πάντοτε λαμβάνει υπόψη της τις φροντίδες και τα συμφέροντα ου Ισραήλ σχετικά με την εθνική του ασφάλεια… Μας απασχολεί φυσικά η κατάσταση των σχέσεων του Ισραήλ με το Ιράν, υπό το φως των αμοιβαίων απειλών και της απόρριψης και από της δύο χώρες. Θα πρέπει επίσης να μας απασχολεί τώρα και η παρουσία του Ιράν στην Συρία. Μπορεί να οδηγήσει στην επιδείνωση της κατάστασης και σε γενική ανάφλεξη στην Μέση Ανατολή.»
Στην τελευταία συνέντευξή του στον Al-Monitor, ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Mohammad Javad Zarif υπαινίχθηκε τις ελπίδες του Ιράν για ρωσική αντίδραση στο Ισραήλ: « Πιστεύω πως η επιθετικότητα του Ισραήλ βρήκε αντίσταση και θα συναντήσει αντίσταση και νομίζω ότι το καλύτερο για όλους θα είναι να τους συμβουλέψουν να σταματήσουν τις επιθέσεις εναντίων άλλων.» Ωστόσο ο υπουργός δεν συνέχισε για το τι θα μπορούσε να κάνει το Ιράν.
Με την τήρηση της μέσης οδού, και την αντιμετώπιση όλων των σχετικών δυσχερειών, η Μόσχα θα καταστήσει αναντικατάστατη την παρουσία της στην Συρία. Οι Ρώσοι υπεύθυνοι ορθά επισημαίνουν ότι Ιρανοί και Ισραηλινοί υπερεκτιμούν την επιρροή που έχει η Μόσχα στις αντίστοιχες κυβερνήσεις. Ωστόσο η ίδια η Ρωσία έπραξε πολλά για να στερεώσει την εικόνα της ως του νέου ρυθμιστή των εξελίξεων στην περιοχή και τώρα θα πρέπει να ανταποκριθεί στις συνακόλουθες προσδοκίες. Και πράγματι είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς άλλην δύναμη με μοναδική θέση να λύση αυτόν τον Γόρδιο δεσμό. Η Ρωσία κοιτάζει να βρει μιαν συνολική περιεκτική φόρμουλα λύσης των ανησυχιών των δύο αντιπάλων. Οι διπλωματικές της προσπάθειες παρακινούνται από την πεποίθηση ότι η εναλλακτική επιλογή αντιμετώπισης του Ιράν είναι τα διάφορα πολεμικά σενάρια που συζητούνται στην Ουάσιγκτον και στην Ιερουσαλήμ, τα οποία μπορεί να συνεπάγονται το άνοιγμα μιας εντελώς νέας διάστασης στον πόλεμο της Συρίας και ενδεχομένως την πυροδότηση ενός περιφερειακού πολέμου μεγάλης κλίμακας.
*Πηγή: Al Monitor
