Στα μέσα Δεκέμβρη οι αποκαλύψεις (θέμα που ανέδειξε και η «Εφ.Συν.» με πλήθος ρεπορτάζ) για την εν κρυπτώ υπογραφή σύμβασης της κυβέρνησης με την εταιρεία εξόρυξης δεδομένων Palantir, με το αμαρτωλό παρελθόν και τις αμφιλεγόμενες πρακτικές, είχαν προκαλέσει ορυμαγδό αντιδράσεων.
Η κυβέρνηση τότε, όπως έκανε σε αρκετές περιπτώσεις αυτόν ενάμιση χρόνο διακυβέρνησης Μητσοτάκη, σιώπησε και δεν έδωσε καμία απάντηση.
Τώρα, μετά από έναν και πλέον μήνα, κι ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ζητήσει επισήμως να δοθεί στη δημοσιότητα η σύμβαση και το θέμα έφτασε μέχρι την Κομισιόν, ο υπουργός Ψηφιακής διακυβέρνησης έδωσε τη σύμβαση με την εταιρεία και μια απάντηση που δημιουργεί περαιτέρω ερωτηματικά.
Ένα από τα πιο βασικά είναι το γεγονός πως ο κ. Πιερρακάκης υποστηρίζει ότι τα δεδομένα που παρείχε το υπουργείο στην εταιρεία είναι ανώνυμα, όμως, όπως καταγράφεται στο σύμφωνο, το υπουργείο υπέγραψε να παρέχει «ψευδωνυμοποιημένα» (pseudonymised ) [ και όχι «ανωνυμοποιημένα» ] προσωπικά δεδομένα για τα οποία οφείλει να εφαρμόζεται η νομοθεσία περί προσωπικών δεδομένων καθώς είναι δυνατή μέσω αυτών η ταυτοποίηση του κάθε πολίτη. Με την τροποποίηση, όμως, ο όρος “pseudonymised”(ψευδωνυμοποιημένα) απαλοίφεται και αναδιατυπώνεται το πεδίο των προσωπικών δεδομένων στα οποία θα έχει πρόσβαση η Palantir.
Αίσθηση προκαλεί, ακόμη, το γεγονός ότι ο κ. Πιερρακάκης αναφέρει στην απάντησή του ότι το υπουργείο, μετά το τέλος της συνεργασίας με την Palantir, προχώρησε σε απευθείας ανάθεση στην εταιρεία PriceWaterhouseCooper (PWS) στις 31/12/2020. Σύμφωνα με το vouliwatch, η σύμβαση αυτή φαίνεται πως έχει υπογραφεί την 1/12/2020 και αναρτήθηκε στη Διαύγεια στις 24/12/2020. Το υπουργείο, όμως, δεν αναφέρει καθόλου τους λόγους για τους οποίους αποφάσισε να σταματήσει τη συνεργασία με την Palantir.
Η σύμβαση του υπουργείου με την Palantir
Η τροποποίηση της σύμβασης
Η επιστολή επέκτασης της σύμβασης
Όπως επισημαίνει σε ανακοίνωσή του ο Τομεάρχης Ψηφιακής Διακυβέρνησης της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Μάριος Κάτσης, επισημαίνει ότι η κυβέρνηση «πιάστηκε στα πράσα» και σήμανε άτακτη υποχώρηση μετά τις αντιδράσεις.
Προσθέτει, ακόμη, ότι προκύπτουν ζητήματα με την υπογραφή της σύμβασης, στις 24 Μαρτίου 2020, και την τροποποίησή της μετά από δύο ημέρες. Στην αρχική σύμβαση ο υπουργός υπέγραψε να παρέχει ψευδωνυμοποιημένα προσωπικά δεδομένα ασθενών και των μελών του γενικού πληθυσμού για τα οποία οφείλει να εφαρμόζεται η νομοθεσία περί προσωπικών δεδομένων καθώς είναι δυνατή μέσω αυτών η ταυτοποίηση του κάθε πολίτη. Με την τροποποίηση, όμως, ο όρος “pseudonymised”(ψευδωνυμοποιημένα) απαλοίφεται και αναδιατυπώνεται το πεδίο των προσωπικών δεδομένων στα οποία θα έχει πρόσβαση η Palantir.
Η δήλωση του Μ. Κάτση
Πιάσαμε την Κυβέρνηση στα πράσα – Διέκοψε τη συνεργασία με την Palantir λόγω των αντιδράσεων, τα ερωτήματα παραμένουν και την εκθέτουν
Μετά από 1 και πλέον μήνα και πλήρη αφωνία της κυβέρνησης της ΝΔ σχετικά με την συνεργασία της Ελληνικής Κυβέρνησης με την εταιρεία «εξόρυξης δεδομένων» Palantir Technologies, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης απάντησε στην ερώτηση και στην Αίτηση Κατάθεσης Εγγράφων που καταθέσαμε στις 17 Δεκεμβρίου 2020, 63 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία.
Ο Υπουργός Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Πιερρακάκης απέστειλε στους βουλευτές μαζί με την απάντησή του τα εξής:
- Τη σύμβαση με την εταιρεία Palantir που υπεγράφη στις 24 Μαρτίου 2020 με διάρκεια 6 μήνες.
- Την τροποποίηση της σύμβασης στις 26 Μαρτίου όπου γίνονται κρίσιμες αλλαγές.
- Την επέκταση της σύμβασης για άλλους 3 μήνες με ισχύ από 24 Σεπτεμβρίου έως 23 Δεκεμβρίου του 2020.
Κατ’ αρχάς, η μη επέκταση της σύμβασης με την εταιρεία Palantir και ο τερματισμός της στις 23 Δεκεμβρίου, ύστερα από τις αντιδράσεις του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. των προοδευτικών δυνάμεων και της κοινωνίας των πολιτών, αποτελεί μια νίκη των ατομικών δικαιωμάτων και των δημοκρατικών ελευθεριών στη χώρα μας. Η κυβέρνηση «πιάστηκε στα πράσα» και υποχώρησε άτακτα στη μη ανανέωση της σύμβασης όπως σχεδίαζε ο κ. Μητσοτάκης στις 3 Δεκεμβρίου σε κρυφή τηλεδιάσκεψη με την ηγεσία της Palantir, δεσμευόμενος «για επέκταση της συνεργασίας στα επόμενα χρόνια». Το τι είχε να κρύψει από τους πολίτες η επικοινωνιακή μηχανή του Μαξίμου και πληροφορηθήκαμε τη συνάντηση από αμερικανικά ΜΜΕ, παραμένει ακόμη αναπάντητο.
Ωστόσο, η απάντηση της κυβέρνησης στον κοινοβουλευτικό έλεγχο στα κρίσιμα ερωτήματα για το κατά πόσο τηρήθηκαν οι κανόνες διαφάνειας και προστασίας των προσωπικών δεδομένων που θέσαμε, προκαλεί μεγαλύτερη ανασφάλεια και ενδείξεις σοβαρών ευθυνών, παρά τον καθησυχασμό που επιχειρείται με την απάντηση του Υπουργού ότι «όλα είναι καλώς καμωμένα».
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την αρχική σύμβαση στις 24/3/2020 μεταξύ της Palantir και της Ελληνικής Κυβέρνησης, ο Υπουργός υπέγραψε σύμβαση να παρέχει ψευδωνυμοποιημένα (“pseudonymised”, σελ. 4, Table 2) προσωπικά δεδομένα ασθενών και των μελών του γενικού πληθυσμού για τα οποία οφείλει να εφαρμόζεται η νομοθεσία περί προσωπικών δεδομένων καθώς είναι δυνατή μέσω αυτών η ταυτοποίηση του κάθε πολίτη (26 ΓΚΠΔ) και όχι «ανώνυμα, στατιστικά και δημογραφικά δεδομένα» που δε χρήζουν προστασίας, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στην απάντησή του.
Δύο μέρες μετά, ισχυρίζεται ότι προέβη σε τροποποίηση της αρχικής σύμβασης (Amendment No1 – 26/3/2020) όπου απαλείφεται ο όρος “pseudonymised” και αναδιατυπώνεται το πεδίο των προσωπικών δεδομένων στα οποία θα έχει πρόσβαση η Palantir, ενώ επικαλείται και μια εμπιστευτική απάντηση του Υπευθύνου Προστασίας Δεδομένων του Υπουργείου (DPO) στις 27/3, σύμφωνα με τον οποίον δεν τίθεται θέμα παραβίασης κανονισμών και ανάγκη απεύθυνσης στην ΑΠΔΠΧ. Ας σημειωθεί ότι η ΑΠΔΠΧ επενέβη αυτεπάγγελτα στις 18 Δεκεμβρίου 2020 για το ζήτημα αυτό, χωρίς να έχει γίνει γνωστό αν έχει καλυφθεί από τις απαντήσεις του Υπουργείου και επί τη βάση ποιού κειμένου συμφωνίας κλήθηκε να τοποθετηθεί.
Από τις απαντήσεις προκύπτουν σοβαρά και κρίσιμα ερωτήματα και βαρύτατες σκιές:
- Για ποιό λόγο υπεγράφη σύμβαση (24/3) για παροχή ψευδονυμοποιημένων προσωπικών δεδομένων και εκ των υστέρων ερωτάται ο DPO του Υπουργείου, που δίνει έγκριση μετά την υπογραφή των συμβάσεων;
- Για ποιο λόγο κρίθηκε αναγκαία η τροποποίηση της αρχικής σύμβασης 2 μόλις μέρες μετά την υπογραφή της; Όταν υπογραφόταν, ο Υπουργός και οι συνεργάτες του, δε γνώριζαν ότι τα ψευδονυμοποιημένα στοιχεία αποτελούν προσωπικά δεδομένα των πολιτών και χρήζουν προστασίας;
- Πως είναι δυνατόν να ισχυρίζεται ο Υπουργός ότι τροποποιήθηκε η σύμβαση στις 26/3, ενώ με αίτημα του παρατείνεται για 3 μήνες η αρχική σύμβαση που υπεγράφη στις 24/3;
Οι αντιφάσεις και τα πρωθύστερα σχήματα είναι αμείλικτα και υποδηλώνουν ότι η κυβέρνηση από την αρχή μέχρι το τέλος αυτής της υπόθεσης, κινείται σε γκρίζες ζώνες. Ο Πρωθυπουργός και ο αρμόδιος Υπουργός που ανέλαβαν προσωπικά αυτή τη σκοτεινή συνεργασία και μάλιστα με μια εταιρεία που έχει κατηγορηθεί διεθνώς για αθέμιτες πρακτικές, είναι εκτεθειμένοι για τον τρόπο που χειρίζονται ένα τόσο ευαίσθητο ζήτημα που αφορά τις ελευθερίες και τα δικαιώματα των πολιτών. Δεν θα τους αφήσουμε να παίξουν ολοκληρωτικά παιχνίδια χειραγώγησης και εμπορευματοποίησης των προσωπικών δεδομένων.
Αναμένουμε και θα επανέλθουμε.
Πηγή: efsyn.gr