Ολοκληρώνεται το κοινοβουλευτικό πραξικόπημα στη Βρετανία, μετά τη χθεσινοβραδινή ήττα του Μπόρις Τζόνσον στην ψηφοφορία στη Βουλή των Κοινοτήτων, ως συνέπεια της λυσσώδους προσπάθειας από Ε.Ε. και μεγάλο μέρος του βρετανικού πολιτικού και οικονομικού κατεστημένου για ακύρωση της εκφρασμένης με δημοψήφισμα απόφασης του βρετανικού λαού για αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μια ετερόκλητη πλειοψηφία στη Βουλή, με πρόσχημα την αντίθεσή της στο no-deal Brexit, επιχειρεί στην ουσία, ως παράρτημα, περίπου, των Βρυξελλών, την ανατροπή της απόφασης του δημοψηφίσματος και το Brimain. Άλλωστε, δεν απουσιάζουν κι αυτοί που απροκάλυπτα κάνουν λόγο για νέο δημοψήφισμα.
Αυτές τις μέρες παρακολουθούμε στη Βρετανία μια απόπειρα επανάληψης αυτού που συνέβη στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 2015, όταν η κοινοβουλευτική πλειοψηφία ακύρωσε τη λαϊκή βούληση που είχε εκφραστεί με το μεγαλειώδες ΟΧΙ του 61% του ελληνικού λαού.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός ηττήθηκε επί του σχεδίου νόμου για την αποτροπή της αποχώρησης χωρίς συμφωνία του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, γεγονός που τον εξώθησε να ανακοινώσει ότι θα ζητήσει σήμερα να προκηρυχθούν πρόωρες βουλευτικές εκλογές.
Το κείμενο εγκρίθηκε με 328 ψήφους (301 κατά) από μέλη των κομμάτων της αντιπολίτευσης αλλά και 21 στελέχη των Συντηρητικών, παρά την προειδοποίηση που είχαν δεχθεί πως αν αψηφούσαν την κομματική γραμμή, θα αποπέμπονταν από την Κοινοβουλευτική Ομάδα των Τόρις και θα στερούνταν τη δυνατότητα να θέσουν εκ νέου υποψηφιότητα να εκλεγούν. Η Ντάουνινγκ Στριτ επιβεβαίωσε ότι θα τεθούν εκτός Συντηρητικού Κόμματος.
Τρία χρόνια και πλέον αφότου οι ψηφοφόροι ενέκριναν σε δημοψήφισμα την αποχώρηση από την Ε.Ε., η ήττα του Τζόνσον διατηρεί τον γόρδιο δεσμό του Brexit άλυτο. Όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν πάντα ανοικτά, από την έξοδο χωρίς συμφωνία ως την πλήρη εγκατάλειψη του εγχειρήματος. Η χθεσινή εξέλιξη πάντως ήταν απλά το πρώτο εμπόδιο που καλούνταν να ξεπεράσουν οι κοινοβουλευτικοί, που ανέκτησαν τον έλεγχο της νομοθετικής ατζέντας. Σήμερα, θα κληθούν ψηφίσουν επί σχεδίου νόμου που θα αναγκάσει τον Τζόνσον να ζητήσει από την Ε.Ε. αναβολή του Brexit για τρίτη φορά, ως την 31η Ιανουαρίου 2020, εκτός εάν εγκριθεί συμφωνία για τους όρους και τον τρόπο της αποχώρησης νωρίτερα.
Σε περίπτωση έγκρισης του κειμένου αυτού, ο Τζόνσον θα βρεθεί σε θέση όμοια με εκείνη της προκατόχου του Τερέζας Μέι, η οποία δεν κατάφερε σε καμία από τις τρεις προσπάθειές της να εξασφαλίσει την υποστήριξη της Βουλής των Κοινοτήτων που απαιτείτο για να εγκριθεί η Συμφωνία Αποχώρησης που η κυβέρνησή της διαπραγματευόταν επί δυόμισι χρόνια με την Ε.Ε..
Ο Τζόνσον τη διαδέχθηκε πριν από έξι εβδομάδες, διαβεβαιώνοντας ότι η πιο δυναμική προσέγγισή του θα ανάγκαζε τις Βρυξέλλες να κάνουν παραχωρήσεις, κι άρα η νέα συμφωνία θα ικανοποιούσε το βρετανικό κοινοβούλιο. Σε διαφορετική περίπτωση, διεμήνυε ότι θα προχωρούσε στο σενάριο του no-deal Brexit, του διαζυγίου χωρίς συμφωνία.
Ανάμεσα στους 21 αντάρτες των Συντηρητικών που είναι πλέον αντιμέτωποι με την αποπομπή τους από τις τάξεις του κόμματος είναι ο Νίκολας Σόουμς, εγγονός του ηγέτη της Βρετανίας την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου Ουίνστον Τσόρτσιλ, καθώς και δύο πρώην υπουργοί Οικονομικών, οι Φίλιπ Χάμοντ και Κένεθ Κλαρκ.
«Δεν θέλω εκλογές, αλλά εάν τα μέλη της Βουλής των Κοινοτήτων ψηφίσουν αύριο υπέρ της αναστολής των διαπραγματεύσεων και ακόμη μιας ανούσιας αναβολής του Brexit, πιθανόν για χρόνια, τότε αυτός είναι ο μόνος τρόπος να λυθεί αυτό», είπε ο Τζόνσον μετά την ψηφοφορία. «Μπορώ να επιβεβαιώσω ότι καταθέτουμε απόψε πρόταση» για την προκήρυξη εκλογών, συμπλήρωσε.
Oι αντίπαλοι του Τζόνσον υποστηρίζουν πως θέλουν να τον εμποδίσουν να παίξει «ρώσικη ρουλέτα» με την οικονομία μιας χώρας που χαρακτηριζόταν άλλοτε πυλώνας και υπόδειγμα οικονομικής και πολιτικής σταθερότητας στη Δύση. Όπως επισημαίνουν, τίποτε δεν δικαιολογεί την ανάληψη των κινδύνων που συνεπάγεται το no-deal Brexit, δηλαδή της διακοπής μέσα σε μια νύχτα όλων των δεσμών με τη μεγαλύτερη αγορά για τις βρετανικές εξαγωγές και της εξάρθρωσης της βρετανικής οικονομίας.
Ο Τζόνσον, από την πλευρά του, διατείνεται πως οι πολέμιοι της προσέγγισής του θέλουν η Βρετανία να παραδοθεί στην Ε.Ε., την ώρα που προσπαθεί να εξασφαλίσει καλύτερους όρους για το διαζύγιο, απειλώντας ότι η χώρα θα φύγει χωρίς συμφωνία. Πριν από την ψηφοφορία, ξεκαθάρισε πως δεν θα αποδεχθεί «ποτέ» το να ζητηθεί νέα αναβολή. «Το κοινοβούλιο είναι στα πρόθυρα του να καταστρέψει όποια συμφωνία μπορεί να καταφέρναμε να κλείσουμε με τις Βρυξέλλες» καθώς «η αυριανή [σημερινή] ψηφοφορία θα παραδώσει τον έλεγχο των διαπραγματεύσεων στην Ε.Ε.», κατήγγειλε.
Η κυβέρνηση του Τζόνσον θα ζητήσει να διεξαχθεί ψηφοφορία για την πρότασή της να προκηρυχθούν πρόωρες βουλευτικές εκλογές, πιθανότατα την 14η Οκτωβρίου. Αν πράγματι διεξαχθούν, ο νέος ηγέτης των Συντηρητικών θα αναμετρηθεί σε αυτές με τον ηγέτη των Εργατικών (αξιωματική αντιπολίτευση) Τζέρεμι Κόρμπιν.
Ολοένα πιο διχασμένο το Ηνωμένο Βασίλειο
Εν μέσω της πολιτικής θύελλας του Brexit, ωστόσο, είναι κάθε άλλο παρά σαφές το εάν η αντιπολίτευση θα εγκρίνει την προκήρυξη εκλογών. Για να περάσει η πρόταση χρειάζεται πλειοψηφία δύο τρίτων στη Βουλή των Κοινοτήτων των 650 μελών.
Ο Κόρμπιν ζητούσε εδώ και καιρό εκλογές, που θεωρεί τον καλύτερο δρόμο για να αρθεί το αδιέξοδο, ωστόσο πολλοί μεταξύ όσων επιδιώκουν να αποτραπεί το διαζύγιο χωρίς συμφωνία προειδοποιούν πως ο Τζόνσον θα επιδιώξει οι εκλογές να γίνουν σε χρόνο που θα εμποδίζει το κοινοβούλιο να αποτρέψει το Brexit την 31η Οκτωβρίου με ή χωρίς συμφωνία.
Μετά τη χθεσινή ψηφοφορία, ο Κόρμπιν τόνισε πως εάν ο Τζόνσον θέλει εκλογές, είναι υποχρεωμένος να εξασφαλίσει πρώτα την αναβολή του διαζυγίου, η συζήτηση και η ψηφοφορία επί της οποίας θα διεξαχθεί σήμερα.
Την Τρίτη ο Τζόνσον έχασε την πλειοψηφία των εδρών στη Βουλή των Κοινοτήτων: ο Φίλιπ Λι, μέχρι χθες βουλευτής των Τόρις, μεταπήδησε στους Φιλελεύθερους Δημοκράτες.
Την ίδια ώρα, οι φόβοι για το Brexit χωρίς συμφωνία κλιμακώνονται στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε πως είναι ολοένα περισσότερο «ευκρινής πιθανότητα». Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λεντριάν προεξόφλησε πως είναι το πιθανότερο σενάριο.
Η αμερικανική επενδυτική τράπεζα JP Morgan σημείωσε ότι η προκήρυξη εκλογών θα καθιστούσε πιθανότερο το Brexit χωρίς συμφωνία.
Από την πλευρά του, το υπουργείο Οικονομικών της Βρετανίας ανακοίνωσε ότι θα διαθέσει επιπλέον δύο δισ. λίρες για την προετοιμασία και την αντιμετώπιση των συνεπειών του Brexit την περίοδο 2020-2021, αυξάνοντας το συνολικό κονδύλι στα 8,3 δισ. στερλίνες.