-
όχι στις προϋποθέσεις για «νέο Συριακό»
Ασφαλώς οι εκλογές στη Γαλλία βρίσκονται στο προσκήνιο της επικαιρότητας. Καμία αμφιβολία δε ότι αφορούν και στην Ελλάδα. (Άλλωστε, θα επανέλθουμε στο αμέσως προσεχές διάστημα με σχετική ανάλυση ως προς τις γαλλικές εκλογές και τα αποτελέσματά της). Ωστόσο, με το παρόν κείμενο δίδεται απόλυτη προτεραιότητα στα όσα λαμβάνουν χώρα στη βαλκανική. Και τούτο γιατί τα πρόσφατα γεγονότα στα Σκόπια δεν είναι μόνον εκείνα τα γεγονότα που πρέπει να ελκύουν την προσοχή μας! Αντιθέτως! Το ζήτημα είναι πολύπλοκο, λεπτό και κυρίως σοβαρό! Ως εκ τούτου απαιτεί γνώση των προθέσεων και λεπτομερή, αλλά ψύχραιμη και ταυτοχρόνως αποφασιστική πολιτική από πλευράς Ελλάδας. Με δεδομένα τα όσα έχουμε υπ’ όψιν όταν γράφονται αυτές οι γραμμές άξια παρατηρήσεων είναι τα εξής:
1) Η πρώτη κύρια παρατήρηση είναι η «διένεξη» και διαφορά συμφερόντων που αφορά στις ΗΠΑ και στη Ρωσία στην περιοχή των Βαλκανίων. Ως εκ τούτου το πρώτο ζητούμενο είναι η επισταμένη μελέτη των προθέσεων και σκοπών των πολιτικών των δύο αυτών υπερδυνάμεων –γιατί παρά την παρέλευση του «Ψυχρού Πολέμου» οι δύο αυτές χώρες δεν παύουν να είναι δυνάμεις αντιτιθέμενων συμφερόντων όχι πλέον στο δίπολο «κομμουνιστικού κόσμου» και «ελεύθερου κόσμου», αλλά στο πολυεπίπεδο γίγνεσθαι της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας που απαιτεί άλλες πολιτικές. Πολιτικές που δεν ανάγονται αμιγώς στις «ιδεολογικοπολιτικές διαφορές», αλλά κατ’ ευθείαν στα εθνικά οικονομικά συμφέροντα και τους όρους ασφαλείας.
2) Η δεύτερη κύρια παρατήρηση είναι ότι στο Βαλκανικό χώρο μπορούν ευκόλως να πυροδοτηθούν αλυτρωτισμοί, εθνικισμοί, φυλετικές και θρησκευτικές διακρίσεις μείζονος σημασίας και ως εκ τούτου το «όλο ζήτημα» να καταστεί δυσκόλως αντιμετωπίσιμο…
3) Η τρίτη κύρια παρατήρηση είναι ότι οι ΗΠΑ δεν εμφανίζονται ως η μόνη χώρα που έλκει συμφέροντα στην επίμαχη περιοχή. Παραλλήλως ίστανται ως δρώντες και οι εταίροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι ήδη (με κοινές τους μάλιστα δηλώσεις) έχουν παρέμβει «δυτικοί αξιωματούχοι».
Δεν είναι χωρίς σημασία οι παρεμβάσεις (για την ΠΓΔΜ-FYROM) των Τζ.Μπέιλι (πρέσβη των ΗΠΑ), Ντ.Τούσκ (Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου), Γ.Στόλτεμπεργκ (Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ). Υπ’ όψιν δε ότι το ΝΑΤΟ έχει καλέσει στις Βρυξέλλες τον Υπουργό Άμυνας της ΠΓΔΜ για διαβούλευση ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση απειλεί ευθέως πρόσωπα (πλέον), δηλαδή στελέχη του VMRO (κόμμα φιλορωσικό), καθώς απειλεί και αναστολή των διαδικασιών για την ένταξη της ΠΓΜΔ στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Υπ’ όψιν ότι τα Σκόπια έχουν ήδη από το Δεκέμβριο του 2005 υποβάλει αίτημα να είναι η ΠΓΜΔ υποψήφια προς ένταξη χώρα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Συμπολιτείας.
4) Ταυτοχρόνως στην Αλβανία υπάρχει εκκρεμής κατάσταση εφόσον ο Ε.Ράμα επιδιώκει ματαίωση των εκλογών του Ιουνίου, ενώ στο «όλο σκηνικό», ο UCK απειλεί με «θερμές παρεμβάσεις».
Αιτία ασφαλώς της πρόσφατης έντασης είναι η εκλογή του Προέδρου της Βουλής του Τ.Τζαφέρι, εκλεκτού των κομμάτων της Αλβανικής μειονότητας, αλλά και του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος (SDMS). Υπ’ όψιν δε ότι ο Τ.Τζαφέρι ήταν Υπουργός Άμυνας του Μ.Γκρούεφσκι. Υπ’ όψιν ακόμη ότι στις πρόσφατες εκλογές της 11ης Δεκεμβρίου 2016 το κόμμα του Μ.Γκρούεφσκι (BMPO–DNME) ήρθε πρώτο με το 37,98% και 51 έδρες με 449.437 ψήφους αλλά με δύο, όμως, έδρες διαφορά από το δεύτερο κόμμα. Ο Πρόεδρος Ιβάνοφ (που πρόσκειται στο φιλορωσικό VMDO) εκδήλωσε ανοιχτά την αντίθεσή του στην τοποθέτηση του Τ.Τζαφέρι ως Προέδρου της Βουλής. Ο Τ.Τζαφέρι δε, με πολύ «ψυχρό βλέμμα» τοποθέτησε στο γραφείο του τρεις (3) σημαίες: εκείνη της Αλβανίας, της ΠΓΔΜ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης!…
Πάντως, υπ’ όψιν, ότι παραλλήλως και η Τουρκία δεν είναι αμέτοχη (με το «δικό της τρόπο»), στα διαλαμβανόμενα, τόσο στην Αλβανία όσο και στην ΠΓΔΜ.
5) Στην όλη αυτή κατάσταση έχουν λόγο με κυρίως παρεμβάσεις του ο Ζ.Κ.Γιουνκέρ και η Φ.Μογκερίνι που είναι και η υπεύθυνη της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
6) Παραλλήλως το Μαυροβούνιο, εν όψει των όλων αυτών καταστάσεων ενέκρινε βεβιασμένα μέσω του Κοινοβουλίου του την εισδοχή της χώρας στο ΝΑΤΟ με ορίζοντα μόλις τον Μάιο του 2017, πράγμα που προκάλεσε την έντονη αντίδραση του FD (Δημοκρατικού Μετώπου) που είναι φιλορωσικό κόμμα. Ήταν μάλιστα «σκληρή» η δήλωση των φιλορώσων, εφόσον μίλησαν για «εσχάτη προδοσία». Επ’ αυτού δε η Μόσχα εξέφρασε «βαθιά θλίψη» εννοώντας φυσικά την απόφαση του Μαυροβουνίου να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και μάλιστα πάραυτα.
7) Στην παρούσα «ιστορική φάση» δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός ότι ο Ε.Ράμα εξοπλίζει το Κόσοβο, ενώ ο ίδιος εξοπλίζεται από τις ΗΠΑ, και τούτο παρά το γεγονός ότι ενθαρρύνει ευρύτερα αλυτρωτικές βλέψεις και τάσεις.
8) Επίσης άξιο παρατήρησης είναι (για την συνεκτίμηση της εικόνας στην όλη περιοχή) ότι και η Κροατία διέρχεται κυβερνητική αστάθεια. Ως εκ τούτου η «όλη εικόνα στη Βαλκανική» απαιτεί επιστράτευση όλων των δυνατών διπλωματικών μέσων για αποτροπή μιας κρίσης που θα είναι δυσχερής η αντιμετώπισή της χωρίς κινδύνους επιπλοκών.
9) Ο γράφων δεν ανήκει σ’ εκείνους που «εκτιμούν» ότι η «εικόνα αυτή» μπορεί να αναλογεί σε καταστάσεις όπως εκείνες που προηγήθηκαν του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αντιθέτως πιστεύει ότι υπάρχει βούληση και υπάρχουν και οι διπλωματικές δίοδοι εκτόνωσης της έκρυθμης κατάστασης πριν αυτή λάβει πράγματι τα χαρακτηριστικά κρίσης!
10) Προς την κατεύθυνση αυτή της εκτόνωσης η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να συμβάλει. Αρκεί ασφαλώς και οι γείτονες των Τιράνων και των Σκοπίων να μετρήσουν καλά τις δυνατότητές τους και κυρίως το ορθώς εννοούμενο (και δικό τους) εθνικό συμφέρον υπό το πρίσμα των αξιών και αρχών του δημοσίου διεθνούς δικαίου και του ευρωπαϊκού νομικού και πολιτικού πολιτισμού –όπως αυτός ασφαλώς πρέπει να επιβεβαιώνεται κυρίως σε κρίσιμες περιστάσεις. Το ζητούμενο είναι: να αποφευχθούν προϋποθέσεις δημιουργίας ενός «νέου Συριακού» στην περιοχή.
-
μια επισημείωση ως προς την Τουρκία
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες σχηματισμός τεσσάρων τουρκικών F-16, εκ των οποίων τα δύο ήταν οπλισμένα, παραβίασε τον εθνικό εναέριο χώρο την Πέμπτη 27 Απριλίου, ενώ τρία αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας CN-235 και δέκα ελικόπτερα που συμμετείχαν σε τουρκική προάσκηση Έρευνας και Διάσωσης πραγματοποίησαν 11 παραβάσεις Κανόνων Εναερίου Κυκλοφορίας στο βορειοανατολικό, κεντρικό και νοτιοανατολικό Αιγαίο, ενώ στην τουρκική αυτή πρόκληση έλαβε μέρος και ένα ακόμη ελικόπτερο. Για την αναχαίτιση των τουρκικών μαχητικών, αντιπαρατέθηκαν ζεύγη ελληνικών F-16 δύο από την Λήμνο και δύο από την Αγχίαλο, χωρίς όμως, σύμφωνα με ανακοίνωση του ΓΕΕΘΑ, να σημειωθούν εμπλοκές.
Η πρόσφατη αυτή τουρκική πρόκληση έχει σχέση με την προάσκηση που αφορά στην κύρια άσκηση «Έρευνας και Διάσωσης» που είχε προγραμματισθεί από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις στο κεντρικό και ανατολικό Αιγαίο.
Για την διεξαγωγή της συγκεκριμένης άσκησης SAR η Άγκυρα προέβη σε προκλητική και παράνομη δέσμευση περιοχών σε Ελλάδα και Κύπρο με νέα αγγελία (NAVTEX 424/17), που αφορά τόσο στην προάσκηση όσο και στην κύρια άσκηση για το διάστημα από 3 έως και 5 Μαΐου.
Η «συμπεριφορά» αυτή της Τουρκίας εμπίπτει στην δική της αντίληψη περί «Έρευνας και Διάσωσης» σύμφωνα με το δικό της νομικό πολιτισμό. Αφορά όμως μια «αλυσιτελή» τακτική και «απρόσφορη» πολιτική, καθόσον τόσο από άποψη των ad hoc διεθνών συνθηκών, όσο και από άποψη των κανόνων του Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου, η Τουρκία ματαιοπονεί. Ματαιοπονεί δε περαιτέρω και λόγω της ετοιμότητας των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων να υπερασπισθούν τη νομιμότητα στην περιοχή και να αποτρέψουν οποιαδήποτε επιβολή ενάντια στην ελληνική κυριαρχία και την προσβολή εθνικών δικαίων και ζωτικών συμφερόντων. Σε κάθε περίπτωση δε, μαξιμαλιστικές αντιλήψεις και επανατοποθετήσεις της Τουρκίας αφορούν εξωνομικές θέσεις ως προς όλα τα ζητήματα.
Ο γράφων από καιρό ήδη έχει διατυπώσει δημοσίως τη γνώμη ότι θα πρέπει η Ελλάδα να καταστήσει διεθνώς γνωστό, με βάσει τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας και της ad hoc Διεθνούς Νομολογίας, ότι είναι Μικτή Αρχιπελαγική Χώρα με όλες τις σχετικές έννομες συνέπειες!
———————————————
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Χώρας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC – EU).
