Οι ιστορικοί του μέλλοντος πιθανώς να ορίσουν την 6η Ιανουαρίου 2021 ως την ημερομηνία που σηματοδότησε το τέλος της μεταψυχροπολεμικής περιόδου και της κυρίαρχης θέσης των ΗΠΑ στο διεθνές σύστημα. Τα γεγονότα στην Ουάσιγκτον ωθούν την ιστορία να αλλάξει σελίδα. Κι αυτό γιατί η πρωτοφανής εισβολή διαδηλωτών στο Καπιτώλιο δεν είναι ένα μεμονωμένο φαινόμενο.
Κι από μόνο του βέβαια αυτό το επεισόδιο θα ήταν ένα μεγάλης σημασίας ιστορικό συμβάν, γιατί αποτελεί συντριπτικό πλήγμα στο γόητρο των ΗΠΑ. Εικόνες σαν αυτές που μεταδόθηκαν ζωντανά σε όλο τον κόσμο συνηθίζουμε να βλέπουμε μόνο σε τριτοκοσμικά αποτυχημένα κράτη. Και το γόητρο είναι τρομακτικά σημαντικό στοιχείο για κάθε χώρα που θέλει να παίζει σημαίνοντα ρόλο στο διεθνές σύστημα.
Πολλώ δε μάλλον για τη “μόνη υπερδύναμη“. Οι ΗΠΑ εμφανίζονται να είναι σήμερα μια χώρα στα πρόθυρα της διάλυσης και μια χώρα με τέτοια χαρακτηριστικά δεν μπορεί να διεκδικεί τον ρόλο της ηγέτιδας δύναμης του πλανήτη. Όμως, το συμβάν αυτό λαμβάνει χώρα σε μια εποχή που έτσι και αλλιώς το γόητρο, αλλά και η πραγματική ισχύς, της Δύσης –και όχι μόνο των ΗΠΑ– αποδομούνται, ενώ οι αντίπαλοι, αλλά και οι σύμμαχοί τους στην ασιατική ανατολή βρίσκονται σε φάση επιταχυνόμενης ανόδου.
Μεταξύ των άλλων, η αδυναμία των ΗΠΑ και της Ευρώπης να διαχειριστούν τον κορωνοϊό έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με τον τρόπο που κατάφεραν να ελέγξουν το πρόβλημα τόσο η κομμουνιστική Κίνα όσο και η δημοκρατική Ιαπωνία, η Νότιος Κορέα, η Σιγκαπούρη και άλλα κράτη. Και αυτό δεν είναι μόνο θέμα γοήτρου. Η Κίνα κατάφερε να ελαχιστοποιήσει τις συνέπειες στην οικονομία της με αποτέλεσμα να επιταχύνει το κλείσιμο της ψαλίδας με τις ΗΠΑ. Πλέον είναι σχεδόν βέβαιο ότι σε μερικά χρόνια θα τις έχει ξεπεράσει.
Η Κίνα κερδίζει την παρτίδα
Ακόμη και στον υποτιθέμενο προνομιακό χώρο κυριαρχίας των ΗΠΑ, στον τομέα της στρατιωτικής ισχύος, οι εξελίξεις των τελευταίων ετών δείχνουν ότι το κινεζικό μοντέλο κερδίζει την παρτίδα. Με τη δημιουργία πυραυλικών “φυσαλίδων” αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής έχουν καταστήσει σχεδόν απαγορευτική ή τουλάχιστον δυσχερή τη δράση των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων σε χώρους κρίσιμης σημασίας για την Κίνα. Οι ΗΠΑ αναγκάστηκαν να οδηγηθούν στην υιοθέτηση παρόμοιων μοντέλων μάχης, όπως είναι η Πολυχωρική Μάχη (MDB), έτσι ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν αυτά τα πλέγματα.
Στον δε τεχνολογικό τομέα, η Κίνα φαίνεται πως αφήνει πίσω της τις ΗΠΑ στον κρίσιμης σημασίας τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Παράλληλα, στην Ευρασία γίνεται μια τεράστια ζύμωση που φέρνει κοντά τις μεγάλες ευρασιατικές χώρες, με πυρήνα την στρατηγική συνεργασία Ρωσίας-Κίνας. Διαμορφώνεται έτσι το πρόπλασμα ενός γεωπολιτικού σχήματος πρωτοφανών μεγεθών, το οποίο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η πρώτη υπερ-υπερδύναμη (hyperpower) στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Και ενώ αυτά συμβαίνουν στην Ανατολή, στη Δύση οι ΗΠΑ βρίσκονται ένα βήμα πριν από ένα είδος “ήπιου” εμφυλίου πολέμου. Οι δε Ευρωπαίοι προσπαθούν να δουν τι θα κάνουν με τα εμβόλια έτσι ώστε μετά να ασχοληθούν και με κάτι άλλο! Έτσι κι αλλιώς, η ΕΕ έχει αποδείξει ότι παρά την οικονομική ισχύ της, πολιτικά παραμένει “νάνος” αφενός λόγω των αντιφατικών συμφερόντων των κρατών-μελών, αφετέρου λόγω των ιδεολογικών αντιλήψεων που έχουν κυριαρχήσει.
Εν κατακλείδι, λοιπόν, βρισκόμαστε σε ένα ιστορικό κατώφλι. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, τη σκυτάλη παίρνει η 6η Ιανουαρίου 2021. Οι ΗΠΑ μάλλον θα πρέπει κι αυτές να δουν σε ποιον θα παραδώσουν το “στέμμα” της μεγαλύτερης δύναμης του πλανήτη. Ο εσωτερικός διχασμός της αμερικανικής κοινωνίας εκδηλώθηκε και εκλογικά και στους δρόμους. Όλα δείχνουν, μάλιστα, ότι θα υπάρξει και συνέχεια. Ίσως ζούμε τις “τελευταίες ημέρες” της παγκόσμιας πρωτοκαθεδρίας αυτού που συνηθίσαμε να αποκαλούμε Δύση.
