Με το πρόσφατο δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας Handelsblatt και τις εκτιμήσεις του Γερμανού οικονομολόγου -προέδρου του γερμανικού οικονομικού ινστιτούτου DIW- Μαρσέλ Φράτσερ περί αναδιάρθρωσης του ελληνικού δημόσιου χρέους εντός του 2018 και μάλιστα στα πρότυπα της αντίστοιχης αναδιάρθρωσης του γερμανικού χρέους το 1953, τα χαμόγελα στην Ελλάδα -και όχι μόνο της κυβέρνησης- υπήρξαν πλατιά.
Το σενάριο Τσίπρα περί «καθαρής» εξόδου από τα μνημόνια φαίνεται να παίρνει σάρκα και οστά. Κι αυτό μαζί με την πολλάκις εξαγγελλόμενη και πολυαναμενόμενη αναδιάρθρωση του χρέους, έφερε τους ευρώφρονες έμπλεους σε πελάγη απέραντης ευτυχίας και την αντιπολίτευση σε αμηχανία.
Υπάρχει όντως σχεδόν βεβαιότητα, ότι θα προχωρήσουν σε μέτρα που θα παρουσιαστούν ως μεγάλη ελάφρυνση του χρέους και ως ένα βαθμό όντως θα είναι -επιφανειακά τουλάχιστον.
Διότι δεν έχουν άλλο δρόμο. Και ο μόνος τρόπος να κερδίσουν τον επιζητούμενο χρόνο πριν το ξέσπασμα της νέας επικής κρίσης είναι αυτός. Ενδεχομένως μάλιστα αυτό που θα αποφασιστεί να είναι ακόμα πιο «γενναιόδωρο» από τις προτάσεις του Γερμανού. Τόσο γενναιόδωρο που θα δώσει την άνεση στον Τσίπρα να πανηγυρίζει τρελά και τους οπαδούς του να χειροκροτούν αλαλάζοντας! Προσωπικά είμαι σχεδόν βέβαιος γι’ αυτό, ακόμα κι αν η Μέρκελ κάνει τις γνωστές της… τσιριτσάντζουλες μέχρι τέλους. Εξ άλλου, έτσι θα μπορέσουν να στήσουν και τις εκλογές, πριν την εφαρμογή των ήδη ψηφισμένων καταστροφικών μέτρων στις συντάξεις, το αφορολόγητο κτλ, που θα φέρει τους ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ σε μονοψήφια νούμερα και σε μεγάλες ανακατατάξεις και ρευστότητα ξανά το πολιτικό σύστημα, που ουδείς -και από τους δανειστές- επιθυμεί, τώρα που το σύστημα κατάφερε με χίλια ζόρια να σταθεροποιηθεί.
Η ένσταση και ο προβληματισμός βρίσκονται αλλού.
Πρώτον στα δύο καταλυτικά ερωτήματα που ουδέποτε απαντώνται από τους «χαρούμενους» οπαδούς της επικείμενης ελάφρυνσης του χρέους, που θα το καταστήσει «βιώσιμο», δηλαδή εξυπηρετήσιμο και πέραν της «καθαρής» εξόδου από τα μνημόνια θα μας οδηγήσει σε αναπτυξιακή λεωφόρο:
α. Πώς είναι δυνατό να μιλάμε σήμερα για «βιωσιμότητα» ενός χρέους στο 180% του ΑΕΠ και μεγαλύτερο κατά 10% σε απόλυτους αριθμούς από εκείνο του 2010 που κρίθηκε μη «βιώσιμο»; Και μάλιστα με μια οικονομία εντελώς κατεστραμμένη και χωρίς αντοχές σε σχέση με εκείνη του 2010; Και ποια είναι αυτά τα περίφημα μέτρα που θα το καταστήσουν «βιώσιμο» που το 2010 δεν μπορούσαν; Εκτός κι αν παραδεχθούμε -όλοι επιτέλους- ότι όλα αυτά συνέβησαν για πολιτικούς λόγους και για την εφαρμογή ενός καλοστημένου σχεδίου αποικιοποίησης της χώρας, η οποία ετέθη σε καθεστώς αλλοδαπής κυριαρχίας, με απλά λόγια, σε καθεστώς Κατοχής!. Ένα σχέδιο που υπηρετούν με θρησκευτική ευλάβεια οι κυβερνήσεις -και ο Τσίπρας αποδείχθηκε ως ο πλέον αποτελεσματικός γενίτσαρος για τα συμφέροντα των επικυρίαρχων σχεδιαστών αυτής της ποιοτικής αναβάθμισης της παραδοσιακής εξάρτησης σε κατοχικό καθεστώς μέσω του χρέους.
β. Πως είναι δυνατό να μιλάνε για «καθαρή» έξοδο από τα μνημόνια, όταν είναι γνωστός ο κοινοτικός κανονισμός 472/2013 που προβλέπει ενισχυμένη επιτροπεία μέχρι να εξοφληθεί το 75% του δανεισμού από τον ESM;
Δεύτερον, πέραν από αυτά ακόμη κι αν υποθέσουμε, ότι πλέον συνηθίσαμε την επιτροπεία και προσαρμοστήκαμε σ’ αυτήν και θα προσαρμοστούν σ’ αυτήν και τα παιδιά, και τα εγγόνια, και τα δισέγγονά μας (αν ποτέ αυτά γεννηθούν), το ζουμί είναι αλλού. Είναι σ’ αυτό που θα καταστήσει την όποια «καθαρή» έξοδο φληνάφημα και την οποιαδήποτε αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους εντελώς αναποτελεσματική με συνέπεια σε λίγους μόνο μήνες μετά τους πανηγυρισμούς τα χαμόγελα όλων να παγώσουν και οι αλαλαγμοί των οπαδών να σβήσουν.
Να σε κάψω Γιάννη, να σ’ αλείψω λάδι!
Κατ’ αρχήν, αντιλαμβανόμαστε τη βασική αρχή -αποδεκτή από όλες τις σχολές οικονομικής σκέψης- ότι η κρατική δαπάνη αποτελεί εισόδημα του ιδιωτικού τομέα με βάση τη σχέση (I-S)+(G-T)+(X-M)=0, ή όχι; Όπου I η δαπάνη του ιδιωτικού τομέα, S οι αποταμιεύσεις του, G οι κυβερνητικές δαπάνες, Τ η φορολογία και (Χ-Μ) η καθαρή θέση του εξωτερικού τομέα. (Εντάξει, οι νεοφιλελεύθεροι αν και δεν την αρνούνται την παρακάμπτουν όπου δεν τους συμφέρει).
Εάν την αντιλαμβανόμαστε και την αποδεχόμαστε και δεν έχουμε φτιάξει εμείς κάποια δικιά μας εξίσωση -διεκδικώντας το βραβείο Νόμπελ γι’ αυτήν-, τότε θα αποδεχθούμε επίσης, ότι το κρατικό έλλειμμα είναι πλεόνασμα του ιδιωτικού τομέα και αντιστρόφως!
Εάν λοιπόν -ξεκινώντας από την αλφαβήτα- συμφωνήσουμε στη βασική αρχή, τότε οι τρισμέγιστοι φωστήρες της «καθαρής» εξόδου και της «βιωσιμότητας» του χρέους, με όποια μέτρα ελάφρυνσης του κι αν ληφθούν μέχρι τον Αύγουστο και πέραν αυτού, θα πρέπει να μας πουν:
Πόσο ποσοστό του ΑΕΠ πρωτογενές πλεόνασμα απαιτείται για την ομαλή αποπληρωμή των τόκων και αυτό να μην είναι εμπόδιο στην πραγματική οικονομία και την ανάκαμψή της; Διότι από την παραπάνω εξίσωση προκύπτει ανάγκη μηδενικού πλεονάσματος, εάν όχι πραγματική ανάγκη ελλείμματος.
Δεν μιλάμε φυσικά για χρεολύσια και πραγματικά έστω σταδιακή μείωση του χρέους, αλλά μόνο για τη δυνατότητα ομαλής αποπληρωμής των τόκων ακόμα και μετά την επικείμενη αναδιάρθρωση του χρέους, με οποιαδήποτε μορφή κι αν συμβεί αυτή.
Εάν το ψάξουμε λιγάκι παραπάνω, θα δούμε ότι απαιτείται στο διηνεκές πλεόνασμα της τάξης περίπου του 5%, χωρίς την αναδιάρθρωση. Ας αφήσουμε επιτέλους τις θεωρίες και ας βάλουμε κάτω χαρτί και μολύβι! Και επειδή αυτό είναι ανήκουστο και δεν μπορεί να συμβεί, μας έκαναν τη «χάρη» να μας ζητούν 3,5% πλεόνασμα μέχρι το 2022 και μετά 2% μέχρι το 2060, για να στηλώσει τα πόδια το ΔΝΤ, που γνωρίζει ότι ούτε αυτό βγαίνει, πέραν από το πόσο καταστροφικό για την οικονομία θα ήταν η επίτευξη αυτών των πλεονασμάτων. Όπως γνωρίζει -όλοι το γνωρίζουν- ότι βγαίνοντας στις αγορές ακόμα και με τα μικρότερα δυνατά επιτόκια το χρέος θα πάρει ξανά την ανιούσα! Με την επική χρεοκοπία εκεί γύρω στο 2022-23. Αν φτάσουμε μέχρι τότε και δεν συμβούν άλλα χειρότερα στο μεταξύ.
Ωστόσο χάριν της συζήτησης, εντάξει το 3,5% είναι ομολογουμένως βαρύ και ο… Τσακαλώτος δίνει…. τον υπέρ πάντων αγώνα για να μειωθεί. Με δεδομένο ότι αποκλείεται να γίνει αποδεκτό ακόμη και το παραμικρό έλλειμμα, το 1% πλεόνασμα μας κάνει;;;;; Αποκλείεται να γίνει επίσης αποδεκτό ένα τέτοιο ποσοστό σε οποιοδήποτε σχέδιο αναδιάρθρωσης, αλλά χάριν της ανάλυσης μας κάνει;
Πολύ ωραία, εάν μας κάνει το 1% πρωτογενές πλεόνασμα επί του ΑΕΠ, έχουμε συνειδητοποιήσει τι σημαίνει αυτό σε πραγματικούς αριθμούς;;; Κατανοούμε τις επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία;
Διότι θα σημάνει -πολύ απλά- μια επιπρόσθετη αφαίρεση από την ελληνική οικονομία της τάξης των 2 δις ευρώ κάθε χρόνο. Πόθεν; Στην πράξη θα είναι πολύ παραπάνω αλλά ας πάρουμε το θεωρητικά ελάχιστο που μπορεί μέσω της επικείμενης (εάν γίνει τελικά) αναδιάρθρωσης, για να καταδειχθεί η ηλιθιότητα τέτοιων σκεπτικών.
Πόθεν θα προέλθουν ακόμη και αυτά τα… λίγα, όταν προκειμένου να φτάσουμε στο σημείο επίτευξης των πλεονασμάτων του δημόσιου τομέα, το έλλειμμα του ιδιωτικού ξεπέρασε ήδη το 22% του ΑΕΠ (τουλάχιστον μείον 40 δις ευρώ ετησίως σε απόλυτους αριθμούς);;;; (Ας βλέπουν οι αρμόδιοι και καμιά έκθεση διεθνούς οργανισμού -του ΟΟΣΑ συμπεριλαμβανομένου- κι ας πάψουμε όλοι μας -επιτέλους- να μηρυκάζουμε το σανό που μας σερβίρουν οι μαφιόζοι και τα ντόπια τσιράκια τους στην κυβέρνηση και στην αντιπολίτευση).
Ανάπτυξη σημαίνει δαπάνη!
Διότι ανάπτυξη σημαίνει δαπάνη. Αυτή προηγείται των πάντων! Χωρίς δαπάνη ξεχάστε το! Και δαπάνη στην κατάσταση της χώρας μας -και όχι μόνο- σημαίνει κρατικό ΕΛΛΕΙΜΜΑ! Και πως να υπάρξει δαπάνη με την ιδιωτική κατανάλωση στα τάρταρα και μειούμενη συστηματικά, λόγω της συνεχούς διεύρυνσης του ελλείματος του ιδιωτικού τομέα και των νοικοκυριών, τις δημόσιες επενδύσεις στο ναδίρ και στο διηνεκές, προκειμένου να συντηρείται (ναι, αυτό το ολίγιστο και αποδεκτό χάριν της κουβέντας 1%) πλεόνασμα, που θα έρχεται προστιθέμενο να στερεί ακόμη περισσότερους πόρους από την πραγματική οικονομία χρόνο με το χρόνο. Και πως, όταν και το εξωτερικό εμπορικό ισοζύγιο θα είναι πάντα ελλειμματικό; Διότι για να γίνει πλεονασματικό, ή να μην επιβαρύνεται προϋποθέτει και αυτό δαπάνη!
Πόσο αυξημένο πρέπει να είναι το μέγεθος των επενδύσεων για να επιτευχθεί το θαύμα της «ανάπτυξης»; Πόσο αλήθεια, όταν ο ίδιος ο υπέρμαχος των μνημονίων νεοφιλελεύθερος ΣΕΒ στις εκθέσεις του αναφέρει ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον 100 δις επενδυτική δαπάνη για να έλθει η οικονομία στα ίσια της;
Αντί λοιπόν να ψάχνουμε να βρούμε έστω κι ένα σέντ επιπλέον για να δαπανήσουμε, δεν είναι λίγοι αυτοί που χαίρονται εάν μειωθούν οι απαιτήσεις των δανειστών για τα πρωτογενή πλεονάσματα. Και οι… αιθεροβάμονες οπαδοί να βυθίζονται ολοένα και πιο πολύ στις αυταπάτες τους.
Πάνε καλά;;;;;;;
Φυσικά οι ευρώφρονες νεοφιλελεύθεροι, είτε με γαλάζια δεξιά προβιά, είτε με κοκκινωπή -κάτι προς το… λιλά- αριστερή, έχουν αντιστρέψει την ίδια τη λογική και θέλουν να μας πείσουν ότι η παραγωγή προηγείται της δαπάνης. Ότι η παραγωγή είναι που καθορίζει την κατανάλωση. Αρνούνται όμως να εξηγήσουν -ακόμη και στον εαυτόν τους- πως θα μπορούσε ποτέ να συμβεί αυτό. Αρνούνται να μας εξηγήσουν πως και γιατί οκτώ χρόνων «μεταρρυθμίσεις» και αιματηρές θυσίες και η παραγωγή καταστρέφεται. Τέτοια άρρωστη ιδεοληψία, ούτε στις πιο ακραίες θρησκευτικές σέχτες δεν βρίσκει κανείς. Ασφαλώς και δεν πάνε καλά! Όπως κι όλοι εμείς που τους ανεχόμαστε ακόμη και δεν τους έχουμε πάρει με τις κλωτσιές!
Μας μιλούν για εξωστρέφεια της οικονομίας και για τους ξένους που ασμένως αναμένουν να επενδύσουν, αρκεί να ολοκληρώσουμε τις «μεταρρυθμίσεις». Ωραίο το… ανέκδοτο και φυσικά, όταν τα μεροκάματα φτάσουν οριστικά στα επίπεδα των… ανταγωνιστριών χωρών (…Μπαγκλαντές κτλ) θα έλθουν για να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία. Αλλά και αυτό να γίνει κάποτε, δεν πρόκειται η εθνική οικονομία να κερδίσει κάτι πέραν από μερικές χιλιάδες κακοπληρωμένες ελαστικές θέσεις απασχόλησης, για να εμφανίζεται στις στατιστικές τους μειωμένη η ανεργία, και κάποια φορολογικά έσοδα αμελητέα μπροστά στα ποσά που απαιτούνται. Η αφρικάνικη σκόνη που σκέπασε τη χώρα τις προάλλες ήταν εξαιρετικά συμβολική. Χώρα-χώρος παρίας η Ελλάς τύπου υποσαχάριας Αφρικής…. Για να κοκορεύονται οι… Καρανίκες ότι είναι ευρωπαίοι!
Αντί λοιπόν να προβληματιστούμε όλοι για τους τρόπους διαφυγής από το μεγάλο αδιέξοδο που μας έφεραν -σκόπιμα και προσχεδιασμένα- πολλοί είναι αυτοί που σκέπτονται εάν θα υπάρξει περαιτέρω επιμήκυνση στις αποπληρωμές του χρέους, με πόσο χαμηλότερα επιτόκια, ή και με τι είδους «ρήτρα» ανάπτυξης. Ας… χαλαρώσουμε λοιπόν να το… φχαριστηθούμε!!!
Ούτε καν τους περνάει από το μυαλό, μολονότι το ζούμε οκτώ χρόνια τώρα, ότι κανείς ιδιώτης δεν πρόκειται να επενδύσει πραγματικά σε μια κατεστραμμένη αγορά και με ζήτηση στο ναδίρ των εντελώς απαραιτήτων, με το χρέος να απομυζά και την τελευταία ικμάδα αυτού του τόπου κι αυτής της κοινωνίας.
Εκστασιάζονται πολλοί στην προοπτική των περαιτέρω αποκρατικοποιήσεων και σε επενδύσεις τύπου Mall, ή real estate. Να έρχεται άραγε η ανάπτυξη με τα καζίνα του Λάτση στο Ελληνικό, ή με τα φιλμάκια του BBC στο Σούνιο; Μπορεί…. και ο πεινασμένος καρβέλια ονειρεύεται!
Μα πέραν της μίζας που είναι καθιερωμένη σε τέτοιου είδους ξεπλύματα -και η «κάθαρση» καλά κρατεί-, ποιο θα είναι το όφελος για την ελληνική οικονομία; Κανένα! Διότι το «ξέπλυμα» και το ξεπούλημα δεν είναι επένδυση. Δεν είναι καν δαπάνη. Μπορεί να λέγεται «μπίζνα» και «αλλαξοκωλιά», ή αποεθνικοποίηση, επένδυση όμως δεν είναι! Το να βάζουμε διόδια στις παράπλευρες εισόδους των εθνικών οδών, ούτε αυτό είναι επενδυτική δαπάνη. Βεβαίως οι εργολάβοι θα επιχαίρουν, και την αύξηση της υπερ-κερδοφορίας τους θα τη διατυμπανίζουν ως ανάπτυξη και οι υπουργοί θα τους περιστοιχίζουν στα γκαλά των κυριών τους. Αμ δε!!!
Κοντολογίς, από οικονομική σκοπιά -αλλά βαθύτατα πολιτική- με τόσο ελλειμματικό ιδιωτικό τομέα (που χρωστάει πια και της Μιχαλούς) και -έστω ελαφρά (που δεν θα είναι)- πλεονασματικό δημόσιο τομέα στο διηνεκές, ο οποίος θα επιβαρύνει ακόμα πιο πολύ το έλλειμμα του ιδιωτικού αφαιμάζοντας και την τελευταία σταγόνα αίματος από την πνέουσα τα λοίσθια κοινωνία, η κηδεία έχει γίνει έστω κι αν δεν το πήραμε χαμπάρι -κι ας ετοιμαζόμαστε για το μνημόσυνο και μάλιστα χωρίς καν (ξένα) κόλυβα!!!
Υπάρχει Ανάσταση; Βεβαίως! Μονομερής ολική διαγραφή του ληστρικού χρέους και Εθνικό Νόμισμα για να χρηματοδοτηθεί με υγιείς μη δανειακούς πόρους η οικονομία!
«Θαρσείν χρη ταχ’ αύριον έσετ’ άμεινον»!!
*Ο Όθωνας Κουμαρέλλας είναι Αρχιτέκτονας Μηχανικός και συγγραφέας.
**Πηγή: hereticalideas.gr.
