Στην Ευρώπη και στην Ελλάδα επιμένουν να αναλύουν την οικονομική κατάσταση στην Τουρκία σαν να είναι μία τυπική δυτική χώρα. Για να έχουμε όμως αξιόπιστες αναλύσεις για την τουρκική οικονομία, πρέπει να λάβουμε υπόψη τα δεδομένα που ισχύουν στη γειτονική χώρα. Ας δούμε λοιπόν κάποια στοιχεία, τα οποία έγιναν γνωστά στις Αγορές πριν μερικές ημέρες, αλλά δεν έτυχαν ανάλογης προβολής στην Ελλάδα.
Είναι ένδειξη του λανθασμένου τρόπου που εξετάζουμε πολλές φορές τις πολιτικές του Ερντογάν στην ομάδα G-20 (20 ισχυρότερα κράτη του πλανήτη), όπου βρίσκεται και η Τουρκία, όλα τα κράτη παρουσίασαν αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης κατά το 3ο τρίμηνο του 2020 εκτός από δύο: την Κίνα και την Τουρκία. Όπως βλέπετε στο παρακάνω σχεδιάγραμμα η Τουρκία αναδείχθηκε πρωταθλήτρια στην ανάπτυξη κατά το 3ο τρίμηνο με ποσοστό 6,7% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019.
Το ποσοστό είναι μεγάλο ακόμα κι αν δεν υπήρχε η πανδημία. Ακολουθεί η Κίνα με ανάπτυξη 4,9% . Τα υπόλοιπα κράτη όπως και η Ευρωζώνη, παρουσίασαν το 3ο τρίμηνο ύφεση: η Ρωσία -3,6%, η Ευρωζώνη -4,4% και το Μεξικό -8,6%.
Το 2ο τρίμηνο του 2020 η Τουρκία είχε παρουσιάσει ύφεση (πτώση στο ΑΕΠ της) κατά -9,9%. Κι αν κανείς προσαρμόσει τα αριθμητικά δεδομένα των δύο τριμήνων με βάση τις εργάσιμες ημέρες, τότε η συνολική ανάκαμψη της Τουρκίας από το 2ο στο 3ο τρίμηνο, ανέρχεται σε 15,6%, αύξηση εξωπραγματική για τα δεδομένα της πανδημίας.
Τουρκική ανάπτυξη και αναγκαστικές συγκρίσεις
Ας συγκρίνουμε τις επιδόσεις αυτές με τις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας την αντίστοιχη περίοδο. Σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ στο 3ο τρίμηνο του 2020 η ύφεση στην Ελλάδα είναι -9,6% σε σύγκριση με το ίδιο αντίστοιχο τριμήνου του 2019.
Η σύγκριση αυτή, δεν έχει αναλυθεί στην Ελλάδα, παρά του γεγονότος ότι όλα αυτά τα στοιχεία έχουν δει το φως της δημοσιότητας εδώ και δέκα μέρες τουλάχιστον. Οι λόγοι νομίζω είναι προφανείς! Η σύγκριση των επιδόσεων στην οικονομία που κατάφερε η κυβέρνησή μας με τις επιδόσεις του Ερντογάν, είναι κάτι που δεν συμφέρει κανέναν. Ούτε τους πολιτικούς μας αλλά ούτε όσους έχτισαν καριέρες πάνω στην θεωρία της «κατάρρευσης της τουρκικής οικονομίας από ώρα σε ώρα»!
Είναι γεγονός ότι η Τουρκία έχει θυσιάσει την Λίρα της προς όφελος της ανάπτυξης του ΑΕΠ. Τι συνέβη όμως στην πραγματικότητα στην γειτονική μας χώρα, και κατέστη πρωταθλήτρια παγκοσμίως σε ρυθμούς ανάπτυξης, την στιγμή μάλιστα που το νόμισμά της καταρρέει και το ιδιωτικό της χρέος σκαρφάλωσε στα ύψη; Τι έκανε ο Ερντογάν και δεν θέλουμε να το συζητήσουμε καν εδώ στην χώρα μας γιατί προφανώς μας … πονάει η σύγκριση; Πού έχει καλά κρυμμένο το «μυστικό» του ο Σουλτάνος;
Είναι γεγονός ότι η Τουρκία με το ΑΕΠ των 736 δισ. δολαρίων (τιμές 2019) ξεπέρασε όλα τα κράτη του G-20 σε ρυθμό ανάπτυξης, ακόμα και την καλπάζουσα Κίνα, ενώ εμείς πιάσαμε πάτο. Μια βαθύτερη ματιά σε επιμέρους δείκτες της Τουρκικής Οικονομίας, μας δείχνει ότι οι εξαγωγές παρουσίασαν μείωση σε ετήσια βάση κατά -22%. Πως είναι δυνατόν λοιπόν μέσα σε ένα τέτοιο οικονομικό περιβάλλον, όπου η λίρα πέφτει, οι εξαγωγές μειώνονται, ο Τουρισμός πάτωσε, η Τουρκία να παρουσιάζει τόσο μεγάλο άλμα στην αύξηση του ΑΕΠ της;
Σανίδα σωτηρίας από Ερντογάν
Κατ αρχάς, ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου των επιχειρήσεων αυξήθηκε ετησίως κατά 23% στην Τουρκία. Κάτι που τις κράτησε όρθιες στον Αρμαγεδδώνα που ακολούθησε. Ενώ για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, οι εισαγωγές στην Τουρκία είχαν μειωθεί σχεδόν στο μισό.
Ο Ερντογάν λοιπόν είδε ότι πρέπει να αποφύγει πάση θυσία, την σύσπαση στην οικονομία του από τυχών συρρίκνωση του δείκτη της κατανάλωσης. Κάτι που φοβάται όπως ο διάβολος το λιβάνι διότι αυτό που τον απασχολεί πάνω απ όλα, είναι η διάθεση των προϊόντων που παράγει η οικονομία του. Έτσι λοιπόν, αποφάσισε να στηρίξει την κατανάλωση πάση θυσία. Παρά του γεγονότος ότι είχε ήδη “κόκκινα δάνεια” από το 2019, με την κρίση του κορονοϊού, αποφάσισε να στηρίξει τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις.
Υποχρέωσε λοιπόν τις τράπεζες στην χώρα, να προβούν σε αύξηση των δανείων προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Όχι με μεγάλα θαλασσοδάνεια που σκορπάνε οι μεγαλοκαρχαρίες αλλά με μικρά δάνεια, τα οποία στόχο είχαν να σπρώξουν τους Τούρκους στην κατανάλωση αλλά και να δώσει μια “σανίδα σωτηρίας” στους μικροεπιχειρηματίες.
Όπως βλέπετε στο παρακάτω διάγραμμα, είναι ηλίου φαεινότερο, ότι ο Ερντογάν, έσπρωξε πολύ χρήμα στην εγχώρια αγορά!
Ενώ μέχρι το τελευταίο τρίμηνο του 2019 το σύνολο τέτοιων δανείων ήταν περί τα 2.5 τρισεκατομμύρια τουρκικές λίρες, ξαφνικά με το που ξεκινά η πανδημία, οι τράπεζες αρχίζουν και αυξάνουν τις χορηγήσεις δανείων, φτάνοντας στο Γ τρίμηνο του 2020, τα δάνεια αυτά να ξεπερνούν τα 3.5 τρισεκατομμύρια λίρες!
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, να ενισχύσει τον εσωτερικό τουρισμό μιας και όποιος ήθελε πήρε τότε ένα μικροδάνειο. Παράλληλα, ενίσχυσε κατακόρυφα την ζήτηση συνολικά ανεβάζοντας κατά πολύ τον δείκτη κατανάλωσης. Μάλιστα το Γ τρίμηνο, η αύξηση της ζήτησης σε καταναλωτικά προϊόντα, έφτασε να είναι κατά 9 μονάδες μεγαλύτερη από την αντίστοιχη του Γ τριμήνου του 2019.
Πολιτική υψηλού ρίσκου
Φυσικά, με όλα αυτά τα δάνεια, στήριξε τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις, σε τέτοιο βαθμό που κατάφερε να εκτοξεύσει την κατανάλωση ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες του έτους! Είναι βέβαιον κατά την άποψή μου, ότι στο Δ’ τρίμηνο θα μειώσει κατά πολύ τα καταναλωτικά δάνεια γιατί πέτυχε αυτό που ήθελε. Στο Δ τρίμηνο, θα στοχεύσει σε αύξηση των εξαγωγών του κάνοντας προσφορές σε ελκυστικότερες τιμές των προιόντων του διεθνώς. Προφανώς με κάποιο μέτρο μείωσης των φόρων στα προιόντα που εξάγει. Ενώ θα βάλει φρένο στις χορηγήσεις μικρών δανείων.
Σίγουρα στο Δ’ τρίμηνο δεν θα “πιάσει” τέτοιες υψηλές επιδόσεις. Προσπαθεί λοιπόν να κλείσει συνολικά το έτος της πανδημίας με θετικό πρόσημο. Ή στην χειρότερη περίπτωση να βρίσκεται κοντά στο σημείο μηδέν. Και να “καταλάβει” παγκοσμίως, αν όχι την πρώτη θέση, την δεύτερη σε ρυθμούς ανάπτυξης και να δώσει την εικόνα της οικονομικής υπερδύναμης που κοντράρει ακόμα και την Κίνα.
Η πολιτική που ακολουθεί ο Ερντογάν είναι πραγματικά μια οικονομική πολιτικού υψηλού ρίσκου. Διότι στο κέντρο της οικονομικής πολιτικής του Σουλτάνου, βρίσκεται η παραδοχή ότι θα καταφέρνει να διαθέτει το σύνολο της παραγωγής του, είτε στο εσωτερικό της Τουρκίας είτε στο Εξωτερικό. Κι όταν μιλάμε για Εξωτερικό εννοούμε στους μεγάλους καταναλωτές του πλανήτη, τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Προφανώς λοιπόν ο Ερντογάν, με κάποιο τρόπο γνωρίζει εδώ και καιρό, ότι οι Ευρωπαίοι και οι ΗΠΑ, δεν πρόκειται να επιβάλουν πραγματικές οικονομικές κυρώσεις στα προϊόντα της Τουρκίας. Άλλωστε το διαπιστώσαμε όλοι στην πρόσφατη σύνοδο της ΕΕ.
Όπως και την άρνηση του Τραμπ να υπογράψει κυρώσεις κατά της Τουρκίας βάζοντας βέτο. Ο Σουλτάνος λοιπόν, κατάφερε και κέρδισε πολύτιμο χρόνο στην μάχη με τον κρίση του κορονοϊού. Κι όχι απλά κέρδισε χρόνο, αλλά κατάφερε να παρουσιάσει στο Γ τρίμηνο, όλα τα απαραίτητα στοιχεία που κατατάσσουν την Τουρκία, πρώτη χώρα διεθνώς σε ρυθμούς ανάπτυξης, την ώρα που οι υπόλοιποι παλεύουν με τα αρνητικά νούμερα που έφερε η Πανδημία!
Ήρθε η στιγμή
Εν κατακλείδι, σαφώς και η Τουρκική οικονομία αντιμετωπίζει αρκετά σοβαρά προβλήματα, δύο εκ των οποίων είναι τα κρισιμότερα. Ένα το γνωστό νομισματικό κι ένα λιγότερο γνωστό με το υπέρογκο ιδιωτικό χρέος. Φαίνεται όμως ότι ο Ερντογάν καταφέρνει και μοχλεύει πολλά πράγματα ταυτόχρονα στην οικονομία του και σε συνδυασμό με την μεγάλη παραγωγική βάση στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, ξεφεύγει διαρκώς από την οικονομική αγχόνη.
Γίνεται πλέον αντιληπτό, ότι δεν ακροβατεί πάνω στην πολιτική υψηλού ρίσκου επειδή έτσι του “κάπνισε” αλλά κυρίως διότι έχει τις διαβεβαιώσεις των ΗΠΑ, Ρωσίας και Γερμανίας, ότι οι πολίτες των χωρών αυτών, θα συνεχίζουν να καταναλώνουν τουρκικά προϊόντα! Συνεπώς, ήρθε η στιγμή η πολιτική ελίτ στην Ελλάδα, να πάψει να κρύβεται πίσω από το δάχτυλό της και να δει την αλήθεια κατάματα. Και κυρίως, να ενημερώσει τους Έλληνες πολίτες για τις πραγματικές διαθέσεις των συμμάχων μας.
Γιώργος Αδαλής
Υ.Γ της iskra: Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών στην Τουρκία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ύπαρξη εθνικού νομίσματος στη χώρα αυτή. Αν η Τουρκία, όπως η Ελλάδα, ήταν στο ευρώ θα είχαν βουλιάξει η παραγωγή της και οι επενδύσεις της και επομένως θα είχε στραγγαλιστεί η οικονομία της. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ελλάδα έχει σήμερα μικρότερο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν από τότε που προ εικοσαετίας μπήκε στο ευρώ!
