Οικονομική, ενεργειακή και πανδημική κρίση σε ένα μείγμα που ο ίδιος ο Εμανουέλ Μακρόν αποκάλεσε “εκρηκτικό”. Η εξέγερση στις Γαλλικές Αντίλλες συνοψίζει όλα τα προβλήματα της Γαλλίας την τελευταία πενταετία, προσθέτοντάς τους επιπλέον τη βαριά κληρονομιά της αποικιακής κυριαρχίας.
Από τις 22 Νοεμβρίου η Γουαδελούπη βρίσκεται σε αναταραχή, καθώς η απεργία που κήρυξαν 17 τοπικά συνδικάτα, πήρε τη μορφή επαναλαμβανόμενων συγκρούσεων με πραγματικά πυρά, λεηλασίες βενζινάδικων και φαρμακείων, φλεγόμενα οδοφράγματα, δεκάδες συλλήψεις, μεταφορά ειδικών δυνάμεων από τη μητρόπολη και επιβολή απαγόρευσης νυκτερινής κυκλοφορίας. Όμως αντί για την επιδιωκόμενη εκτόνωση, η εξέγερση μεταφέρθηκε και στην έτερη γαλλική νήσο της Καραϊβικής, την Μαρτινίκα.
Πυροδότη αποτέλεσε η εφαρμογή και στα “υπερπόντια διαμερίσματα” των όσων ισχύουν πανεθνικά για το πανδημικό “πράσινο διαβατήριο” και την αναστολή εργασίας των υγειονομικών που δεν έχουν εμβολιαστεί.
Το ότι οι εμβολιασμένοι υγειονομικοί της Γουαδελούπης αντιπροσωπεύουν το 90% του συνόλου μας υποψιάζει ότι το πραγματικό επίδικο είναι άλλο. Άλλωστε και τα συνδικάτα έθεσαν στο στόχαστρο των καταγγελιών τους μιαν ευρύτερη θεματική γκάμα, που περιλαμβάνει από την τιμή των καυσίμων μέχρι την υψηλή ανεργία (23% στη Γουαδελούπη και 18% στη Μαρτινίκα πριν το ξέσπασμα της πανδημίας).
Αλλά τα συνδικάτα, που τώρα βρίσκονται σε διάλογο με την κυβέρνηση, προκειμένου να ελεγχθεί η κατάσταση, έχουν εντέλει περιορισμένες δυνατότητες, στον βαθμό ακριβώς που η άνεργη νεολαία του νησιού τείνει να καταστεί ανεξέλεγκτη.
Στην πραγματικότητα, το υπόστρωμα της αναταραχής θα πρέπει να αναζητηθεί στο γεγονός ότι οι Γαλλικές Αντίλλες (άλλοτε αποικίες που στηρίζονταν στην εργασία των μαύρων σκλάβων) αισθάνονται αποξενωμένες και παραμελημένες από ένα εθνικό κέντρο που απέχει 7.000 χιλιόμετρα.
Ήδη το 2009 η Μαρτινίκα και η Γουαδελούπη παρέλυσαν επί 44 ημέρες, λόγω κινητοποιήσεων για το κόστος διαβίωσης. Οι δείκτες της φτώχειας, της ανισότητας και της ανθρώπινης ανάπτυξης υπολείπονται εμφανώς του γαλλικού μέσου όρου. Το γεγονός ότι τα νησιά αποτελούν από το 1946 νομούς ισότιμους με κάθε άλλον της γαλλικής επικράτειας δεν μπορεί να αποκρύψει το γεγονός ότι η σχέση τους με τη “μητρόπολη” διέπεται από βαθιά ανισοτιμία.
Αλλά και η εμπιστοσύνη προς τους επιστημονικούς θεσμούς είναι στις Γαλλικές Αντίλλες περιορισμένη, καθώς πρόσφατο είναι το “περιβαλλοντικό σκάνδαλο”, όπως πάλι ο ίδιος ο Εμανουέλ Μακρόν το ονόμασε, του δυνάμει καρκινογόνου φυτοφαρμάκου chlordecone (απαγορευμένου στις ΗΠΑ από το 1975), το οποίο επί δύο δεκαετίες χρησιμοποιούνταν στις καλλιέργειες της μπανάνας, για να αποκαλυφθεί το 2019 ότι τα τοξικά ίχνη του βρίσκονται πλέον στο αίμα όλων των κατοίκων της Μαρτινίκας και της Γουαδελούπης και έχουν μολύνει το 30-50% της καλλιεργήσιμης γης, το ένα τρίτο των ακτών και το σύνολο των ποταμών, όπου πλέον απαγορεύεται το ψάρεμα.
Προφανώς εκείνο το πλήγμα στην τοπική οικονομία γίνεται ακόμη βαρύτερο από την τωρινή αναταραχή, όχι μόνο λόγω των ζημιών και των λεηλασιών, αλλά κυρίως λόγω της ανάσχεσης του τουρισμού που αποτελεί κύρια πηγή εσόδων.
Το αγέρωχο ύφος του προέδρου Μακρόν, ο οποίος δήλωσε ότι δεν θα επιτρέψει τα θέματα υγείας να καταστούν αντικείμενο πολιτικών παιχνιδιών, έρχεται τώρα να αντισταθμίσει η προσπάθεια της κυβέρνησης να έρθει σε διάλογο με τον πληθυσμό των νησιών. Τη Δευτέρα, ο πρωθυπουργός Ζαν Καστέξ (ο οποίος έμελλε λίγο μετά να διαγνωσθεί και ο ίδιος θετικός στον κορονοϊό) ανακοίνωσε τη δρομολόγηση μιας διαδικασίας “πειθούς σε ατομική και ανθρώπινη βάση” για την επιστροφή των υγειονομικών σε αναστολή, ενώ ο αρμόδιος για τα υπερπόντια διαμερίσματα υπουργός Σεμπαστιάν Λεκορνύ προγραμμάτισε για χθες Πέμπτη και σήμερα Παρασκευή τηλεδιασκέψεις με τους δημάρχους της Γουαδελούπης, ώστε να εξετασθεί η κατάσταση, με έμφαση “στις προτεραιότητες της νεολαίας” του νησιού.
Οι αντίπαλοι του Εμανουέλ Μακρόν στις επικείμενες προεδρικές εκλογές εννοείται ότι δεν φείδονται επικρίσεων. “Ο υποχρεωτικός εμβολιασμός ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι” δήλωσε η Μαρίν Λεπέν του Εθνικού Συναγερμού, ενώ ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν της Ανυπότακτης Γαλλίας παρατήρησε: “Όλα ήταν προβλέψιμα. Ο Εμανουέλ Μακρόν προτίμησε να κοιτά αλλού και άφησε την κατάσταση να ξεφύγει”.
