Τι θα λέγατε, αν στο γνωστό εισιτήριο των 1,40 ευρώ για τα μέσα μαζικής μεταφοράς ξαφνικά εμφανιζόταν η εξής ανάλυση:
Κόστος μεταφοράς: 0,70
Κόστος οχημάτων: 0,10
Κόστος αμαξοστασίου: 0,20
Κόστος συντήρησης: 0,25
Λοιπά τέλη: 0,15
Πιθανότατα να μην σας απασχολούσε καθόλου, αν το εισιτήριο παρέμενε στην ίδια τιμή. Αλλά ακόμη και αν σας απασχολούσε, το πιθανότερο είναι να μαθαίνατε ότι βάσει Οδηγίας της Ε.Ε., επιβάλλεται για λόγους διαφάνειας η ακριβής ανάλυση των χρεώσεων της αξίας του εισιτηρίου σας . Πάντως είναι βέβαιο ότι δύσκολα θα ενημερωνόσασταν ότι η περίφημη «διαφάνεια» δεν οφείλεται σε σεβασμό στον καταναλωτή, αλλά στο γεγονός ότι πλέον με το εισιτήριο σας πληρώνονται πέντε διαφορετικές επιχειρήσεις, γιατί η δημόσια επιχείρηση που μέχρι τότε σας εξυπηρετούσε χωρίστηκε αναγκαστικά (βάσει Οδηγίας της Ε.Ε) σε τέσσερις επιχειρήσεις: μία που έχει στην ιδιοκτησία της τα οχήματα, μια δεύτερη που εκτελεί τις μεταφορές, μια τρίτη που ανέλαβε τα αμαξοστάσια και μια τέταρτη που επισκευάζει και συντηρεί τα οχήματα. Και επειδή όλες αυτές είναι δύσκολο να συνεννοηθούν μεταξύ τους, δημιουργήθηκε και μία πέμπτη για να τις συντονίζει και να είναι πιο….ευέλικτη, την οποία επίσης εσείς πληρώνετε.
Βεβαίως, δημιουργείται το εύλογο ερώτημα, γιατί να νοιάζει εμάς τους καταναλωτές η τύχη μιας δημόσιας επιχείρησης, αν εξυπηρετούνται οι ανάγκες μας και η τιμή του εισιτηρίου παραμένει ίδια. Γιατί, απλούστατα, είναι ελάχιστες οι πιθανότητες η τιμή του να μην αυξηθεί σταδιακά, όταν από το ίδιο εισιτήριο θα πρέπει, όχι μόνο να συντηρηθούν, αλλά και να βγάζουν κέρδος, πέντε διαφορετικές επιχειρήσεις.
Αυτό το μοντέλο, παρότι φανταστικό για τις αστικές συγκοινωνίες, εφαρμόζεται ήδη «με επιτυχία» εδώ και μια δεκαετία στην ηλεκτρική ενέργεια με γνωστά αποτελέσματα: Εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά δυσκολεύονται να πληρώσουν τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος και καταφεύγουν σε ρυθμίσεις και χιλιάδες νοικοκυριά μένουν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα λόγω ληξιπρόθεσμων οφειλών. Το φαινόμενο αυτό αποδίδεται αποκλειστικά στην οικονομική κρίση και τη δραματική μείωση των εισοδημάτων των νοικοκυριών. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι οφείλεται κατά κύριο λόγο στην εφαρμογή του νέου μοντέλου και στις (σταδιακές) αυξήσεις της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος που επέφερε. Παράδειγμα: το 2008 ένα νοικοκυριό πλήρωνε για ηλεκτρικό ρεύμα 1233 ΩΧΒ, το ποσό των 114,00 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α. Σήμερα πληρώνει για τις ίδιες ΩΧΒ το ποσό των 190,89 ευρώ χωρίς να συμπεριλαμβάνεται στο ποσό αυτό ο Φ.Π.Α. που σημειωτέον ο συντελεστής του έχει αυξηθεί από 9% σε 13%.
Πώς έγιναν αυτές οι αυξήσεις; Θυμίζουμε ότι το 2009 είδαμε για πρώτη φορά στους λογαριασμούς της ΔΕΗ (εκτός από τις χρεώσεις για δημοτικά τέλη, Τ.Α.Π και ΕΡΤ που πάντοτε αναφέρονταν χωριστά ως συνεισπραττόμενες χρεώσεις υπέρ τρίτων) τη χρέωση για ηλεκτρικό ρεύμα να αναλύεται σε χρέωση για «ΔΙΚΤΥΟ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ», «ΔΙΚΤΥΟ ΔΙΑΝΟΜΗΣ», «ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΟΙΝΗΣ ΩΦΕΛΕΙΑΣ» «ΕΙΔΙΚΟ ΤΕΛΟΣ ΑΠΕ» και «ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΡΕΥΜΑΤΟΣ». Οι χρεώσεις αυτές, οι οποίες έχουν πλέον μετονομασθεί σε «ρυθμιζόμενες χρεώσεις», δηλαδή χρεώσεις για «ΑΔΜΗΕ» (Σύστημα μεταφοράς), «ΔΕΔΔΗΕ» (Δίκτυο Διανομής), «ΥΚΩ» (Υπηρεσίες Κοινής Ωφελείας», «ΕΤΜΕΑΡ» και «ΛΟΙΠΕΣ ΧΡΕΩΣΕΙΣ», σταδιακά αυξήθηκαν και έφθασαν τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος στο ύψος που έχουν σήμερα.
Οι χρεώσεις αυτές οφείλονται στο γεγονός ότι «άνοιξε» η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και το δίκτυο ηλεκτροδότησης της χώρας που ανήκε αποκλειστικά στη ΔΕΗ (η οποία λειτουργούσε ως δημόσια επιχείρηση μέχρι το 1999), χωρίστηκε σε τέσσερις τομείς: Στον τομέα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, στον οποίο εισήλθαν ιδιώτες (οι γνωστές ΑΠΕ), οι οποίοι μάλιστα πουλάνε την ηλεκτρική ενέργεια που παράγουν με εγγυημένες τιμές, στο δίκτυο μεταφοράς (σήμερα ΑΔΜΗΕ) και στο δίκτυο διανομής (σήμερα ΔΕΔΔΗΕ), ενώ επίσης εισήλθαν ιδιώτες ως προμηθευτές μεταξύ των οποίων και οι γνωστές λόγω σκανδάλου εταιρείες “ENERGA” και “HELLAS POWER”. Παράλληλα δημιουργήθηκε η ΡΑΕ (ρυθμιστική αρχή ενέργειας) για να ρυθμίζει την «αγορά» που δημιουργήθηκε με το νέο μοντέλο και εν συνεχεία ο ΛΑΓΗΕ (Λειτουργός της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας), ενώ αναμένεται και η ίδρυση μιας νέας εταιρείας (Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας) με απόσχιση τμήματος του ΛΑΓΗΕ.
Εν ολίγοις, ενώ η «πίτα» της κατανάλωσης παραμένει η ίδια, οι διεκδικητές της συνεχώς πληθαίνουν. Πώς λοιπόν θα «εξυπηρετηθούν» όλοι αυτοί, αν δεν αυξηθεί η τιμή που πληρώνει ο καταναλωτής;
Δίκτυο Ενεργών Καταναλωτών