Γερμανική Κατοχή: Η μνήμη είναι παρούσα και δεν παραγράφεται!!!
Αριστομένης Συγγελάκης: Γερμανικές Αποζημιώσεις -Ανοικτό και απαράγραπτο χρέος…
Συνέντευξη του Πανεπιστημιακού και Συγγραμματέα του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα Αριστομένη Συγγελάκη στην Τζούλια Λιακοπούλου
Αριστομένης Συγγελάκης: Γερμανικές Αποζημιώσεις -Ανοικτό και απαράγραπτο χρέος…Ιστορική επιταγή και εθνικό – δημοκρατικό καθήκον των Ελλήνων, η σθεναρή διεκδίκηση των Γερμανικών Οφειλών!
Tο ζήτημα των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, από τον Α΄ και Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, παραμένει ανοικτό, ως απαράγραπτο χρέος που αναζητά επίμονα την ηθική, ιστορική και νομική του δικαίωση! Οι αξιώσεις του Ελληνικού Κράτους και οι οφειλές από τον Α΄ και Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι απαράγραπτες και ενεργές στο σύνολό τους! Το βάρος των εγκλημάτων της Γερμανικής Κατοχής δεν είναι απλώς ένα «ηθικό ζήτημα». Αποτυπώνεται σε πολύ συγκεκριμένους αριθμούς και μεγέθη. Ορισμένοι από αυτούς τους αριθμούς θα είναι αιώνια πρόκληση μνήμης…!
Ο Αριστομένης Συγγελάκης είναι Πτυχιούχος Οδοντιατρικής καθώς και Πολιτικής Επιστήµης και ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης (και τα δύο πτυχία κτηθέντα από το Πανεπιστήμιο Αθηνών), με Μεταπτυχιακά Διπλώματα Ειδίκευσης στην Κοινωνική Οδοντιατρική (Πανεπιστήμιο Αθηνών) και στη ∆ιοίκηση Μονάδων Υγείας (Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο). Είναι, επίσης, Διδάκτορας Κοινωνικής Οδοντιατρικής (Πανεπιστήμιο Αθηνών).
Διδάσκει στην Τμήμα Οδοντιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στην Οδοντιατρική του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου και στα Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών Διοίκησης Υγείας Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Κατάγεται από τον Αμιρά της επαρχίας Βιάννου, προερχόμενος από οικογένεια με μεγάλο αριθμό θυμάτων κατά το Ολοκαύτωμα της Βιάννου τον μαύρο Σεπτέμβρη του 1943. Από το 2001 συμμετέχει ενεργά στον αγώνα υπεράσπισης της ιστορικής μνήμης και της απόδοσης των Γερμανικών Οφειλών. Είναι μέλος της Ένωσης Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δήμου Βιάννου. Από τον Δεκέμβριο του 2016 είναι συγγραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, μαζί με τον Αντιστράτηγο ε.α. Δημήτρη Αλευρομάγειρο.
Ερώτηση: Κύριε Καθηγητά, τί γίνεται με τις Γερμανικές Αποζημιώσεις; Η Ελλάδα, έχει καταθέσει άμεσα, ευθέως και χωρίς περιστροφές προς το Γερμανικό Κράτος και κάθε αρμόδιο Διεθνή Οργανισμό τη διεκδίκηση-απαίτηση για το σύνολο των αποζημιώσεων και επανορθώσεων;
Α.Σ: Η Ελλάδα έχει επιδώσει ρηματική διακοίνωση στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΟΔΓ) τουλάχιστον τρεις φορές: τον Νοέμβριο του 1966, στις 14.11.1995, στις 4.6.2019 και τον Ιανουάριο του 2020 (αντιδρώντας στην απορριπτική απάντηση της ΟΔΓ στην ρηματική διακοίνωση του 2019). Αξιοσημείωτη ήταν και η παρέμβαση της Ελληνικής Δημοκρατίας ως μη διάδικο μέρος στη δίκη μεταξύ Γερμανίας και Ιταλίας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης το 2013. Συνολικά, η Ελλάδα έχει θέσει το ζήτημα των Γερμανικών Οφειλών, τόσο σε διμερές επίπεδο όσο και σε διεθνή φόρα, πάνω από είκοσι φορές, αρχής γενομένης από τη Διασυμμαχική Διάσκεψη για τις Επανορθώσεις που έλαβε χώρα στο Παρίσι από το Νοέμβριο του 1945 έως τον Ιανουάριο του 1946. Επιπλέον, το ζήτημα συμπεριλήφθηκε στην ημερήσια διάταξη διμερών κυβερνητικών συζητήσεων έως τα τέλη της δεκαετίας του 1990.
Με βάση τα παραπάνω καθίσταται σαφές ότι η Ελλάδα ουδέποτε έχει παραιτηθεί της διεκδίκησης των αξιώσεών της έναντι της ΟΔΓ, είτε ενεργητικώς είτε σιωπηρώς. Ωστόσο είναι επίσης σαφές ότι έχει λείψει η μεθοδικότητα και η αποφασιστικότητα στη διεκδίκηση! Κι αυτό αποτελεί ζητούμενο σήμερα! Γι’ αυτό και το Εθνικό Συμβούλιο καλεί με επιμονή την Ελληνική Κυβέρνηση να κάνει πράξη το ομόφωνο ψήφισμα της Βουλής των Ελλήνων της 17ης Απριλίου 2019 αξιοποιώντας τα διαθέσιμα πολιτικά – διπλωματικά και νομικά – δικαστικά μέσα για την σθεναρή διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών!
Ερώτηση: Είναι ενεργές και απαράγραπτες οι αξιώσεις για τις Γερμανικές Αποζημιώσεις;
Α.Σ: Πέραν κάθε αμφιβολίας οι ελληνικές αξιώσεις είναι «νομικώς ενεργές και δικαστικώς επιδιώξιμες». Άλλωστε αυτό προκύπτει και από τα πορίσματα (2014 και 2019) της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Βουλής, αλλά και τις κατά καιρούς παραδοχές υψηλόβαθμων Γερμανών αξιωματούχων.
Ερώτηση: Το Ελληνικό Κράτος έχει αποποιηθεί των αξιώσεών του; Γιατί αυτή η σιωπή των αμνών εκ μέρους όλων των Ελληνικών κυβερνήσεων;
Α.Σ: Όπως σας ανέφερα και πιο πριν, η Ελλάδα ουδέποτε έχει παραιτηθεί των αξιώσεών της. Ωστόσο, συχνά κύκλοι της Γερμανικής Κυβέρνησης επικαλούνται την συμφωνία μεταξύ Βασιλείου της Ελλάδος και ΟΔΓ το 1959-1960, που προέβλεπε την αποφυλάκιση του σφαγέα των Ελλήνων Εβραίων της Θεσσαλονίκης Μαξ Μέρτεν, την έκδοση στη Γερμανία όσων εγκληματιών πολέμου κρατούνταν στην Ελλάδα και το κλείσιμο του Γραφείου Δίωξης Εγκλημάτων Πολέμου. Πρόκειται, όντως, για μία επονείδιστη συμφωνία, που αποτελεί στίγμα για την τότε Ελληνική Κυβέρνηση αλλά, δεν συνιστά σε καμία περίπτωση, παραίτηση της Ελλάδας από τις αξιώσεις της.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στα έγγραφα της συμφωνίας αυτής περιλαμβάνεται επιστολή του πρεσβευτή της χώρας μας στη Βόννη Υψηλάντη προς τον Υφυπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας, που σημειώνονται τα εξής εξαιρετικά σημαντικά: «Επιφυλάσσεται (η Ελλάδα) εντούτοις όπως προβάλη νέας απαιτήσεις, αίτινες προέρχονται εξ εθνικοσοσιαλιστικών μέτρων διώξεως κατά τη διάρκεια του πολέμου και της κατοχής…». Δηλαδή, η Ελλάδα διατηρεί στο ακέραιο τις αξιώσεις της έναντι της Γερμανίας για όσα δεινά προκάλεσε στη χώρα μας. Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται πλήρως από την απαντητική ρηματική διακοίνωση της Γερμανίας στις 31.3.1967, σύμφωνα με την οποία η Γερμανία δηλώνει ότι ουδέποτε συμπέρανε ότι η Ελλάδα είχε την πρόθεση να παραιτηθεί των αξιώσεών της.
Όσοι λοιπόν εντός Ελλάδας σπεύδουν να υιοθετήσουν αβίαστα την προπαγάνδα της γερμανικής κυβέρνησης ότι, τάχα, το θέμα έχει κλείσει οριστικά δεν υπηρετούν την αλήθεια και λειτουργούν, αφελώς ή ιδιοτελώς, εις βάρος της αλήθειας και των εθνικών μας δικαίων.
Ωστόσο, η «σιωπή των αμνών» που χαρακτηρίζει τη στάση των ελληνικών κυβερνήσεων διαχρονικά και με ελάχιστες εξαιρέσεις πρέπει επιτέλους να λάβει τέλος! Στην κατεύθυνση αυτή, το Εθνικό Συμβούλιο, οι Ενώσεις Θυμάτων, οι Αντιστασιακές Οργανώσεις, οι μαρτυρικοί δήμοι και συνολικά το κίνημα διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών έχουμε κηρύξει ανυποχώρητο αγώνα καλώντας τις ελληνικές κυβερνήσεις και συνολικά το πολιτικό σύστημα να αναλάβει, επιτέλους, τις ευθύνες του έναντι του λαού, του έθνους και της Ιστορίας.
Ερώτηση: Γιατί το Γερμανικό κράτος απορρίπτει τις Ελληνικές αξιώσεις που αφορούν στην περίοδο της Κατοχής;
Α.Σ: Αυτό είναι, πράγματι, ένα σημαντικό ερώτημα. Όταν, μάλιστα, η ΟΔΓ έχει δώσει αποζημιώσεις και επανορθώσεις σε πολλές χώρες και, τα τελευταία χρόνια, προχωρά στην αναγνώριση γερμανικών εγκλημάτων εις βάρος διαφόρων χωρών (π.χ. αναγνώριση της γενοκτονίας του λαού της Ναμίμπια από την αποικιοκρατική Γερμανία στις αρχές του εικοστού αιώνα) παραμένει δύσκολο να εξηγηθεί γιατί η Γερμανία δείχνει αυτή την αδιάλλακτη και επιθετική συμπεριφορά απέναντι στην Ελλάδα. Τη στιγμή που γνωρίζει πολύ καλά όχι μόνο ότι έχουμε δίκιο στις αξιώσεις μας αλλά και ότι η δημοκρατική Γερμανία οφείλει ευγνωμοσύνη στην Ελλάδα διότι χάρη στην Αντίσταση και τη θυσία του Ελληνικού λαού απαλλάχθηκε κι ο Γερμανικός λαός από τον Χιτλερικό ζυγό. Κάτι που όπως σημείωνε μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής του ο Μανώλης Γλέζος, οφείλει η ΟΔΓ να μη λησμονεί!
Αναμφισβήτητα, πάντως, στην αδιαλλαξία των γερμανικών κυβερνήσεων έχει συμβάλλει και η μη σθεναρή, αμφίθυμη ή ακόμη και υποχωρητική στάση των ελληνικών κυβερνήσεων, με ελάχιστες εξαιρέσεις, έναντι της Γερμανίας.
Είναι καιρός να γίνει αντιληπτό απ’ όλους ότι η ανοχή κι η ανεκτικότητα εκλαμβάνεται ως αδυναμία κι αυτό λειτουργεί εις βάρος των εθνικών μας δικαίων, όπως άλλωστε αποδεικνύεται από την επιθετική και μεροληπτική, εις βάρος της Ελλάδας, συμπεριφορά της ΟΔΓ σε όλα τα μέτωπα (οικονομική πολιτική, στήριξη της παράνομης συμπεριφοράς της Τουρκίας στο Αιγαίο και την Κύπρο, αποκλεισμός από διασκέψεις για τη Λιβύη που οργάνωσε η γερμανική κυβέρνηση κτλ.).
Ερώτηση: Η Γερμανία είναι πολιτικά, ηθικά και οικονομικά χρεωμένη για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στην Ελλάδα στο διάστημα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το Βερολίνο προσπαθεί να καλλιεργήσει την εντύπωση ότι η γερμανική στάση είναι «χαραγμένη στην πέτρα»; Στοχεύει να αποθαρρύνει τις ελληνικές προσπάθειες και νομικές αξιώσεις της Ελλάδας;
Α.Σ: Αναμφισβήτητα, η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, ως καθολικός διάδοχος του Γ’ Ράιχ, έχει ιστορική, ηθική, πολιτική και νομική υποχρέωση να επανορθώσει για τα ναζιστικά εγκλήματα που διέπραξε στην Ελλάδα η ναζιστική Γερμανία. Να αποδείξει εμπράκτως τη μεταμέλειά της για τις εκατόμβες των θυμάτων από τα Ολοκαυτώματα, τον λιμό της Κατοχής, τις εκτελέσεις, τα βασανιστήρια, την καταναγκαστική εργασία, την καταστροφή και τη λεηλασία της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης της πολιτιστικής της κληρονομιάς. Και δεν υπάρχει πραγματική επανόρθωση και έμπρακτη μεταμέλεια χωρίς την απόδοση των γερμανικών οφειλών.
Η υποχρέωσή της να αποδώσει Δικαιοσύνη κι Αποζημίωση στην Ελλάδα για τα τερατώδη ναζιστικά εγκλήματα πηγάζει από το Δίκαιο και την Ιστορία αλλά, παράλληλα, θα αποτελέσει και μία ρητή και αναγκαία δέσμευση της γερμανικής κυβέρνησης απέναντι στον γερμανικό λαό, τη νεολαία και τις επόμενες γενιές αλλά και απέναντι σε όλους τους λαούς ότι δεν θα επιτρέψει να διαπραχθούν ποτέ ξανά ανάλογα εγκλήματα εις βάρος της ανθρωπότητας.
Σε ό,τι, δε αφορά την προσπάθεια του Βερολίνου να αποθαρρύνει τις ελληνικές κυβερνήσεις να διεκδικήσουν όσα η Γερμανία μας οφείλει η απάντησή μου είναι η εξής: Η νέα γερμανική κυβέρνηση οφείλει να μη συνεχίσει την αδιαλλαξία της κας Μέρκελ, που συστηματικά περιφρόνησε τον ελληνικό λαό, και να αντιληφθεί ότι ο αγώνας του ελληνικού λαού για Δικαιοσύνη δεν θα σταματήσει μέχρι να δικαιωθεί! Και αυτό το εγγυάται η δυναμική είσοδος της νεολαίας στις τάξεις του κινήματος διεκδίκησης, που παίρνει στα στιβαρά της χέρια τη σκυτάλη του αγώνα.
Ερώτηση: Στο διάστημα της Κατοχής τα Χιτλερικά στρατεύματα μετέφεραν παράνομα στη Γερμανία Ελληνικά Πολιτιστικά Αγαθά (αρχαιότητες, εκκλησιαστικά κειμήλια, βυζαντινά χειρόγραφα κ.τ.λ.).Ούτε κι αυτά έχουν επιστραφεί. Ποιος ευθύνεται; Η Γερμανία ή η Ελλάδα;
Α.Σ: Οι Έλληνες αρχαιολόγοι με τιτάνιο αγώνα, που ξεκίνησε αμέσως μετά την επίθεση της φασιστικής Ιταλίας στην Ελλάδα και κράτησε μέχρι την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα κατόρθωσαν να κρύψουν και να διασώσουν τα πιο σημαντικά έργα της ελληνικής πολιτισμικής κληρονομιάς. Όμως οι κατακτητές – και ιδίως οι Γερμανοί – επιδόθηκαν σε ένα πρωτοφανές πλιάτσικο των αρχαιοτήτων μας, φτάνοντας στο σημείο να κάνουν και παράνομες ανασκαφές σε αρχαιολογικούς χώρους, αλλά και άλλων, εξαιρετικά πολιτιστικών αγαθών και πνευματικών δημιουργιών. Παράλληλα κατέστρεψαν σημαντικά μνημεία της χώρας μας με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την ολοκληρωτική καταστροφή του Βασιλικού Τάφου των Ισοπάτων στην Κνωσό, του μοναδικού τάφου της μινωικής Εποχής.
Η λεηλασία και η καταστροφή της πολιτισμικής μας κληρονομιάς συνιστά ένα βαρύτατο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, για το οποίο δεν έχει υπάρξει η παραμικρή αποκατάσταση από την πλευρά της πολιτισμένης δημοκρατικής Γερμανίας, κάτι που την εκθέτει ανεπανόρθωτα.
Ερώτηση: Σε τί ποσό ανέρχεται το χρέος της Γερμανίας για τις πολεμικές αποζημιώσεις;
Α.Σ: Υπάρχει η επίσημη εκτίμηση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, που υπολογίζει τις γερμανικές οφειλές περίπου σε ένα ύψος μεταξύ 278 και 340,5 δις ευρώ, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι αποζημιώσεις των θυμάτων της Ναζιστικής θηριωδίας. Υπάρχουν κι άλλες εκτιμήσεις, που ανεβάζουν σε ακόμη μεγαλύτερο ύψος τις οφειλές της Γερμανίας προς την Ελλάδα. Σημειώνω ότι στην οικονομική αποτίμηση δεν συμπεριλαμβάνονται οι κλαπέντες και λεηλατηθέντες αρχαιολογικοί θησαυροί, τους οποίους ζητάμε να επαναπατριστούν στο σύνολό τους.
Τονίζω όμως ότι αυτό, κυρίως, που έχει σημασία είναι να αντιληφθεί η ΟΔΓ τα πολλαπλά οφέλη και για την ίδια από τη δίκαιη διευθέτηση ενός ζητήματος, που όσο δεν επιλύεται εξακολουθεί να σκιάζει τις σχέσεις της Ελληνογερμανικές σχέσεις αλλά και καταστρέφει το προφίλ, το οποίο επιχειρεί να φιλοτεχνήσει η Γερμανία για τον εαυτό της, ως δίκαιης και δημοκρατικής δύναμης, που φιλοδοξεί να ηγηθεί της Ευρώπης και του κόσμου. Και η Ελληνική Κυβέρνηση έχει ευθύνη να της το θυμίζει αυτό διαρκώς με σθεναρό, μεθοδικό και επίμονο τρόπο.
Ερώτηση: Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε και τη συστηματική προσπάθεια κύκλων του Γερμανικού Κράτους να αναθεωρήσουν την Ιστορία της Κατοχής φέρνοντάς την στα μέτρα τους. Ποια η θέση του Εθνικού Συμβουλίου στο φλέγον αυτό ζήτημα;
Α.Σ: Πράγματι, με συμβολική αφετηρία την προσπάθεια του Χάιντς Ρίχτερ πριν δέκα χρόνια να πλαστογραφήσει την Ιστορία της Μάχης της Κρήτης και να σπιλώσει συνολικά την Αντίσταση του ελληνικού λαού απέναντι στο ναζισμό – φασισμό, αποκαλύφθηκε ένα γιγαντιαίο εγχείρημα αναθεώρησης και πλαστογράφησης της Ιστορίας συνολικά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το εγχείρημα αυτό εκπορεύεται από το Βερολίνο, με στήριξη, λυπάμαι που το λέω, της Γερμανικής Κυβέρνησης, η οποία επιχορηγεί γενναιόδωρα προσπάθειες άμβλυνσης της ιστορικής μνήμης, αντιδραστικής επανασυγγραφής της Ιστορίας της Κατοχής και της Αντίστασης και διείσδυσης στους μαρτυρικούς τόπους μέσα από νεόκοπους θεσμούς και πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει (Γερμανικό Ταμείο για το Μέλλον, Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας, Ελληνογερμανική Συνέλευση, κ.α.).
Το Εθνικό Συμβούλιο έχει εγκαίρως, ήδη από το 2013-2014, αποκαλύψει ότι οι μεθοδεύσεις αυτές, που επικαλούνται μία ψευδεπίγραφη «συμφιλίωση» των δύο λαών, έχουν ως πραγματική επιδίωξη τον ενταφιασμό της διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών. Οφείλω για μία ακόμη φορά να επαναλάβω ότι τρέφουμε αισθήματα αλληλεγγύης και φιλίας για τον Γερμανικό λαό – όπως και για κάθε άλλο λαό. Όμως, η πραγματική φιλία των λαών δεν μπορεί να στηριχθεί παρά μόνο στα στέρεα θεμέλια της ιστορικής αλήθειας, του αμοιβαίου σεβασμού και της δικαιοσύνης! Στο πλαίσιο αυτό, ο αγώνας μας, στον οποίο συμμετέχουν αρκετοί Γερμανοί συναγωνιστές, αποτελεί γέφυρα, δημοκρατικής – αντιφασιστικής πάλης με τον Γερμανικό λαό. Αντίπαλός μας είναι η αδιαλλαξία και αναλγησία των γερμανικών κυβερνήσεων και η υποχωρητικότητα των ελληνικών!
Κάνουμε, δε, σε όλους σαφές ότι ο αγώνας για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών, που αποτελεί συνέχεια του αγώνα της Εθνικής Αντίστασης, όπως τονίζει ο Πρόεδρός μας, Αντιστασιακός και Μακρονησιώτης, Βασίλης Μπρακατσούλας, είναι η καλύτερη απάντηση στο εγχείρημα αναθεώρησης και πλαστογράφησης της Ιστορίας.
Αγωνιζόμαστε με όπλα το δίκιο μας, με ενότητα, συνέπεια και αποφασιστικότητα. Αυτή είναι, άλλωστε, η παρακαταθήκη του Μανώλη Γλέζου, του Λάκη Σάντα, του Ευάγγελου Μαχαίρα, του Στέλιου Ζαμάνου, του Γεώργιου Αλέξανδρου Μαγκάκη, του Γιάννη Σταμούλη, του Χαράλαμπου Ρούπα, του Βασίλη Πριόβολου και των άλλων κορυφαίων αγωνιστών που ηγήθηκαν επί δεκαετίες του δίκαιου αγώνα μας. Αυτή είναι και η βούληση της συντριπτικής πλειοψηφίας του ελληνικού λαού.
Γερμανική Κατοχή:
300.000 Έλληνες νεκροί από ασιτία.
70.000 εκτελεσμένοι από τις δυνάμεις κατοχής (Γερμανούς, Ιταλούς, Βούλγαρους).
7.000 θύματα των βομβαρδισμών. Για να υπάρχει μέτρο σύγκρισης, οι νεκροί Έλληνες στρατιωτικοί στον Ελληνο-Ιταλικό και Ελληνο-Γερμανικό πόλεμο ήταν 16.000.
401.000 οικοδομές παντελώς κατεστραμμένες (το 23% του συνόλου της χώρας).
Από τα 2.768 χιλιόμετρα του σιδηροδρομικού δικτύου καταστράφηκαν τα 2.000.
Το 75%-80% του οδικού δικτύου και 11.658 από τα 17.200 οχήματα.
Το 70% του τηλεφωνικού-τηλεγραφικού δικτύου.
Ολοσχερώς όλες οι λιμενικές εγκαταστάσεις και η Διώρυγα της Κορίνθου.
Από 600 εμπορικά πλοία απέμειναν μόνον 130.
Η βιομηχανική, αγροτική-κτηνοτροφική παραγωγή μειώθηκε κατά 60% και το εθνικό εισόδημα κατά 41%.
Το εθνικό νόμισμα εξευτελίσθηκε εντελώς, με τις κατοχικές δυνάμεις να θέτουν σε κυκλοφορία «γερμανικά κατοχικά μάρκα» και «ιταλικές μεσογειακές δραχμές», υποχρεώνοντας την υπόδουλη Ελλάδα να διαθέτει κολοσσιαία ποσά μηνιαίως για τη συντήρηση των κατοχικών στρατευμάτων αλλά και για την ικανοποίηση των πολεμικών επιδιώξεων του Άξονα εκτός Ελλάδας.
Με τη Σύμβαση Δανεισμού, μεταξύ της Ελληνικής Κατοχικής κυβέρνησης και της Γερμανικής, που υπογράφηκε στη Ρώμη στις 14-3-1942, η Αθήνα υποχρεώθηκε να δανειοδοτήσει το Βερολίνο με ένα ποσό που στο τέλος του πολέμου έφθασε στα 45 εκατ. χρυσές λίρες ή 4.050 δις δολάρια αγοραστικής αξίας του 1938.
Ο Βάλτερ Φουνκ, υπουργός Εθνικής Οικονομίας του Γ’ Ράιχ, θα γράψει: «Η Ελλάς δοκίμασε τα δεινά του πολέμου και υπέστη τις συνέπειές του, όπως ίσως καμιά άλλη χώρα της Ευρώπης».
Η μνήμη είναι παρούσα και δεν παραγράφεται…!
