Οι σύμβουλοι που προσέλαβε το Υπερταμείο για να επεξεργαστούν τον κατάλογο των ακινήτων προς μεταβίβαση γνώριζαν ότι ο κατάλογος περιλάμβανε αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία και μουσεία, γιατί είχαν εργαστεί για το «Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο»
Όταν ξέσπασε ο θόρυβος για τον κατάλογο των ακινήτων που μεταβιβάζονταν στο ΕΤΑΔ ΑΕ και στην ΕΕΣΥΠ (το «Υπερταμείο»), καθώς αποκαλύφθηκε ότι ανάμεσά τους περιλαμβάνονταν αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία και μουσεία, η κυβέρνηση προσπάθησε να διαβεβαιώσει ότι στο τέλος όλα θα εξαιρεθούν και εμμέσως να μεταφέρει την ευθύνη σε λάθη που έγιναν στη διαμόρφωση του αρχικού καταλόγου που κατέθεσε η ΕΕΣΥΠ και πάνω στον οποίο υπήρξε η απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής και η σχετική υπουργική απόφαση του Ευκλείδη Τσακαλώτου.
Βέβαια, στη συνέχεια άρχισαν να υπάρχουν αρκετά ερωτήματα ως προς το εάν επρόκειτο για λάθος ή προχειρότητα, δεδομένου ότι το Υπουργείο Οικονομικών είχε συγκροτήσει ένα χρόνο πριν Ομάδα Εργασίας, όπως ακριβώς προέβλεπε η σχετική νομοθεσία για την ΕΤΑΔ ΑΕ και την ΕΕΣΥΠ, επιφορτισμένη με το καθήκον να εντοπίσει τα ακίνητα που «που πληρούν κριτήρια τα οποία τα καθιστούν κατάλληλα για αξιοποίηση», πράγμα που σήμαινε και τον εντοπισμό των ακινήτων που έπρεπε να εξαιρεθούν.
Φαίνεται, όμως, ότι αυτή η «Ομάδα Εργασίας» δεν έκανε ή δεν ολοκλήρωσε τις εργασίες της και άρα η σύνταξη του καταλόγου των προς αξιοποίηση ακινήτων παρέμεινε εκκρεμότητα.
Τότε επιλέχτηκε η λύση να προσλάβει η ΕΕΣΥΠ συμβούλους για αυτό το θέμα. Έτσι, στις 15/12/2017 δημοσιεύτηκε προκήρυξη της ΕΕΣΥΠ για την « επιλογή Συμβούλου που θα παρέχει εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες για την προεπιλογή ακινήτων του Δημοσίου για αξιοποίηση τους από την Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου».
Τα καθήκοντα περιλαμβανόταν και η «αναζήτηση και ο εντοπισμός των ακινήτων θα βασιστεί σε συγκεκριμένα κριτήρια εμπορικότητας και ωριμότητας που τα καθιστούν κατάλληλα προς αξιοποίηση». Ωστόσο, γινόταν σαφές ότι ο Σύμβουλος θα έπρεπε να εξετάσει εκτός όλων των άλλων και τη «υφιστάμενη χρήση και λοιπές δεσμεύσεις ή ειδικές κατηγορίες που το εξαιρούν από οποιαδήποτε αξιοποίηση (δασικού ή αρχαιολογικού χαρακτήρα)».
Τι έλεγαν οι ίδιοι
Η ίδια η ΕΕΣΥΠ στην Οικονομική Έκθεσή της για το β΄ τρίμηνο του 2018 αναφέρει ότι: «Ο Σύμβουλος, εγνωσμένου κύρους, στον οποίο κατακυρώθηκε ο διαγωνισμός, κλήθηκε να προβεί σε επισκόπηση και επεξεργασία στοιχείων των ακινήτων που τέθηκαν στη διάθεσή του από τη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας («ΓΓΔΠ»), για λίστα προεπιλογής ακινήτων που θα μπορούσαν να μεταφερθούν στην ΕΤΑΔ. Στα πλαίσια αυτής της έρευνας και μελέτης, εξετάστηκαν α) η βάση δεδομένων του Εθνικού Κτηματολογίου, β) η βάση δεδομένων όλων των Υπουργείων και το Μητρώο ακινήτων της Γενικής Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας και γ) η βάση δεδομένων που διαμορφώθηκε από την ανάθεση έργου από το ΤΑΙΠΕΔ σε εξωτερικούς συμβούλους το 2011 και 2012. Στη συνέχεια, η ΕΕΣΥΠ υπέβαλε εισήγηση στον Υπουργό Οικονομικών, όπως προβλέπεται στο άρθρο 209 ν. 4389/2016».
Ο Σύμβουλος που επιλέχτηκε ήταν μια κοινοπραξία ανάμεσα στην εταιρεία συμβούλων Planet SA και την NBG Properties (Εθνική Συμβουλευτική Υπηρεσίες Ακινήτων ΑΕ).
Όμως, η μία από τις δυο εταιρείες, η Planet SA, γνωρίζει καλά το χώρο του υπουργείου Πολιτισμού. Η Planet και η ΣΤΑΔΙΟΝ ΑΕ ήταν για πολλά χρόνια τεχνικοί σύμβουλοι στα ΕΣΠΑ του ΥΠΠΟΑ. Ειδικά για το ΕΣΠΑ 2007-2013 οι δύο εταιρείες δούλεψαν ως κοινοπραξία, για να είναι τεχνικοί σύμβουλοι σε όλα τα έργα του Υπουργείου.
Τότε ήταν που ξεκίνησε το έργο του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου, που είχε ακριβώς ως σκοπό να συγκεντρώσει σε ένα ενιαίο πληροφοριακό σύστημα όλα τα ακίνητα και τους αρχαιολογικούς χώρους του Υπουργείου Πολιτισμού.
Η εμπλοκή της Planet με το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο δεν σταματά όμως στο 2013. Πέρα από το γεγονός ότι το έργο (και οι τεχνικοί σύμβουλοι του) πήραν παράταση μέχρι το 2015, το έργο πέρασε και στο νέο ΕΣΠΑ.
Μάλιστα, παρότι μετά το 2015 η νέα ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού (Νίκος Ξυδάκης και Αριστείδης Μπαλτάς ως υπουργοί και η Μαρία Βλαζάκη ως γενική γραμματέας) επέλεξαν να μην έχουν εξωτερικούς τεχνικούς συμβούλους για τα έργα ΕΣΠΑ του Υπουργείου, η Διεύθυνση Διαχείρισης Εθνικού Αρχείο Μνημείων του ΥΠΠΟΑ, που ήταν αρμόδια για το «Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο», φρόντισε να το αναθέτει το έργο συνεχώς με διαρκείς παρατάσεις και απευθείας αναθέσεις εναλλάξ στην PLANET και στην ΣΤΑΔΙΟΝ ΑΕ.
Πέραν του ζητήματος με τις διαρκείς απευθείας αναθέσεις στις ίδιες εταιρείες για το ίδιο έργο (προφανώς αν δεν έκοβαν κομμάτια το έργο, θα έπρεπε να κάνουν διαγωνισμό και αναζήτησαν εύσχημο τρόπο να τον αποφύγουν…), αυτό που προκύπτει πέραν πάσης αμφιβολίας είναι ότι η εταιρεία Planet είχε πλήρη πρόσβαση στο υλικό του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου.
Δηλαδή, το Υπερταμείο προσέλαβε για σύμβουλο μια εταιρεία που είχε πλήρη εξοικείωση με το ότι υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός ακινήτων του δημοσίου που είναι αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία και μουσεία, γιατί ακριβώς είχε εργαστεί πάνω στην διαμόρφωση του σχετικού Αρχαιολογικού Κτηματολογίου και γνώριζε την ύπαρξη και τα χαρακτηριστικά αυτών ακριβώς των ακινήτων.
Τα δύο σενάρια
Μιλάμε για συμβούλους που πληρώθηκαν για την κατάρτιση της λίστας των ακινήτων και που στα καθήκοντά τους περιλαμβανόταν «η αναζήτηση και ο εντοπισμός των ακινήτων θα βασιστεί σε συγκεκριμένα κριτήρια εμπορικότητας και ωριμότητας που τα καθιστούν κατάλληλα προς αξιοποίηση», αλλά ακόμη και η «προεπιλογή ακινήτων, τα οποία αν και κατά τη διαδικασία της προεπιλογής δεν είναι εμπορικά αξιοποιήσιμα, θα μπορούσαν με τη διαμόρφωση κατάλληλου στρατηγικού σχεδιασμού να καταστούν ελκυστικά για αξιοποίηση.»
Με βάση τα παραπάνω δύο ενδεχόμενα υπάρχουν.
-Είτε ο Σύμβουλος μαζί με το Υπερταμείο ήξεραν πολύ καλά για ποια ακίνητα πρόκειται, αλλά παρ’ όλα αυτά τα θεωρούσαν «κατάλληλα για αξιοποίηση», μια που όπως έχει επισημάνει πρώτο το in.gr ακόμη και εάν ακίνητα εξαιρεθούν η διαχείρισή τους παραμένει στην ΕΤΑΔ και το Υπερταμείο.
-Είτε οι Σύμβουλοι και το Υπερταμείο δεν έκαναν πραγματικό έλεγχο και διασταύρωση του καταλόγου των ακινήτων και των τυχών λόγων εξαίρεσης της μεταβίβασης, οπότε υπάρχει σοβαρό ζήτημα για το πώς ανατίθενται τέτοια έργα.
Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση αντί να καθησυχάζει για το ότι δεν υπάρχει θέμα, καλείται να δώσει εξηγήσεις για το πώς διαμορφώθηκε τελικά αυτός ο κατάλογος και εάν υπάρχει τελικά θέμα «αξιοποίησης» μνημείων.