H απόπειρα δολοφονίας ενός Ρώσου πρώην διπλού πράκτορα και της κόρης του στη Βρετανία, με νευροπαραλυτικό αέριο, ήταν το τελευταίο από μια σειρά επεισοδίων που οδηγούν ταχύτατα σε πολύ σοβαρή επιδείνωση του όλου κλίματος στις σχέσεις Δύσης και Ρωσίας, που θυμίζει πια, όλο και περισσότερο, τις χειρότερες στιγμές του Ψυχρού Πολέμου, με τις εκατέρωθεν κατηγορίες να δίνουν και να παίρνουν, συνοδευόμενες και από αντίστοιχες στρατιωτικές κινητοποιήσεις συμβατικών και πυρηνικών δυνάμεων.
Και στις Ηνωμένες Πολιτείες η ατμόσφαιρα επιβαρύνεται και εσωτερικά πάρα πολύ, με τον θόρυβο και τις ανακρίσεις περί την εικαζόμενη ανάμειξη της Ρωσίας στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2016.
Δεν έχουμε φτάσει εκεί, αλλά το κλίμα και στις ΗΠΑ και στη Δυτική Ευρώπη αρχίζει, σε μερικές περιπτώσεις, να θυμίζει περίοδο Μακαρθισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι πρόσφατα κατηγορήθηκε ο ίδιος ο αρχηγός του Βρετανικού Εργατικού Κόμματος Τζέρεμι Κόρμπιν, αξιωματικής αντιπολίτευσης στη χώρα, που μάλιστα προηγείται των Τόρις στις δημοσκοπήσεις, ότι συναντήθηκε με κάποιον υποτιθέμενο Σοβιετικό κατάσκοπο προ δεκαετιών.
Η κατάχρηση ψυχροπολεμικών κατηγοριών (όπως και της επίκλησης του τρομοκρατικού κινδύνου) έχει βέβαια και τις παρενέργειές της και αρχίζει να προκαλεί το αντίθετο αποτέλεσμα, ένα είδος ανοσίας στην κοινή γνώμη. Ίσως αυτός είναι και ο λόγος που τα ποσοστά δημοφιλίας του Κόρμπιν αυξήθηκαν, αντί να πέσουν, μετά από αυτές τις κατηγορίες!
Να θυμίσουμε ότι στην περίοδο του Μακαρθισμού και κατά το αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου, χιλιάδες άνθρωποι, συχνά επίλεκτα μέλη της αμερικανικής διανόησης, κλήθηκαν να αποδείξουν ότι «δεν είναι ελέφαντες» και κατεστράφη η καριέρα τους γιατί θεωρήθηκαν «κομμουνιστές» και «κατάσκοποι της Μόσχας», συνήθως άνευ πολλών άλλων αποδεικτικών στοιχείων.
Άλλωστε, ακόμη και η διατύπωση της κατηγορίας, ήταν συνήθως επαρκής τότε για να απομονωθεί ένας άνθρωπος και να καταστραφεί η ζωή του. Εθεωρείτο ένοχος έως ότου καταφέρει να αποδείξει την αθωότητά του. Ακόμα κι αν όντως την αποδείκνυε κάποτε, δεν μπορούσε πια να αποκαταστήσει τη ζημιά.
Το «κυνήγι» αυτό των «μαγισσών», που αποθανατίστηκε σε σειρά πολύ γνωστών ταινιών και λογοτεχνικών βιβλίων, πιστευόταν ότι ανήκε οριστικά στο παρελθόν, φαίνεται όμως ότι τώρα, σιγά-σιγά, τείνει να αναστηθεί.
Το θύμα της δολοφονικής απόπειρας στη Βρετανία προ ημερών, ήταν συνταγματάρχης της ρωσικής υπηρεσίας στρατιωτικών πληροφοριών, που καταδικάστηκε στη Ρωσία για παροχή πληροφοριών στους Βρετανούς και μετά από τέσσερα χρόνια φυλάκισης απελάθηκε στα πλαίσια ανταλλαγής κατασκόπων.
Μιλώντας στο βρετανικό Κοινοβούλιο, προτού υπάρξει οποιοδήποτε σοβαρό στοιχείο ή πληροφορία για το περιστατικό, ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον άφησε να πλανώνται υποψίες κατά της ρωσικής κυβέρνησης, αλλά και η απειλή ενός μποϋκοτάζ του παγκόσμιου ποδοσφαιρικού κυπέλλου που θα γίνει στη Ρωσία το καλοκαίρι.
Με την εξαίρεση των Financial Times, τα περισσότερα κύρια ΜΜΕ του βρετανικού κατεστημένου, κατηγόρησαν τη Ρωσία του Πούτιν για την απόπειρα δολοφονίας. Υπήρξαν και ορισμένοι βέβαια σχολιαστές που έθεσαν το ερώτημα γιατί να κάνει μια τέτοια δολοφονία η Μόσχα; Αν το θύμα της απόπειρας ήξερε πράγματα που δεν έπρεπε οπωσδήποτε να μην μάθουν οι Δυτικοί, τότε δεν θα τον άφηναν να φύγει από τη Ρωσία. Ούτε είχε αναπτύξει, σε αντίθεση με άλλους, που δεν έχουν πάθει τίποτα, δράση κατά της Ρωσίας στο εξωτερικό.
Σε μια εβδομάδα περίπου, ο κ. Πούτιν ετοιμάζεται να διεκδικήσει την ανανέωση της θητείας του ως Προέδρου της Ρωσίας και θα ήταν μάλλον εξαιρετικά ανόητο να διατάξει μια δολοφονία, οι υποψίες για την οποία θα έπεφταν στον ίδιο.
Τέτοιες ενέργειες προσφέρουν άλλωστε επιχειρήματα σε σειρά παραγόντων δυτικών κρατών που ζητούν τώρα μεγάλες αυξήσεις στρατιωτικών δαπανών και προετοιμασία για πόλεμο με τη Ρωσία και άλλους «γεωπολιτικούς ανταγωνιστές».
Μόλις την περασμένη εβδομάδα, οι Times αφιέρωσαν την πρώτη σελίδα τους στην έκκληση σειράς ανώτερων στρατιωτικών στελεχών, περιλαμβανομένου και του Νο2 στη βρετανική στρατιωτική ιεραρχία, να αυξηθούν οι στρατιωτικές δαπάνες, κατονομάζοντας τη Ρωσία ως τη δύναμη που πρέπει να αντιμετωπισθεί. Στις αρχές του χρόνου, ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου των Βρετανικών Ενόπλων Δυνάμεων Σερ Νικ Καρτ, υποστήριξε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να προετοιμάζεται ενεργά για πόλεμο με τη Ρωσία και άλλους γεωπολιτικούς ανταγωνιστές.
Όπως συνήθως συμβαίνει στην ιστορία, οι εκκλήσεις για πυγμή στο εξωτερικό, συνοδεύονται από «πειθάρχηση» στο εσωτερικό. Ο ηγέτης του Εργατικού Κόμματος Τζέρεμι Κόρμπιν δέχεται επιθέσεις σχετικά με την διεθνή του πολιτική, από την πρώτη μέρα της εκλογής του, και μάλιστα ανώτεροι Βρετανοί στρατιωτικοί απείλησαν, ανωνύμως, στην αρχή της θητείας του ότι θα κινηθούν εναντίον του, αν τυχόν τεθεί θέμα ανάληψης της εξουσίας στη χώρα, από το Εργατικό Κόμμα υπό την ηγεσία του.
Ήλπιζε κανείς ότι ο κόσμος τα είχε αφήσει όλα αυτά πίσω του. Φαίνεται όμως ότι ισχύει και σε αυτή την περίπτωση το Back to the Future (Πίσω στο Μέλλον!). Η Ιστορία μάλλον έβαλε ?Οπισθεν!
* Ο Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.
