Η αναρρίχηση του Εμανουέλ Μακρόν στην εξουσία καθοδηγούνταν από την ιδέα ενός πανευρωπαϊκού “μεγάλου συμβιβασμού”: η Γαλλία θα αποδείκνυε την αφοσίωσή της στη δημοσιονομική πειθαρχία και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και, σε αντάλλαγμα, η Γερμανία θα συναινούσε στην εμβάθυνση της Ευρωζώνης, ώστε να αμβλυνθούν οι ανισορροπίες (που μεταξύ άλλων μεταφράζονται σε διαρκή απώλεια γαλλικής ανταγωνιστικότητας) και να προληφθούν επόμενα εξωγενή σοκ.
Το σενάριο είχε ήδη αρχίσει να χωλαίνει, λόγω της χλιαρής και παρελκυστικής ανταπόκρισης του Βερολίνου όλο το προηγούμενο διάστημα – αλλά τουλάχιστον ο Μακρόν μπορούσε να προβάλλει ως σχετική επιτυχία τα όποια δειλά πρώτα βήματα συμφωνήθηκαν για την αλλαγή της αρχιτεκτονικής της Ευρωζώνης. Όμως το ξέσπασμα του κινήματος των “κίτρινων γιλέκων” απέδειξε ότι η εξίσωση δεν βγαίνει ούτε ως προς το γαλλικό της σκέλος. Η μεταρρυθμιστική προσπάθεια προσκρούει σε ανυπέρβλητα πολιτικά όρια και η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης αποδεικνύεται ένας “ασθενής” περισσότερο προβληματικός από καθέναν προηγούμενο.
Στα 14 δισ. ο λογαριασμός
Στο τηλεοπτικό διάγγελμα της Δευτέρας, με το οποίο ο Γάλλος πρόεδρος επιχείρησε να κατευνάσει την κοινωνική αναταραχή, δόθηκε ένα μήνυμα δημοσιονομικής χαλάρωσης που μπορεί να φαντάζει ανεπαρκές και καθυστερημένο στα μάτια των “κίτρινων γιλέκων”, ωστόσο ήδη συνιστά ανατροπή των ευρωπαϊκών ισορροπιών. Πόσω μάλλον, που το τέλος της ιστορίας αυτής δεν έχει ακόμη γραφτεί, αφού το κίνημα διαμαρτυρίας συνεχίζεται και σήμερα, για πέμπτο κατά σειρά Σάββατο, έχοντας πια συμπαρασύρει και εργατικά συνδικάτα.
Εξαγγέλλοντας την αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 100 ευρώ μέσω κρατικού επιδόματος, την κατάργηση της φορολόγησης των υπερωριών και την εξαίρεση των χαμηλοσυνταξιούχων από την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών, ο ένοικος των Ηλυσίων αναγνώρισε έμπρακτα ότι η καρδιά του προβλήματος βρίσκεται στη συμπίεση της αγοραστικής δύναμης των Γάλλων.
Σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς, επιβαρύνουν τον Προϋπολογισμό κατά 8 έως 10 δισ. ευρώ (περίπου 0,5% του ΑΕΠ), χωρίς να υπολογίζονται οι απώλειες από την αύξηση του φόρου στα καύσιμα, συνολικού ύψους 4 δισ. ευρώ, που αποτέλεσε τον πυροδότη της οργής των “κίτρινων γιλέκων” και έχει ήδη ακυρωθεί.
Προφανώς η γαλλική κυβέρνηση θα επιδιώξει περικοπές σε άλλους τομείς, με πρώτες τις αμυντικές δαπάνες. Όμως σε κάθε περίπτωση, η δέσμευση για περιορισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 2,8% του ΑΕΠ (οριακά κάτω από τις προβλέψεις του Συμφώνου Σταθερότητας) γίνεται πλέον εξαιρετικά δύσκολο να τηρηθεί. Ιδίως αν συνυπολογιστεί το γεγονός ότι και ο “παρονομαστής” του λόγου ελλείμματος προς ΑΕΠ πρόκειται να συρρικνωθεί λόγω οικονομικής στασιμότητας. Ήδη η Τράπεζα της Γαλλίας επανεκτίμησε τη Δευτέρα τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη του τελευταίου τριμήνου του 2018 από το 0,4% στο 0,2%. Ο υπουργός Οικονομικών, Μπρινό Λε Μερ, υπολόγισε ότι το κίνημα των “κίτρινων γιλέκων” έχει ήδη αρνητικό αντίκτυπο της τάξης του 0,1% – χωρίς να υπολογίζονται οι επιπτώσεις από την προγραμματισμένη για χθες απεργία ή από τυχόν συνέχιση των αποκλεισμών οδικών κόμβων κ.ο.κ.
Ειρωνείες από τη Ρώμη
Η δυναμική του γαλλικού χρέους δεν μένει ανεπηρέαστη. Τα σπρεντ των δεκαετών ομολόγων αυξήθηκαν κατά 48 μονάδες βάσης (στο υψηλότερο επίπεδο από τις αρχές του 2017 όταν ο προεκλογικός καλπασμός της ηγέτιδας της ακροδεξιάς, Μαρίν Λεπέν, γεννούσε φόβους ενδεχόμενου Frexit), ενώ δεν πρέπει να θεωρείται απίθανη η διαμόρφωση του δημόσιου χρέους στο 100% του ΑΕΠ.
Όλα αυτά ακούγονται εξόχως ειρωνικά σε μια συγκυρία κατά την οποία οι “λαϊκιστές” της Ρώμης σφυροκοπούνταν από τις Βρυξέλλες για την πρόθεσή τους να καταθέσουν Προϋπολογισμό με πρόβλεψη για έλλειμμα της τάξης του 2,4%. Τώρα, οι ηγέτες των Πέντε Αστέρων, Λουίτζι ντι Μάιο, και της Λέγκας, Ματέο Σαλβίνι, απαιτούν από την Κομισιόν να εφαρμόσει τα ίδια μέτρα και σταθμά στη Γαλλία του Μακρόν (την ώρα που ο Ιταλός πρωθυπουργός, Τζουζέπε Κόντε, αθορύβως συμφωνεί για περιορισμό του ελλείμματος στο 2,04%), ενώ την ανησυχία του για την γαλλική οικονομία εκφράζει ο αρμόδιος επίτροπος – ο ίδιος άνθρωπος που ως υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας εκπόνησε ορισμένους από τους 11 τελευταίους, άπαντες εκτός προβλέψεων Συμφώνου Σταθερότητας, Προϋπολογισμούς.
Παροδική η εκτροπή, υποστηρίζουν τα Ηλύσια Πεδία
Το ζήτημα είναι ότι η προεδρία Μακρόν έχει απομείνει πλέον όχι μόνο δίχως ερείσματα στο εσωτερικό (όπως καταδεικνύει η συνεχιζόμενη στήριξη της κοινωνικής πλειοψηφίας στα “κίτρινα γιλέκα” και η καταβύθιση της προεδρικής δημοφιλίας στο 18%) αλλά και δίχως κεντρικό αφήγημα, αφού βρίσκεται πλέον στην ίδια “λίγκα” με τους Ιταλούς ιθύνοντες δημοσιονομικά και με το αντιφιλελεύθερο “αντίπαλο δέος” πολιτικά. Το να καταδικάζεται η σκληρή καταστολή στους δρόμους της Γαλλίας, λ.χ., από τον Βίκτορ Όρμπαν ή τον Ταγίπ Ερντογάν αποτελεί οπωσδήποτε ήττα.
Σύμφωνα με συνεργάτες του, ο Γάλλος πρόεδρος διαβεβαίωσε τους ομολόγους του στην Ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής, την Τετάρτη και την Πέμπτη, ότι παραμένει δεσμευμένος στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, καμία από τις οποίες δεν έχει ανακληθεί (σε αντίθεση λ.χ. με την Ιταλία όπου αντιστράφηκε η αποθάρρυνση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων). Η δε δημοσιονομική εκτροπή είναι ακριβώς προσωρινό μέτρο για τη διευκόλυνση της υλοποίησής τους, η οποία δεν θα ήταν εφικτή σε κλίμα κοινωνικής αναταραχής. Πρόκειται δηλαδή για το “φιλοδώρημα” με το οποίο θα προχωρήσει η αναγκαία μετάβαση της γαλλικής οικονομίας προς ένα μοντέλο διαφορετικό από αυτό του ανελαστικού εργατικού κώδικα και των δημόσιων δαπανών της τάξης του 55% του ΑΕΠ.
Η τύχη των προκατόχων
Με αυτή την έννοια, στο Μέγαρο των Ηλυσίων ελπίζουν και σε ουσιαστικότερη κατανόηση από γερμανικής πλευράς, παρά τα εύκολα πρώτα σχόλια στον Τύπο της Γερμανίας, που έσπευσαν να χαρακτηρίσουν τον Μακρόν “αναξιόπιστο” και “δεμένο Γκιούλιβερ”.
Παραγνωρίζει, ωστόσο, η συλλογιστική αυτή το γεγονός ότι το κίνημα των “κίτρινων γιλέκων” δεν προορίζεται απαραιτήτως να σβήσει μες στη χριστουγεννιάτικα ραστώνη και πάντως αποκαλύπτει ένα ρήγμα στη γαλλική κοινωνία το οποίο θα εξακολουθήσει να είναι παρόν.
Άλλωστε ο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος εξελέγη πρωτίστως ως ανάχωμα στην Λεπέν και όχι λόγω της μαζικής προσχώρησης των Γάλλων στην ατζέντα του, δεν είναι ο πρώτος πρόεδρος που επιχειρεί μεταρρυθμίσεις και υποχρεώνεται σε υποχώρηση. Από τις μεγάλες απεργίες του 1995 που σημάδεψαν στο ξεκίνημά της την προεδρία του Ζακ Σιράκ μέχρι τις δημοσιονομικές και εργασιακές παρεμβάσεις του Φρανσουά Ολάντ το 2012 και 2014 τα διδακτικά παραδείγματα είναι πολλά.
*Πηγή: Capital.gr
