Πολύ φοβάμαι ότι ο τίτλος της σημερινής μας εκδήλωσης φόροι και λαθρεμπόριο παγώνουν την Ελλάδα ίσως είναι ήπιος σε σχέση με τη ζοφερή πραγματικότητα. Μια απλή ματιά στις στατιστικές κατανάλωσης καυσίμων θέρμανσης είναι αποκαλυπτική.
Από το 2009 έως και το 2015 η κατανάλωση (σε μετρικούς τόνους) του πετρελαίου θέρμανσης μειώθηκε κατά 58%. Φυσικά, η εικόνα αυτή αφορά το σύνολο της κατανάλωσης, συμπεριλαμβάνει δηλαδή πάσης φύσεως επαγγελματικούς χώρους, δημόσιες υπηρεσίες, νοσοκομεία κλπ.
Την ίδια στιγμή, η διείσδυση του φυσικού αερίου στην αγορά είναι πολύ μικρή και το επίδομα θέρμανσης ανεπαρκές ως προς την αναπλήρωση του ελλείμματος της οικιακής ενεργειακής κατανάλωσης.
Επομένως, η πραγματική μείωση της κατανάλωσης ενέργειας από τα λαϊκά νοικοκυριά είναι κατά πολύ μεγαλύτερη και μάλλον παραπέμπει σε όψεις ενός ταξικού και κοινωνικού πολέμου εναντίον των «από κάτω».
Η αφήγηση της νεομνημονιακής κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεν διαφέρει ούτε ελάχιστα από αυτή των υπόλοιπων μνημονιακών κυβερνήσεων. Οι μνημονιακοί στόχοι των πρωτογενών πλεονασμάτων δεν μας αφήνουν να κάνουμε διαφορετικά. Την ίδια στιγμή το πραγματικό πρόβλημα του λαθρεμπορίου παραμένει γιγαντωμένο παρά τις περί του αντιθέτου εξαγγελίες.
Ως δήθεν «λύση» για την επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων (ή ακόμα και ως αντίβαρο στο λαθρεμπόριο) έχει προβάλει η αύξηση του Ε.Φ.Κ. στα καύσιμα θέρμανσης. Σύμφωνα με πρόσφατα (30/11/2016) δημοσιευμένα στοιχεία του Ο.Ο.Σ.Α. το 47% της τιμής καταναλωτή (δ’ τρίμηνο 2015) του πετρελαίου θέρμανσης αποτελείται από Ε.Φ.Κ. και Φ.Π.Α.. Μάλιστα το ποσοστό αυτό είναι πλέον αρκετά μεγαλύτερο και ξεπερνάει το 50% εάν συνυπολογιστεί η αύξηση Ε.Φ.Κ. και Φ.Π.Α. στα 0,28 λεπτά/λίτρο και του Φ.Π.Α. στο 24% για τη χειμερινή περίοδο 2016 – 2017. Τα ποσοστά αυτά φορολόγησης είναι από τα υψηλότερα μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. και του Ο.Ο.Σ.Α.
Και εντέλει ποια είναι η επίπτωση της υπερφορολόγησης στα δημόσια έσοδα; Σύμφωνα με τις εισηγητικές εκθέσεις του Κρατικού Προϋπολογισμού των τελευταίων ετών οι εισπράξεις από ΕΦΚ έχουν μειωθεί κατά 28% από το 2010.
Μια εύκολη εξήγηση θα ήταν ότι κυβέρνηση και κουαρτέτο απλά εφαρμόζουν μια αδιέξοδη εισπρακτική πολιτική η οποία στην καλύτερη περίπτωση συγκρατεί την –λόγω της ύφεσης- πτώση των φορολογικών εσόδων. Αυτό είναι ένα μέρος της αλήθειας.
Το υπόλοιπο μισό της αλήθειας είναι πως αυτός ακριβώς ο εισπρακτικός στόχος θα μπορούσε να επιτευχθεί και με άλλα φορολογικά μέτρα.
Η αύξηση του Ε.Φ.Κ. στο πετρέλαιο θέρμανσης επιλέγεται γιατί πέραν των άλλων είναι η εύκολη λύση για τη μείωση του ελλείμματος στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών.
Ως γνωστόν, η πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης στόχο είχε να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα και άρα τις εξαγωγές. Αντιθέτως, όμως το μόνο που κατάφερε ήταν να κατεδαφίσει τις εισαγωγές μεταξύ αυτών και των καυσίμων. Από το 2010 μέχρι και σήμερα οι καθαρές εισαγωγές καυσίμων έχουν μειωθεί κατά 42%.
Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε χωρίς ιδιαίτερη δόση υπερβολής πως στο όνομα της παραμονής στο ευρώ, η κοινωνία βιώνει καταστάσεις που όμοιες της δεν είχε γνωρίσει μεταπολεμικά.
Με αυτήν την έννοια μάλλον δικαιώνεται η άποψη όσων υποστηρίζαμε και υποστηρίζουμε ότι το ευρώ δεν είναι απλά ένα νόμισμα, αλλά εργαλείο εξαθλίωσης των λαών και ιδιαίτερα των αδύναμων στρωμάτων.
Στο σημείο αυτό, έχει νομίζω αξία να γίνουν και ορισμένες κρίσιμες κατά τη γνώμη μου αναφορές στο ζήτημα του λαθρεμπορίου καυσίμων.
Όπως είναι γνωστό η φοροδιαφυγή και η εν γένει παραβατικότητα συσχετίζονται θετικά με την αύξηση των φορολογικών συντελεστών. Με αυτήν λοιπόν την έννοια, έχει ιδιαίτερη πολιτική αξία να αναρωτηθούμε για ποιο λόγο οι μνημονιακές κυβερνήσεις που διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους ενάντια στη φοροδιαφυγή δεν έχουν καταφέρει – μετά από τόσα χρόνια – να χτυπήσουν το λαθρεμπόριο καυσίμων.
Το πολυδιαφημισμένο σύστημα εισροών – εκροών παρότι είναι – και σωστά – υποχρεωτικής εγκατάστασής εντούτοις δεν έχει επεκταθεί ακόμη σε όλα τα στάδια διακίνησης ενώ υπάρχουν και πολλά να γίνουν ακόμα ως προς την αξιοποίηση των δεδομένων. Δυστυχώς, οι επιτόπιοι έλεγχοι όσο εκτεταμένοι και αν είναι δεν μπορούν να καλύψουν – από μόνοι τους- όλη την αγορά πόσω μάλλον όταν υπάρχουν και τα υφιστάμενα ζητήματα υποστελέχωσης των υπηρεσιών.
Για εμάς η υπόθεση της κάλυψης των αναγκών των λαϊκών οικογενειών για πρόσβαση στη θέρμανση συνιστά μια από τις πλέον βασικές πολιτικές προτεραιότητες. Θεωρούμε ότι η μεγάλη πλειοψηφία των επαγγελματιών της αγοράς καυσίμων μόνο κέρδος έχει να αποκομίσει από την καταπολέμηση του αθέμιτου ανταγωνισμού τον οποίο προκαλούν τα κυκλώματα των λαθρεμπόρων. Με αυτήν λοιπόν την έννοια, χαιρετίζουμε την παρουσία σας στη σημερινή μας εκδήλωση και ελπίζουμε στην ύπαρξη ενός συνεχούς και ανοιχτού διαύλου επικοινωνίας.
*Βασικά σημεία εισήγησης στην εκδήλωση της Λαϊκής Ενότητας «Λαθρεμπόριο Καυσίμων – Φορολογική πολιτική – Θέρμανση λαϊκών νοικοκυριών»
