Την περίοδο του Διαφωτισμού, ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, ένας από τους εθνοπατέρες των ΗΠΑ και οπαδός της προόδου, προφήτευσε ότι θα έρθει η εποχή κατά την οποία οι ασθένειες θα είναι προγνώσιμες και ιάσιμες με τα μέσα της ιατρικής και η διάρκεια της ζωής θα ορίζεται κατά βούληση.
Τελικά, η ιστορική, φυσική και κοινωνική εξέλιξη δεν επιβεβαίωσε αυτή την αισιοδοξία, αφού η σχέση ανθρώπου-φύσης και ανθρώπου-κοινωνίας αποδείχτηκε πολύ πιο περίπλοκη απ’ ό,τι πίστευαν θεωρητικοί, πολιτικοί και επιστήμονες σε μια εποχή άμετρης εμπιστοσύνης στην πρόοδο και την ευθύγραμμη κίνηση της Ιστορίας.
Σήμερα, εποχή της παγκοσμιοποίησης και της κυριαρχίας του χρήματος σε κάθε πεδίο της κοινωνικής ζωής, ζούμε τα επίχειρα των άφρονων, κοντόφθαλμων και ιδιοτελών επιλογών των κυρίαρχων ελίτ.
Η ισορροπία με τη φύση έχει διαταραχτεί σε επικίνδυνο και ίσως μη αναστρέψιμο βαθμό, ενώ η λειτουργία του καπιταλισμού γεννάει καθημερινά ψυχικές και σωματικές στρεβλώσεις και παράγει ασθένειες που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την τεχνολογική πρόοδο και τον τρόπο ζωής που αυτή επιβάλλει.
Στο σημαντικό βιβλίο του «Κοινωνίες άρρωστες από πρόοδο» (1999, Λιβάνης), ο Γάλλος ιστορικός Μαρκ Φερό μάς θυμίζει ότι το 1948 ο ΟΗΕ ίδρυσε την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO) με «αντικειμενικό στόχο την υγεία, ορίζοντάς την ως κατάσταση απόλυτης φυσικής, διανοητικής και ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ευημερίας και όχι μόνο ως απουσία ασθενειών και αναπηριών».
Βέβαια η εξέλιξη τα σχεδόν εβδομήντα χρόνια που μεσολάβησαν όχι μόνο δεν επιβεβαίωσε αυτόν τον στόχο, αλλά, αντίθετα, δείχνει να τον απομάκρυνε ακόμα περισσότερο. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπήρξαν επιστημονικές πρόοδοι και νίκες κατά των ασθενειών. Αντίθετα, υπήρξαν πολλές τέτοιες.
Ομως και στον τομέα της δημόσιας υγείας η κυριαρχία του κέρδους και η βιομηχανική επιδίωξη της φθηνής μαζικής παραγωγής οδήγησαν σε έκρηξη ασθένειες όπως ο καρκίνος, ο οποίος, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Κέντρου Μελέτης Καρκίνου της Βρετανίας, αναμένεται να πλήξει τον έναν στους δύο πολίτες σε κάποιο σημείο της ζωής τους. Και αυτό, παρά την πρόοδο στις θεραπείες και την αύξηση του προσδόκιμου ζωής των ασθενών.
Η μαζική εισβολή των χημικών στη διατροφή, το μολυσμένο περιβάλλον, η ραδιενέργεια (πρόσφατα από τη Φουκουσίμα), αλλά και η παρατεταμένη διαβίωση «στο κόκκινο» -με το άγχος και το στρες που συνεπάγεται- δημιουργούν ένα πλαίσιο ζωής νοσηρό και νοσογόνο.
Η εμφάνιση από καιρού εις καιρόν επιδημιών, όπως οι τρελές αγελάδες ή η γρίπη των πτηνών και των χοίρων, αποτελεί απλή υπενθύμιση και σύμπτωμα αυτής της νοσηρότητας. Οπως λέει ο Φερό, «αυτές οι έφοδοι της φύσης θέτουν όρια σε κάποιες μορφές επιστημονικής προόδου».
Το κόστος αυτής της κατάστασης βαραίνει τα δημόσια συστήματα υγείας και πλουτίζει τις πολυεθνικές των φαρμάκων και της ιατρικής τεχνολογίας, για τις οποίες οι πολίτες αποτελούν ένα απλό και αναλώσιμο μέσο υψηλής κερδοφορίας.
Είναι σίγουρο ότι αυτές οι εξελίξεις πλήττουν και τη δημοκρατία όπως την ξέρουμε, αφού αυτή οφείλει να διασφαλίζει εκείνα ακριβώς τα στοιχεία επιβίωσης που θα εξασφαλίζουν την υγεία των πολιτών και μια ισορροπημένη σχέση με τη φύση και την κοινωνία.
Μπορεί να «κρύβουμε» τον θάνατο σε αποστειρωμένα νοσοκομεία, όμως δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από ένα σύστημα που τον προκαλεί και τον αναπαράγει με όλους τους τρόπους.
*Πηγή: efsyn.gr
