Το Ιταλικό ηφαίστειο

Μια πρώτη προσέγγιση της νέας πολιτικής πραγματικότητας της Ιταλίας

Για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε το τι γίνεται σήμερα στην ιταλική πολιτική πραγματικότητα που μπορεί να συγκλονίσει και όλη την Ευρώπη λόγω του οικονομικού πολιτικού μεγέθους αυτής της χώρας, θα πρέπει να πάρουμε υπ’ όψη μας δυο πράγματα :

Το πρώτο  είναι να μην κάνουμε το σοβαρό λάθος να παρομοιάσουμε τη νέα Ιταλική πολιτική πραγματικότητα κάνοντας μηχανιστικές μεταφορές με ξεχοριστές διαμορφωμένες πολιτικές καταστάσεις άλλων χωρών. Η αντίληψη  για παράδειγμα ότι « Η Ιταλία μπορεί να επαναλάβει με άλλο πρόσημο και την ίδια άδοξη κατάληξη, το πείραμα του ΣΥΡΙΖΑ»  δεν στέκει και δεν στέκει γιατί  παρά τις πολλές κοινωνικές και πολιτισμικές ομοιότητες η Ιταλία και η Ελλάδα είναι διαφορετικές χώρες με διαφορετικά οικονομικά μεγέθη, με τελείως διαφορετική γεωστρατηγική θέση και διαφορετική ιστορική και πολιτική διαδρομή μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Επιπλέον  ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν ποτέ στην πρώτη ιδικά φάση του όμοιος με την ξενοφοβική και δεξιά Λέγκα ή το λαϊκίστικο Κ5Α.

Το δεύτερο είναι ότι στην Ιταλία πριν από λίγους μήνες με τις τελευταίες πολιτικές εκλογές είχαμε ένα πολιτικό σεισμό που στην κυριολεξία διέλυσε ότι είχε απομείνει από το παλιό πολιτικό σύστημα που μετά την πτώση του φασισμού έκτισαν το χριστιανοδημοκρατικό (D.C) , το σοσιαλιστικό –ρεπουμπλικανικό (PSI-PRI) και το κομμουνιστικό κόμμα (PCI).                       Τα κόμματα αυτά εκπροσώπησαν για πάνω από εξήντα χρόνια τα τρία μεγάλα ιδεολογικά πολιτικά και πολιτισμικά ρεύματα της Ιταλίας το Καθολικό, το Λαϊκό και το Κομμουνιστικό . Τα «παιδιά και οι κληρονόμοι» του Ντε Γκάσπερι, του Νένι  του Λα Μάλφα του Σάραγκατ και του Π. Τολιάττι σχεδόν εξαφανίστηκαν από την πολιτική σκηνή  με εξαίρεση τον σημερινό πρόεδρο της δημοκρατίας Σέρτζιο Ματαρέλα. που είναι ένα παραδοσιακό στέλεχος του παλιού χριστιανοδημοκρατικού κόμματος και που μπορεί εκ των πραγμάτων να γίνει λόγο και του θεσμικού του ρόλου ένα βασικό εμπόδιο για τον σημερινό κυβερνητικό συνασπισμό . Την ώρα που γράφονται αυτές οι σκέψεις δεν έχει δώσει ακόμα το χρίσμα για τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης όπως καθορίζει το Ιταλικό σύνταγμα.

Τα κόμματα του παλιού πολιτικού συστήματος έστω και μεταλλαγμένα ηττήθηκαν παταγωδώς και βρήκαν την παραδοσιακή λαϊκή τους εκλογική βάση τρομακτικά συρρικνωμένη με τις τελευταίες εκλογές. Το Δημοκρατικό  Κόμμα  του Μ. Ρέντσι αλλά και η Φορζα Ιτάλια  του  Σ. Μπερλουσκόνι συρρικνώθηκαν και  δεν μπορούν να σχηματίσουν μαζί  κυβέρνηση γιατί δεν έχουν τον απαιτούμενο αριθμό βουλευτών.

Στην πραγματικότητα με τις τελευταίες εκλογές εκλησε μια εποχή και ανακατεύτηκε πολύ βαθειά η πολιτική  τράπουλα αυτής της χώρας. Νέες δυνάμεις βγήκαν στο προσκήνιο  η  ξενοφοβική  Λέγκα όπως και το κίνημα 5 αστέρων (Κ5Α) με έντονα τα λαϊκιστικά στοιχεία  αλλά και ένα σημαντικό αριθμό προοδευτικών στελεχών μαζί ξεπερνούν το 55% του εκλογικού σώματος.

Το Κίνημα των 5 Αστέρων και η Λέγκα κατέληξαν σε συμφωνία συγκυβέρνησης. Κανείς πριν από λίγους μήνες στην Ιταλία δεν φανταζόταν αυτού του τύπου κυβερνητική λύση και όμως έγινε.  Αν η συμφωνία κρατήσει, τότε θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της ευρωζώνης που σε κράτος μέλος της θα έχει αναδειχθεί κυβέρνηση που μπορεί στο άμεσο μέλλον να βάλει ακόμα και θέμα εξόδου από την Ευρωζώνη . Αυτό τουλάχιστον έχουν υποσχεθεί τόσο το Κίνημα 5 Αστέρων, όσο και η Λέγκα .  Σήμερα βέβαια προσπαθώντας να ηρεμήσουν την κατάσταση λόγο της σκληρής επίθεσης που δέχονται από τα κέντρα των Βρυξελών αλλά και από το παλιό ευρωλαγνικό πολιτικό σύστημα κάνουν ορισμένα βήματα πίσω προσπαθούν να κάνουν  ελιγμούς , όμως συνολικά το πρόγραμμα τους κινείται στον αστερισμό της σύγκρουσης με τις πολιτικές  που εκπορεύονται από την Γερμανοκρατούμενη Ευρώπη.  Αμφισβητούν με τρόπο συγκεχυμένο το όλο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Το σίγουρο είναι ότι στις εκλογές της 4ης Μαρτίου πάνω από το 60% του εκλογικού σώματος της Ιταλίας που προσήλθε στις κάλπες ψήφισε κόμματα που επίσημα αναφέρονται ως «λαϊκίστικα», επειδή αντιστρατεύονται το ευρώ.

Ο  «ευρωσκεπτικισμός» με τον ένα ή τον άλλον τρόπο εκπροσωπεί πάνω από το 70% των εργαζόμενων στρωμάτων της Ιταλικής κοινωνίας ιδικά στην ποιο φτωχή και αγροτική Ν. Ιταλία. Κι αν όντως γίνει δημοψήφισμα για το ευρώ, όπως έχουν δεσμευτεί από παλιά τόσο το Κίνημα των 5 Αστέρων, όσο και η Λίγκα, τότε είναι σίγουρο ότι μόνο ένας «πόλεμος» μπορεί να κρατήσει την Ιταλία στο ευρώ.

Από τις πληροφορίες που διαρρέουν στον τύπο  και με κάθε επιφύλαξη τα βασικά σημεία της κυβερνητικής συμφωνίας αφορούν στα εξής:

– Αναίρεση των συνταξιοδοτικών μεταρρυθμίσεων του Mario Monti, ώστε να μειωθούν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και ταυτόχρονα να ανατραπούν οι μεγάλες περικοπές στις συντάξεις. Επιταγή της ΕΕ ως αντιστάθμισμα στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών με κρατικό χρήμα.

– Ένας σταθερός φόρος (flat tax) για τις επιχειρήσεις και τα φυσικά πρόσωπα της τάξης του 15% – με άλλα λόγια μια τεράστια φορολογική μείωση, που πιθανά να μειώσει την μέση φορολογική επιβάρυνση έως και 50%.

– Αναβάθμιση και αναχρηματοδότηση όλων των βασικών κοινωνικών δαπανών του κράτους. Πρώτα και κύρια της υγείας και της πρόνοιας.

– Εθνικό κατώτατο εισόδημα (οικονομική βοήθεια στους άνεργους -με 780 ευρώ τον μήνα- για δυο χρόνια).

– Μαζικές απελάσεις 500.000 παράτυπων μεταναστών. Το θέμα αυτό συζητιέται εντονα στην Ιταλία και για διαφορετικούς λόγους φοβίζει πολλούς μέσα στην Ε.Ε.

– Παράλληλα, θα αρθούν οι οικονομικές κυρώσεις προς τη Ρωσία που υπέγραψε η κυβέρνηση Ρέντσι, στο πλαίσιο των κυρώσεων που υπέγραψαν ΗΠΑ – ΕΕ.

– Θα κρατήσουν τη χώρα στο ΝΑΤΟ αλλά αναμένεται να προχωρήσουν σε ανοίγματα προς την κυβέρνηση Πούτιν.

Σοβαροί οικονομικοί αναλυτές πάντως εκτιμούν ότι η υλοποίηση των βασικών δημοσιονομικών δεσμεύσεων του προγράμματος θα αυξήσει το έλλειμμα από το 2,3% του ΑΕΠ του περασμένου χρόνου. Τα μέτρα που προτείνονται για την ενίσχυση των εσόδων δύσκολα θα καλύψουν αυτό το κενό, ενώ το πρόγραμμα δεν είναι συμβατό με τον δηλωμένο στόχο της νέας κυβέρνησης για μείωση του δημόσιου χρέους.

Όσοι γνωρίζουν καλά την σημερινή ιταλική πραγματικότητα δεν θα μπορούσαν να μην είχαν διαπιστώσει ότι σημαντικά τμήματα της εθνικής αστικής τάξης αυτής της χώρας ανοιχτά είχαν αμφισβητήσει στο πρόσφατο παρελθόν τις οικονομικές επιλογές της Γερμανίας που έχουν να κάνουν με όλη την Ευρωζώνη. Όχι τυχαία ανώτατα στελέχη της Confidustria                   ( Σύλλογος Ιταλών Βιομηχάνων) ανοιχτά τάχτηκαν στις εκλογές με τα Ευρωσκεπτικιστικά  δεξιά ή δεξιόστροφα Κόμματα όπως και αυτό της Λεγκα.

Χωρίς καμιά λοιπόν αμφιβολία η σημερινή κυβέρνηση της Ιταλίας θα αμφισβητήσει την ευρωζώνη τουλάχιστον ανοίγοντας την συζήτηση για το θέμα του χρέους και της δημοσιονομικής πολιτικής.

Παράλληλα αυτή η κυβέρνηση του Κ5Α και της Λέγκας θα έχει να αντιμετωπίσει από τα αριστερά την επόμενη μέρα της ορκωμοσίας της το εργατικό κίνημα της Ιταλίας και όχι μόνο και λέμε όχι μόνο γιατί είναι σίγουρο ότι θα κτυπηθεί σκληρά και από τα δεξιά από τα κέντρα εξουσίας των Βρυξελών αλλά και των «μένουμε Ευρώπη».  Ίδη τα « όργανα» άρχισαν πριν ακόμα ορκισθεί αυτή η κυβέρνηση.

Η ανεργία η φτώχια κύρια στην Ν. Ιταλία, το σμπαράλιασμα του κοινωνικού κράτους και το κτύπημα των εργατικών κατακτήσεων δεκαετιών θα κατεβάσουν νομοτελειακά στους δρόμους εκατοντάδες χιλιάδες ιταλούς εργαζόμενους. Εκεί θα αναδειχθεί και ο δεξιός χαρακτήρας αυτής της κυβέρνησης, ο πραγματικός ταξικός της χαρακτήρας.

Με τις τεράστιες κοινωνικές αντιθέσεις θα μετρηθούν από αύριο τα στελέχη και οι κοινοβουλευτικές ομάδες του Κ5Α  και της δεξιάς και ξενοφοβικής Λέγκας χωρίς πλέον τις “παχιές” κουβέντες αλλά με έργα, γιατί και στην Ιταλία τα πλατιά λαϊκά στρώματα περνούν πολύ εύκολα από την συγκατάθεση και το χειροκρότημα στην διαμαρτυρία την σύγκρουση και την ανατροπή όταν μάλιστα εκλείπουν και οι παραδοσιακοί ιδεολογικοί και πολιτικοί δεσμοί.

Η Ιταλική αριστερά σε όλες τις εκδοχές της από τις τελευταίες εκλογές βγήκε στραπατσαρισμένη και τραυματισμένη. Έχασε τις τελευταίες δεκαετίες, το μεγαλύτερο μέρος από την ταξική και αριστερή της διαφορετικότητα. Παράλληλα ο κατακερματισμός της λειτούργησε άκρως αρνητικά για αυτήν. Έκανε τραγικά πολιτικά  λάθη όμως υπάρχει η θέληση και προπαντός  μια τεράστια κοινωνική βάση με μακρόχρονη ιστορική διαδρομή στην αριστερά που προσπαθήσει να ανασυντάξει τις δυνάμεις της και να επανέλθει στους επικείμενους ταξικούς αγώνες.

Γιατί η πραγματική αμφισβήτηση στις πολιτικές του άγριου νεοφιλελευθερισμού της Γερμανοκρατούμενης Ε.Ε όπως και η στήριξη των συμφερόντων του κόσμου της εργασίας στην Ιταλία δεν μπορεί να γίνει με τους κυρίους Ντι Μάιο και Σαλβίνι…