Το τι ακριβώς συνέβη το απόγευμα του Σαββάτου στις όχθες του Έβρου, όπου ο 43χρονος Μεχμέτ Ντουργκούν, κάτοικος του παραμεθόριου τουρκικού χωριού Αντασαρχανλί, έχασε τη ζωή του από πυροβολισμό, όταν δέχθηκε επίθεση, σύμφωνα με τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, μαζί με τον 60χρονο συγχωριανό του Σουλεϊμάν Σενέρ, είναι αδύνατο να το διευκρινίσουμε εξ αποστάσεως. Το κρίσιμο ερώτημα όμως είναι ποιά τα συμφραζόμενα του τραγικού αυτού γεγονότος και σε ποιο αφήγημα είναι έτοιμη να το εντάξει η κάθε πλευρά των ελληνοτουρκικών συνόρων.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας, υιοθετώντας τα δημοσιεύματα για εμπλοκή στο επεισόδιο Ελλήνων (με ή χωρίς στολή), κάλεσε για την υποβολή διαβήματος την Ελληνίδα επιτετραμμένη στην Άγκυρα, η οποία με τη σειρά της, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, “απέρριψε στο σύνολο τους τις τουρκικές αιτιάσεις σχετικά με φερόμενο περιστατικό στον Έβρο” και “επεσήμανε στην τουρκική πλευρά την υποχρέωση της τελευταίας να φυλάει τα σύνορα της και να μην επιτρέπει την δράση διακινητών και την παράνομη μετανάστευση”. Στρατός και αστυνομία από την πλευρά τους προσθέτουν ότι κατόπιν ελέγχου δεν προέκυψε να έχει πέσει πυροβολισμός από την ελληνική πλευρά.
Πηγές των Αθηνών διακινούν την πληροφορία ότι το περιστατικό εκτυλίχθηκε εξ ολοκλήρου στην τουρκική πλευρά των συνόρων, με τον ένα από τους δύο εμπλεκόμενους να είναι μεθυσμένος. Σε κάποια δημοσιεύματα αναφέρεται επίσης ότι οι Ντουργκούν και Σενέρ είχαν μεταβεί στο ποτάμι για να μετακινήσουν βάρκες με τις οποίες γίνεται διακίνηση μεταναστών.
Στην πραγματικότητα, δεν είναι οι μετανάστες το αποκλειστικό (ή το πιο προσοδοφόρο) αντικείμενο διακίνησης στον Έβρο, ενώ η διάβαση του ποταμού είναι δυνατή αυτή την εποχή του χρόνου σε αρκετά σημεία και με τα πόδια. Και πάντως, κάθε διακίνηση προϋποθέτει έναν βαθμό διασυνοριακής “συνεργασίας”.
Όπως και αν έχει το πραγματικό περιστατικό, η κάθε πλευρά το συνταιριάζει στο αφήγημά της. Κατά μεν την Αθήνα η γειτονική χώρα παραμελεί σκόπιμα τη φύλαξη των συνόρων της, απειλώντας μονίμως την Ε.Ε. με μεταναστευτικά ρεύματα τα οποία εργαλειοποιεί, για δε την Άγκυρα η Ελλάδα είναι ένας παραβάτης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που χρησιμοποιεί αδικαιολόγητη βία και χρεώνεται ακόμη και με νεκρούς – όπως καταγγέλθηκε και κατά τα επεισόδια του Φεβρουαρίου 2020 στον Έβρο. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις ο πραγματικός αποδέκτης του μηνύματος βρίσκεται κάπου στις Βρυξέλλες ή στο Βερολίνο, ώστε να αναδειχθεί η σημασία της κάθε χώρας για το σφράγισμα ή μη των ευρωπαϊκών συνόρων.
Σημειώνεται ότι η Ελλάδα βρίσκεται στη φάση αυτή αντιμέτωπη με τον πολλαπλασιασμό καταγγελιών για τη διενέργεια παράνομων επαναπροωθήσεων εισερχομένων στα χερσαία και θαλάσσια σύνορά της – καταγγελιών οι οποίες αρχίζουν και συγκεντρώνουν και το ενδιαφέρον των κοινοτικών αρχών, όσο και αν αποτελεί κοινό μυστικό ότι οι όποιες ελληνικές επιλογές εξυπηρετούν και τις ευρωπαϊκές προτεραιότητες.
Ο παράγοντας Αφγανιστάν
Πολύ μακρύτερα, στην πραγματική σκηνή του δράματος, η επικείμενη αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν προοιωνίζεται μαζική έξοδο όσων Αφγανών συνεργάστηκαν μαζί τους το προηγούμενο διάστημα, ενώ την ίδια ώρα η ανάληψη της ασφάλειας του αεροδρομίου της Καμπούλ από τουρκικές δυνάμεις αναμφίβολα θα αναβαθμίσει τον ρόλο βαθέος κράτους και μαφίας της Τουρκίας στον έλεγχο των παγκόσμιων ροών ναρκωτικών.
Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία περνά δύσκολες ώρες λόγω των καταστροφικών πυρκαγιών στις νότιες επαρχίες της που καταρρακώνουν την εικόνα της διαχειριστικής επάρκειας του καθεστώτος Ερντογάν. Κάθε αντιπερισπασμός που να εμπνέει εθνικιστική έξαρση θα μπορούσε σε αυτά τα συμφραζόμενα να φανεί ευπρόσδεκτος για τους κρατούντες.
Όμως αυτό είναι το πιο ανησυχητικό μοτίβο στα όσα εκτυλίσσονται στον Έβρο. Ότι δηλαδή εναπόκειται αποκλειστικά στον Ταγίπ Ερντογάν να επιλέξει την κλιμάκωση, με όποια αφορμή, ή όχι. Προς το παρόν, φαίνεται να συμβαίνει το δεύτερο.
