Τις διαδικαστικές μάχες τις έχει χάσει μία προς μία. Όμως αυτό καθόλου δεν προεξοφλεί ότι χάνει και τον πολιτικό πόλεμο. Ίσως μάλιστα και να τον κερδίσει θεαματικά – όταν κι αν οι αντίπαλοί του επιτρέψουν τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, είχε μια δύσκολη εβδομάδα, καθώς η ομόφωνη απόφαση του 11μελούς Ανώτατου Δικαστηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου να κρίνει άκυρη την αναστολή εργασιών του κοινοβουλίου για πέντε εβδομάδες θεωρήθηκε ράπισμα για τον ένοικο της Ντάουνινγκ Στριτ.
Μάλιστα, οι τιμωρητικές διαθέσεις των αντιπάλων του πρωθυπουργού έφτασαν μέχρι του σημείου να καταψηφίσουν στη Βουλή των Κοινοτήτων, με ψήφους 306 έναντι 289, την εθιμική ολιγοήμερη διακοπή των κοινοβουλευτικών εργασιών, προκειμένου οι Συντηρητικοί βουλευτές να συμμετάσχουν στο ετήσιο συνέδριο του κόμματός τους.
Μάχη με τον χρόνο
Κάθε ημέρα που περνά μέχρι τις 31 Οκτωβρίου στερώντας από τον Τζόνσον τη δυνατότητα να προκαλέσει ένα Brexit χωρίς συμφωνία είναι για τη διαμορφωθείσα εκ των πραγμάτων ετερόκλητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία πολύτιμη. (Ήδη ο πρόεδρος της Βουλής, Τζον Μπέρκοου, εκτίμησε, απαντώντας σε ερώτηση βουλευτή, ότι με βάση τη νενομισμένη διαδικασία προετοιμασίας εκλογών αυτές πλέον δεν γίνεται να διενεργηθούν πριν από τις 5 Νοεμβρίου.)
Στην πραγματικότητα, όμως, οι δαιδαλώδεις θεσμικοί ελιγμοί, που τόσο συναρπάζουν το πολιτικό και μιντιακό προσωπικό σε μια στενή ακτίνα πέριξ του Ουέστμινστερ, είναι αμφίβολο αν συγκινούν πλέον τον βρετανικό πληθυσμό. Και είναι βέβαιο ότι δεν αφορούν την ουσία της πορείας προς το Brexit, γιατί αυτή δεν κρίνεται σε επίπεδο ενδοβρετανικό, αλλά, όπως κάθε τι το κοινοτικό, στη διαπραγμάτευση μεταξύ 28 κυβερνήσεων.
Μηνύματα από τις Βρυξέλλες
Στο επίπεδο αυτό η κινητικότητα εντείνεται. Μάλιστα μετά τη συνέντευξή του στο Sky TV στην οποία εξέπεμψε μήνυμα “ευελιξίας” της Κομισιόν, ως προς τη δικλίδα ασφαλείας (baskstop) στα ιρλανδικά σύνορα, η οποία και συνιστά το μεγαλύτερο “αγκάθι” μεταξύ της Βρετανίας και των “27”, ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ επανήλθε την εβδομάδα αυτή δηλώνοντας στην ισπανική εφημερίδα “El Pais” ότι θεωρεί πως ο Μπόρις Τζόνσον εννοεί στα σοβαρά να διαπραγματευτεί μια συμφωνία.
Περισσότερο αυστηρός, ο επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας της Κομισιόν, Μισέλ Μπαρνιέ, δηλώνει ότι η ευρωπαϊκή πλευρά συνεχίζει να είναι διατεθειμένη να εργαστεί πάνω στην όποια “νέα νόμιμη και λειτουργική” πρόταση των Βρετανών για το backstop, αλλά “ακόμα περιμένει για αυτήν”.
Το Λονδίνο υπέβαλε στην Ε.Ε. την εβδομάδα αυτή το τέταρτο τεχνικού χαρακτήρα έγγραφό του για το θέμα των ιρλανδικών συνόρων, ωστόσο οι βρετανικές ιδέες για τους ελέγχους σε τρόφιμα, ζώα και προϊόντα μεταποίησης, για τους τελωνειακούς και ρυθμιστικούς ελέγχους και για την εποπτεία της αγοράς δεν κρίνονται από τις Βρυξέλλες επαρκείς και αποδεκτές ως εναλλακτική λύση.
Είναι, πάντως, προφανές ότι η βρετανική πλευρά δεν επείγεται να ανοίξει όλα τα χαρτιά της, αλλά επενδύει και στην πίεση που θα δημιουργεί η εξάντληση των χρονικών προθεσμιών.
Η Βουλή δεν δίνει λύση
Εντός συνόρων, τα πολιτικά σενάρια πολλαπλασιάζονται. Πάντως ο Μπόρις Τζόνσον έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο να παραιτηθεί και ρίχνει όλο του το βάρος στις εκκλήσεις για επίλυση του πολιτικού αδιεξόδου με τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών.
Ωστόσο, η παρούσα Βουλή κατέγραψε μεν μια πλειοψηφία υπέρ της αποτροπής του σκληρού Brexit (υποχρεώνοντας με την “τροπολογία Μπεν” τον πρωθυπουργό να ζητήσει νέα παράταση από τους “27” εάν δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία έως τις 31 Οκτωβρίου), αλλά δεν είναι σε θέση να δώσει λύση σε οτιδήποτε άλλο. Δεν διαθέτει πλειοψηφία υπέρ του σχεδίου συμφωνίας στο οποίο κατέληξε με τους “27” η πρώην πρωθυπουργός Τερέζα Μέι, δεν διαθέτει πλειοψηφία υπέρ της διεξαγωγής νέου δημοψηφίσματος, δεν εγκρίνει τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών (για την οποία απαιτείται αυτοδιάλυση του Σώματος με πλειοψηφία δύο τρίτων), όσο δεν έχει παρέλθει η 31η Οκτωβρίου, και μάλλον δεν διαθέτει πλειοψηφία υπέρ μιας πρότασης μομφής στην κυβέρνηση Τζόνσον – εφόσον ο αρχηγός των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν θεωρεί ότι αυτοδικαίως θα πρέπει να αποτελεί τον επικεφαλής ενός διάδοχου σχήματος ευρείας στήριξης με μοναδική εντολή τη διεξαγωγή εκλογών, ενώ οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες και οι Ανεξάρτητοι τον αντιμετωπίζουν ως μεγαλύτερη απειλή και από το σκληρό Brexit.
Κόπωση των ψηφοφόρων
Την ίδια στιγμή, η θυελλώδης συνεδρίαση της Βουλής των Κοινοτήτων την Τετάρτη, εν μέσω πρωτοφανών αντεγκλήσεων αποδεικνύει ότι η εκλογική αναμέτρηση, αν και όταν επέλθει, θα είναι η περισσότερο τοξική στην πρόσφατη βρετανική ιστορία.
Πρόκειται για ένα τοπίο το οποίο ενισχύει την κόπωση των Βρετανών πολιτών (που σε ποσοστό 61% εμφανίζονται σε τουλάχιστον μία δημοσκόπηση να επιθυμούν ασχέτως των προτιμήσεών τους να υλοποιηθεί η ετυμηγορία του δημοψηφίσματος του 2016), αλλά και την αδημονία των “27” από τη συναίνεση των οποίων εξαρτάται κάθε νέα παράταση. Και αυτή, όπως διαμηνύουν το Παρίσι και άλλες πρωτεύουσες, δεν πρόκειται να δοθεί παρά μόνο αν υπάρξουν πολιτικές προϋποθέσεις απεμπλοκής, όπως η διεξαγωγή δημοψηφίσματος ή εκλογών. Άλλωστε, το αποτέλεσμά τους δεν μπορεί να προεξοφληθεί: η επιστροφή στο “σημείο μηδέν” ακόμη και μετά τη χορήγηση νέας παράτασης δεν είναι κάτι που μπορεί να αποκλειστεί.
Ποιο το πλεονέκτημα
Με αυτή την έννοια, ο Μπόρις Τζόνσον διατηρεί, όσο και αν έχει τραυματισθεί, το πλεονέκτημα. Αν επιτύχει συμφωνία πριν από τις 31 Οκτωβρίου, θα έχει υλοποιήσει την υπόσχεσή του προς τους ψηφοφόρους να υλοποιήσει το Brexit και θα έχει “”αδειάσει” τους πολιτικούς του αντιπάλους. (Διευκολύνεται μάλιστα σε αυτό από τον Κόρμπιν, καθώς η τυχόν θετική ψήφος Εργατικών βουλευτών από “ευαίσθητες” περιφέρειες σε ένα σχέδιο συμφωνίας του Τζόνσον δεν αποτελεί αντικείμενο κομματικής πειθαρχίας.)
Αν τυχόν ανατραπεί με πρόταση μομφής, θα έχει την πολυτέλεια να καταγγέλλει τη “συνωμοσία του κατεστημένου”, χωρίς να χρειάζεται να διαχειριστεί την επέλευση της 31ης Οκτωβρίου. Και αν πάλι φτάσει μέχρι την Ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής της 17ης Οκτωβρίου έχει κάθε δυνατότητα να υπονομεύσει πίσω από κλειστές πόρτες το αίτημα παράτασης που η Βουλή επέβαλε να υποβληθεί.
Σε κάθε περίπτωση, οι Συντηρητικοί εμφανίζονται περισσότερο έτοιμοι να αντιμετωπίσουν την πρόκληση των εκλογών, όποτε γίνουν, και περισσότερο ενωμένοι (μετά τη διαγραφή των 21 διαφωνούντων βουλευτών) ως ένα κόμμα του Brexit.
