Ξεκίνησε από τις τράπεζες η επιχείρηση πώλησης κόκκινων δανείων ύψους 12,5 δισ. ευρώ. Τα δάνεια αλλάζουν χέρια μαζικά και η διαχείρισή τους περνά σε funds και εταιρείες απέναντι στις οποίες θα είναι πλέον υπόλογοι οι υπερχρεωμένοι δανειολήπτες. Οι τράπεζες μέχρι τώρα κίνησαν τις διαδικασίες κυρίως για πώληση οφειλών από καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες που ήταν για αρκετά χρόνια σε καθυστέρηση. Τώρα, όμως, μεταφέρουν την έμφαση στα επιχειρηματικά δάνεια των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Η Τράπεζα Πειραιώς είναι η πρώτη που επιχειρεί να πουλήσει κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια, που συνδέονται με υποθηκευμένα ακίνητα. Εκτός απροόπτου, ανοίγει άμεσα το ηλεκτρονικό κέντρο πληροφόρησης (Virtual Data Room) της τράπεζας για την πώληση ενός πακέτου 1,5 δισ. κόκκινων δανείων μικρομεσαίων εταιρειών. Το συγκεκριμένο πακέτο δανείων με την επωνυμία «Amoeba» (αμοιβάδα) έχει ενέχυρα πολλά βιομηχανικά, επαγγελματικά και εμπορικά ακίνητα, όπως και ορισμέναξενοδοχεία. Υπάρχουν πάνω από 20 ενδιαφερόμενες εταιρείες – κοράκια και αρχικά θα δοθούν μη δεσμευτικές προσφορές, με τις τελικές να αναμένονται προς τα τέλη Ιανουαρίου. Η διαδικασία θα ολοκληρωθεί τους πρώτους μήνες του 2018. Η συγκεκριμένη πώληση εκτιμάται ότι θα διαμορφώσει και τις τιμές αγοράς των ελληνικών κόκκινων δανείων, καθώς είναι το πρώτο πακέτο που έχει ενέχυρα ακινήτων.
Ταυτόχρονα, οι τράπεζες παραχωρούν και τη διαχείριση δανείων σε τέτοιες εταιρείες διατηρώντας την κυριότητά τους. Συγκεκριμένα, έχουν υποβληθεί προσφορές και αναμένεται να ανατεθεί εντός του Δεκεμβρίου η διαχείριση ενός ακόμη πακέτου με επιχειρηματικά δάνεια ύψους 2 δισ. ευρώ που φέρει την επωνυμία «Solar». Πρόκειται για δάνεια μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων που κυμαίνονται μεταξύ 5 και 20 εκατ. ευρώ και έχουν δοθεί από κοινού από τις Alpha Bank, Εθνική, Εurobank και Πειραιώς. Στην τελική ευθεία για την ανάληψη της διαχείρισης του «Solar» είναι η ιταλική doBank, η Altamira που συνδέεται με το αμερικανικό Apollo Investment Fund και η τσεχική ΑPS.
Επιπλέον, στις επόμενες δύο-τρεις εβδομάδες κατατίθενται δεσμευτικές προσφορές για πακέτο 270 εκατ. ευρώ που αφορά απαιτήσεις από συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing). Πωλητής είναι η PQH, η οποία είναι ο εκκαθαριστής των ελληνικών bad banks. Το συγκεκριμένο πακέτο αφορά συμβάσεις πέντε διαφορετικών εταιρειών leasing που ανήκαν σε ισάριθμες τράπεζες οι οποίες είναι σε εκκαθάριση. Μεταξύ αυτών είναι και οι συμβάσεις της ATE Leasing. H PQH ως εκκαθαριστής των bad banks έχει υποχρέωση να ολοκληρώσει την εκκαθάριση εντός πέντε ετών. Στο πλαίσιο αυτό βγάζει σε διαγωνισμούς ακίνητα που παρέμειναν στην κυριότητα των bad banks. Ηδη σε διαγωνισμό που έκανε τον περασμένο Σεπτέμβριο πούλησε, μεταξύ άλλων, και τα κτίρια γραφείων της Αltec, ενώ ο επόμενος διαγωνισμός για 6 ακίνητα θα προκηρυχθεί πριν από τα Χριστούγεννα. Ο προγραμματισμός είναι σε τακτά διαστήματα να πουλάει «κύματα» περιουσιακών στοιχείων των bad banks.
Οι εξειδικευμένες εταιρείες που αγοράζουν δάνεια ή αναλαμβάνουν τη διαχείρισή τους δημιουργούν καταρχάς την απαραίτητη υποδομή για τον χειρισμό τους: ανοίγουν γραφεία, προσλαμβάνουν προσωπικό, ξεκινούν συνεργασίες με δικηγόρους κ.λπ. Αξιολογούν την κάθε περίπτωση του προβληματικού χαρτοφυλακίου χωριστά και κρίνουν αν πρόκειται για βιώσιμες ή μη εταιρείες. Ενεργούν δε και συνδυαστικά, ενώνοντας π.χ. τρεις προβληματικές εταιρείες στην περίπτωση που μπορεί να δημιουργηθεί μία υγιής. Στις περιπτώσεις που οι κόκκινες εταιρείες κρίνονται βιώσιμες χρηματοδοτούνται απευθείας από τις εξειδικευμένες εταιρείες (κάτι που οι τράπεζες δεν μπορούν να πράξουν) ή και αναδιαρθρώνουν τον δανεισμό τους αν μπορούν να πουληθούν περιουσιακά στοιχεία τους ή οι μέτοχοί του είναι πρόθυμοι να εισφέρουν οικονομικά.
Στις περιπτώσεις που οι εταιρείες δεν κρίνονται βιώσιμες ρευστοποιούνται τα περιουσιακά τους στοιχεία. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ελληνική αγορά δεν είναι εξοικειωμένη με τέτοιες διαδικασίες, οι οποίες είναι και επώδυνες και δυσάρεστες, ιδιαίτερα για τις υπερχρεωμένες μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Στην περίπτωση της διαχείρισης των κόκκινων δανείων, οι εξειδικευμένες εταιρείες αμείβονται από τις τράπεζες εισπράττοντας ποσοστό επί των κεφαλαίων που κατάφεραν να ανακτήσουν.
Ταυτόχρονα κλιμακώνονται και οι πωλήσεις των καταναλωτικών δανείων. Η Εurobank πούλησε ήδη ένα πακέτο 1,52 δισ. ευρώ στην Ιntrum Hellas, θυγατρική του σουηδικού Ιntrum Group. Επίσης, η Αlpha Bank πριν από τα Χριστούγεννα περιμένει μη δεσμευτικές προσφορές για την πώληση κόκκινων δανείων ύψους 2,5 δισ. ευρώ. Πρόκειται για πακέτο με την επωνυμία «Venus», το οποίο περιλαμβάνει 240.000 καταναλωτικά δάνεια και δάνεια μικρών επιχειρήσεων που είναι σε καθυστέρηση επτά χρόνια. Σύμβουλος είναι η KPMG Λονδίνου και στόχος είναι να ολοκληρωθεί η διαδικασία ως τον Φεβρουάριο.
Παράλληλα η Τράπεζα Πειραιώς προγραμματίζει τις επόμενες εβδομάδες την πώληση του «Arctos», πακέτου μη εξασφαλισμένων καταναλωτικών δανείων και οφειλών από πιστωτικές κάρτες ύψους περίπου 1,5 δισ. ευρώ. Την ίδια στιγμή και η Εθνική προετοιμάζεται να πουλήσει δύο πακέτα προβληματικών δανείων μέχρι τον Απρίλιο. Υπό την ασφυκτική πίεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του εποπτικού οργάνου της, του SSM, οι τράπεζες εντατικοποιούν τις πωλήσεις δανείων.
Ο SSM έχει δεσμεύσει τις τράπεζες να πουλήσουν κόκκινα δάνεια ύψους 12,5 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2019. Συνολικά, τα 104 δισ. μη εξυπηρετούμενα δάνεια πρέπει να υποχωρήσουν στα 66 δισ. ευρώ. Οι πιέσεις είναι ασφυκτικές και είναι ενδεικτικό ότι εν όψει των επικείμενων stress tests στις ελληνικές τράπεζες ο SSM ενημέρωσε τα στελέχη τους πως όποιες πωλήσεις κόκκινων δανείων πραγματοποιηθούν ως τον Μάιο όπου ανακοινώνονται τα αποτελέσματα των stress tests θα προσμετρηθούν στο τελικό αποτέλεσμα.
Τα ξένα κοράκια των κόκκινων δανείων
■ Αltamira Asset Management: Ευρωπαϊκός όμιλος στον οποίο το 2014 το αμερικανικό Αpollo Investment Fund επένδυσε 600 εκατ. αποκτώντας την πλειοψηφία των μετοχών. Διαχειρίζεται περιουσιακά στοιχεία 65 δισ. ευρώ, έχει αναλάβει προβληματικά δάνεια και ακίνητα της Βanco Santander, ενώ η Sareb (bad bank της Κεντρικής Τράπεζας Ισπανίας) της ανέθεσε τη διαχείριση 50.000 προβληματικών λογαριασμών και ακινήτων. Ανάλογη συμφωνία έχει με την πορτογαλική Oitante, ενώ διαχειρίζεται ΝPLs των ΒΒVA, Bain Capital κ.ά. Εχει δημιουργήσει joint venture στην Κύπρο το οποίο διαχειρίζεται δάνεια ύψους 7,2 δισ. και ακίνητα αξίας 400 εκατ. της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας.
■ doBank: Ιταλική τράπεζα με έδρα τη Βερόνα, γνωστή ως το 2015 ως UniCredit Credit Μanagement Bank. Eίναι εισηγμένη στο Ιταλικό Χρηματιστήριο και ειδικευμένη στη διαχείριση και παροχή υπηρεσιών για προβληματικά δάνεια. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο ευρωπαϊκό οργανισμό του είδους καθώς έχει υπό διαχείριση 80 δισ. ευρώ. Εχει παρουσία σε όλη την Ιταλία και απασχολεί 3.000 επαγγελματίες και εξωτερικούς συνεργάτες. Η doBank φέρεται να σχεδιάζει τη λειτουργία τραπεζικού καταστήματος στην Αθήνα.
■ Μοunt Street: Ιδρύθηκε από την S&P το 2013 και ειδικεύεται στις υπηρεσίες δανείων, στην παρακολούθηση πιστώσεων, σε νομικούς και οικονομικούς ελέγχους κ.λπ. Ασχολείται με κάθε είδους περιουσιακά στοιχεία και έχει υπό διαχείριση πάνω από 48 δισ. ευρώ. Διαθέτει γραφεία σε Νέα Υόρκη, Ατλάντα, Λονδίνο, Φρανκφούρτη, Μαδρίτη, Δουβλίνο, Αμστερνταμ, Ντίσελντορφ και στην Αθήνα. Εχει καταθέσει αίτηση στην Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία είναι σε προχωρημένο στάδιο για εταιρεία διαχείρισης δανείων.
■ Cerved Credit Management: Ιταλικός όμιλος που δραστηριοποιείται στη διαβάθμιση (rating) δανείων, σε συστήματα ελέγχου του ρίσκου κ.ά. Διαχειρίζεται 10,3 δισ. ευρώ σε προβληματικά δάνεια.
■ ΑPS Holding: Είναι ο βαλκανικός παίκτης των κόκκινων δανείων. Ιδρύθηκε το 2004 από το Slavia Capital για την αγορά της Τσεχίας και σήμερα ανήκει στον Μartin Machon. Επεκτάθηκε σταδιακά σε Σερβία και Σλοβακία, το 2007 στη Ρουμανία, ενώ διαθέτει και πλατφόρμα υπηρεσιών στην Πολωνία. Το 2009 πήρε προβληματικά χαρτοφυλάκια από το Μαυροβούνιο και τη Βουλγαρία. Το 2014 ίδρυσε την ΑPS Recovery Greece και το 2016 ανέλαβε 1,3 δισ. ΝPLs από τη Ρουμανία. Τον Ιούλιο του 2017 πήρε κόκκινα δάνεια και διαχείριση ακινήτων από την Ελληνική Τράπεζα Κύπρου. Η θυγατρική της ΑPS στην Κύπρο έχει υπό διαχείριση 2,3 δισ. ευρώ. Διαθέτει 650 επαγγελματίες σε 12 χώρες, 300 call centers και διαχειρίζεται πάνω από 500.000 δάνεια.
■ Ιntrum Group: Σουηδική εταιρεία εισηγμένη από το 2002 στη χρηματιστηριακή αγορά της Στοκχόλμης. Εχει παρουσία σε 23 χώρες στην Ευρώπη και μέσω συνεργατών σε 180 χώρες. Αγόρασε πρόσφατα κόκκινα καταναλωτικά δάνεια ύψους 1,5 δισ. ευρώ στην Ελλάδα. Στον ιστότοπο της εταιρείας σε ευκρινές σημείο, ώστε να κλικάρουν οι αναγνώστες, υπάρχει η ερώτηση: «Ελαβες επιστολή μας;».
■ Reviva Capital: Με έδρα το Λουξεμβούργο και τα κεντρικά της γραφεία στη Δανία, διαθέτει πανευρωπαϊκό δίκτυο. Εχει διαχειριστεί αναδιαρθρώσεις για δάνεια 3,5 δισ. και ακίνητα αξίας 500 εκατ. κυρίως στις σκανδιναβικές χώρες, στη Γερμανία και την Αγγλία. Το μέσο μέγεθος των δανείων που διαχειρίζεται είναι 5 εκατ., ενώ έχει διαχειριστεί δάνεια από 500.000 έως 250 εκατ. ευρώ. Σήμερα έχει υπό διαχείριση 1,6 δισ. ευρ