Έτοιμο να εκτελέσει την ερευνητική αποστολή «Φλόγα του Τσεσμέ» στο Αιγαίο, το ρωσικό ιστιοφόρο Shtandart, ένα πιστό αντίγραφο του πρώτου πλοίου του στόλου της Βαλτικής, αγκυροβόλησε στο λιμάνι του Πειραιά. Το Sputnik περιηγήθηκε στους χώρους του και μίλησε με το πλήρωμα του.
Ένα «ζωντανό» και πλωτό κομμάτι ιστορίας αγκυροβόλησε στο λιμάνι του Πειραιά.
Δύο σημαίες κυματίζουν περήφανα πάνω στο ρωσικό ιστιοφόρο Shtandart, στο πρώτο πλοίο του στόλου της Βαλτικής: η ελληνική και η ρωσική.
Και αυτό επειδή το ακριβές αντίγραφο της φρεγάτας του Μεγάλου Πέτρου της Ρωσίας, θα ξεκινήσει τη διεθνή εκπαιδευτική και ερευνητική αποστολή «Φλόγα του Τσεσμέ» στο Αιγαίο, στο πλαίσιο του Έτους Ιστορίας Ελλάδας- Ρωσίας.
Ήταν ένα όνειρο ζωής η δημιουργία του ιστιοφόρου για τον καπετάνιο του, Βλαντίμιρ Μάρτους, που είναι ενθουσιασμένος όχι μόνο επειδή βρίσκεται στην Ελλάδα, αλλά και για την εξέλιξη του οράματος του καθώς το ιστιοφόρο που δημιούργησε το 1999 διαθέτει τακτικό προσωπικό και εθελοντές που γίνονται κομμάτια της ιστορίας και αποκτούν την εμπειρία της ναυσιπλοΐας.
Προσωρινά η πανδημία μπλόκαρε τα σχέδια για την αποστολή, όμως σε λίγες μέρες το πλοίο θα βρεθεί στην Πάρο, που ήταν η πρωτεύουσα του κυβερνείου του αρχιπελάγους τα χρόνια της ρωσικής παντοδυναμίας.
«Εκεί θα πραγματοποιήσει κινηματογραφήσεις ακόμα και στο βυθό της θάλασσας, μετά από σχετική άδεια που έχει λάβει ώστε να εντοπίσει τα κατάλοιπα της ρωσικής ναυτικής παρουσίας στο Αιγαίο τα οποία και θα ανελκύσει» όπως εξήγησε στο Sputnik, o Αλεξέι Νικούλιν, επιστημονικός διευθυντής της αποστολής.
«Όσα έκαναν οι Ρώσοι εκείνη την εποχή στο Αιγαίο δεν καταγράφονταν στα τυποποιημένα της ναυτοσύνης της εποχής, αυτά θα αναζητήσουμε» προσθέτει χαρακτηριστικά.
Πριν από 20 χρόνια, διπλωματική υπάλληλος της Ελλάδας στη Μόσχα τον συμβούλευσε να βρεθεί στις Κυκλάδες, «εκεί όπου χτυπάει δυνατά η καρδιά της χώρας μας».
«Ακολουθώ πιστά τη συμβουλή εδώ και πολλά χρόνια. Θα πραγματοποιήσουμε συναυλία στο Πάρκο της Πάρου καθώς έχουμε και μουσικούς στο πλήρωμα μας» τονίζει ο κ. Νικούλιν.
Με γνώμονα την ιστορική μνήμη, στη συνέχεια της αποστολής το πλοίο θα μεταβεί στη Νάξο τη Μύκονο την Πάτμο, τη Χίο και τη Λήμνο, ενώ το πλοίο θα είναι προσβάσιμο σε όλους όσους επιθυμούν να το επισκεφθούν αλλά και να συμμετάσχουν ως πλήρωμα.
Όλες οι κινηματογραφικές λήψεις θα δεθούν σε ντοκιμαντέρ για τηλεοπτικά κανάλια Ελλάδας και Ρωσίας που θα ξετυλίξουν κομμάτια της ιστορικής εμπειρίας.
«Ένα από τα άγνωστα κομμάτια ιστορίας αποτελεί το ότι οι Ρώσοι αξιωματικοί πίστευαν ότι αυτός ο λαός έπρεπε να έχει το αυτοδιοίκητο και όσοι θα διοικήσουν να είναι καταρτισμένοι. Για το λόγο αυτό είχαν ιδρύσει εκπαιδευτική δομή στη Νάξο, στο δεύτερο σταθμό του ταξιδιού» προσθέτει ο κ. Νικούλιν.
Πώς λειτουργούσαν τα κανόνια του πλοίου
Από τα πιο εντυπωσιακά τμήματα του πλοίου αποτελούν τα κανόνια του. Ένα τέτοιο καράβι διέθετε 28 κανόνια και τέσσερα άτομα για κάθε ένα από αυτά, ενώ κάθε οβίδα είχε βάρος 2,8 κιλά που εξωθούνταν με έμβολο, εξήγησε στο Sputnik ο πλοίαρχος, Βλαντίμιρ Μάρτους, συμπληρώνοντας ότι πυροδοτούνταν με μαύρη πυρίτιδα, ένα ιδιαίτερα εύφλεκτο υλικό που χρειαζόταν προσοχή στη φύλαξη του.
Πρόβλημα των ναυτών ήταν η ταχυβολία και για το λόγο αυτό το πλήρωμα έπρεπε να είναι άρτια εκπαιδευμένο και να καθαρίζει τα κανόνια από τα κατάλοιπα αμέσως μετά από κάθε βολή, υπογραμμίζει ο καπετάνιος.
«Ποτέ δεν μπορούσαν να πραγματοποιήσουν ταυτόχρονη βολή από όλα τα κανόνια καθότι η ανάκρουση που ενδεχομένως προκαλούνταν, θα μπορούσε να καταστρέψει το σκάφος. Για το λόγο αυτό υπήρχε αλληλουχία βολών» εξηγεί ο κ Μάρτους.
Από τις κακουχίες ως τη νίκη εναντίων των Τούρκων
Οι Ρώσοι ναύτες του 18ου αιώνα υπέφεραν από τεράστιες στερήσεις, αντιμετώπιζαν σκουλήκια της θάλασσας και για το λόγο αυτό τα πλοία διαβρώνονταν. Την ίδια στιγμή επρόκειτο για ανθρώπους από τη ρωσική επαρχία, ασυνήθιστους στη θάλασσα, εξηγεί στο Sputnik o επιστημονικός διευθυντής της αποστολής.
Ωστόσο με πλοία σαν το Shtandart ο ρωσικός στόλος κατατρόπωσε τον οθωμανικό, στη ναυμαχία του Τσεσμέ κατά τον ρωσοτουρκικό πόλεμο.
«Επί ένα χρόνο έκαναν τον περίπλου της Ευρώπη με τεράστιες επιπτώσεις στην υγεία τους και την ψυχολογική τους κατάσταση. Παρ όλα αυτά κατάφεραν στο Τσεσμέ να πετύχουν μια περήφανη νίκη έναντι ενός σημαντικού αντιπάλου. Αυτό προκαλεί την κατάπληξη και τον ενθουσιασμό μας» προσθέτει μεταξύ άλλων ο κ. Νικούλιν.
Στο Αιγαίο είχαν να αντιμετωπίσουν επίσης τα μεγάλα βάθη των θαλασσών και κατ’ επέκταση τη δυσκολία για αγκυροβόληση, όπως μας εξήγησε ο πλοίαρχος, συμπληρώνοντας ότι οι συχνές και απότομες αλλαγές του καιρού και οι ελιγμοί που έπρεπε να πραγματοποιήσουν χωρίς μηχανή, απαιτούσε πολύ καλή γνώση των συνθηκών του Αρχιπελάγους.
«Σε όλα τα ρωσικά έγγραφα φαίνεται η απουσία μαύρου ψωμιού από τη διατροφή τους, κάτι που οι ναύτες το θεωρούσαν ως πρόβλημα της καθημερινότητας τους» προσθέτει ο κ Νικούλιν.
Σε κάθε περίπτωση οι δύο άνδρες υπέβαλλαν τα σέβη τους στους Έλληνες ναυτικούς υπενθυμίζοντας ότι ο πλοηγός του Μαγγελάνου ήταν Έλληνας.
Η εκδήλωση
Το πλοίο παρουσιάστηκε σε εκδήλωση – συνέντευξη τύπου το πρωί του Σαββάτου (09/10), με το πλήρωμα να παρέχει τιμητικό μετάλλιο στον Ρώσο Πρέσβη στην Αθήνα Αντρέι Μάσλοβ, αντίγραφο του μεταλλίου που είχε παραδώσει η Αικατερίνη η Μεγάλη στους Ρώσους νικητές της ναυμαχίας του Τσεσμέ, πριν από 250 χρόνια.
Τη μετάφραση της συνέντευξης πραγματοποίησε o Δημήτρης Πατέλης, αναπληρωτής καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πολυτεχνείο Κρήτης, διδάκτωρ φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ της Μόσχας και μέλος της Διεθνούς Ερευνητικής Ομάδας «Η Λογική της Ιστορίας».
Στην παρουσίαση βρέθηκαν ο διακεκριμένος ομογενής ιστορικός Σεργκέι Πιντσούκ-Γαλάνης, καθώς και ο ομογενής ιστορικός και συγγραφέας Αγαθάγγελος Γκιουρτζίδης (που θα συμμετάσχει στην αποστολή).
Ο Σεργκέι Πιντσούκ-Γαλάνης, καθώς και ο Αγαθάγγελος Γκιουρτζίδης
Οι δύο άνδρες εκπροσώπησαν την Εθνική και Πολιτιστική Αυτονομία των Ελλήνων της Ρωσίας, όπου προεδρεύει ο ομογενής επιχειρηματίας Ιβαν Σαββίδης, ανοίγοντας τη σημαία της μπροστά από το πλοίο.