Λάβαμε και παραθέτουμε τις σκέψεις του Νίκου Ιγγλέση και του Όθωνα Κουμαρέλλα επι του ενδιαφέροντος κειμένου του Σπύρου Στάλια με τίτλο: «Από την οικονομική γνώση στην πολιτική πρακτική».
Παρατήσεις του Ν.Ιγγλέση :
Σπύρο καλησπέρα σου.
Οι σκέψεις του Όθωνα Κουμαρέλλα:
Μερικές παρατηρήσεις, συμβολή στο διάλογο:
Γράφει ο Νίκος:
- «Η συνολική ζήτηση περιλαμβάνει την εγχώρια ζήτηση και τη ζήτηση από άλλες χώρες, δηλαδή, τις εξαγωγές». -Σωστό!
- «Αλλά και η εγχώρια ζήτηση, ακόμα κι’ αν αυξηθεί, καλύπτεται, εν μέρει, από εισαγωγές και άρα δεν μειώνει αντίστοιχα την ανεργία». -Σωστό επίσης!
- «Μια ύφεση – μείωση της ζήτησης- στην ΕΕ (απορροφάει το 54% των ελληνικών εξαγωγών) θα προκαλέσει μείωση της συνολικής ζήτησης και αύξηση της ανεργίας ακόμα κι’ αν η εγχώρια ζήτηση παραμείνει αμετάβλητη». Σωστότατο!
Όλα τα παραπάνω ισχύουν, χωρίς να ακυρώνουν καθόλου τα σημεία 6, 7 και 8 του Σπύρου. Απλά αποδεικνύουν το πόσο εξαρτημένη εξωτερικά είναι η ελληνική οικονομία και με δεσμεύσεις που οφείλουμε να σπάσουμε!
Δεν θα σπάσουν εάν η μετάβαση σε νέο εθνικό νόμισμα δεν θα συνοδευτεί από τις κατάλληλες πολιτικές. Διότι περί της μετάβασης -φαντάζομαι- ομιλούμε.
Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, δηλαδή να πάμε στα τυφλά στην καθιέρωση εθνικού νομίσματος, χωρίς δηλαδή τις αναγκαίες συνοδές πολιτικές, θα έχει ως συνέπεια το τέλμα στην ελληνική οικονομία να συνεχιστεί επ’ αόριστον και μέχρι να αρχίσουν να αποδίδουν καρπούς οι όποιες επενδυτικές πρωτοβουλίες θα αναληφθούν από το κράτος (στον βαθμό που προετοιμάζεται για κάτι τέτοιο και διατίθεται σχέδιο), διότι οι ιδιώτες επενδυτές -είτε Έλληνες, είτε ξένοι- στο κλίμα που θα έχει δημιουργηθεί είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν θα τολμήσουν να επενδύσουν -τουλάχιστον στην αρχική φάση.
Οι κοινωνικές αντιδράσεις τότε θα είναι τεράστιες, αφού χωρίς την άμεση βελτίωση των συνθηκών ζωής και με συνέχιση της λιτότητας κάτω από καθεστώς εθνικού νομίσματος, θα χαθεί η όποια κοινωνική βάση (είχε δημιουργηθεί) στήριξης του εγχειρήματος της μετάβασης, το οποίο και θα τιναχθεί κυριολεκτικά στον αέρα.
Το ζήτημα, λοιπόν, είναι περισσότερο πολιτικό και λιγότερο οικονομικό και θα πρέπει να εξευρεθεί η «χρυσή» τομή με τις κατάλληλες πολιτικές ταχείας ανάκτησης της εσωτερικής αγοράς, δίδοντας ισχυρό κίνητρο στους Έλληνες παραγωγούς να επενδύσουν άμεσα, αφού θα έχουν πλέον αγορά να απευθυνθούν, πριν αποταθούν (δύσκολα) στο εξωτερικό για τη διοχέτευση του προϊόντος τους. Φυσικά, με ταυτόχρονη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας πρώτων υλών και αναγκαίου εξοπλισμού, αλλά και διεύρυνση των αγορών των εξαγώγιμων προϊόντων. Πρέπει να σπάσει οριστικά η εξάρτησή μας από την Ε.Ε. τόσο αναφορικά με τις εισαγωγές μας, όσο και ως προς τις εξαγωγές μας.
Υπάρχει εκεί έξω μια απέραντη αγορά και οφείλουμε να είμαστε σε θέση να την εκμεταλλευτούμε.
Ως μικρή περιφερειακή χώρα έχουμε ευελιξίες που μεγάλες οικονομίες με τις μεταξύ τους αλληλεξαρτήσεις δεν μπορούν να έχουν.
Ομιλώ ξεκάθαρα, πρώτον για πλήρη έλεγχο της διακίνησης κεφαλαίων με το εξωτερικό για όσο χρειαστεί (εξ άλλου είναι γνωστό με βάση το θεώρημα Mundell – Flemming, ότι εάν θέλουμε τη σταθερότητα της συναλλαγματικής ισοτιμίας του νομίσματος πχ 1:1 με το ευρώ -και στο προκείμενο τη θέλουμε-, καθώς και τον έλεγχο της νομισματικής πολιτικής δεν μπορούμε να έχουμε ελεύθερη τη διακίνηση των κεφαλαίων). Και δεύτερον, για προστασία της εγχώριας παραγωγής βάζοντας κάθε δυνατό φραγμό στις εισαγωγές καταναλωτικών προϊόντων με ταυτόχρονη κάθε είδους επιδότηση στην εγχώρια παραγωγή, για να υποκαταστήσει το συντομότερο δυνατό πλειάδα εισαγωγών.
Ο προστατευτισμός μπορεί να μη χρειάζεται να είναι γενικός, αλλά επιλεκτικός, αλλού άμεσος κι αλλού έμμεσος, σε προϊόντα που μπορούν εύκολα και γρήγορα να παραχθούν στη χώρα. Υπάρχει δυναμικό που, αν δεν αργεί πλήρως, υπολειτουργεί και το στοίχημα είναι να πάρει μπρος και να φουλάρει, παρασύροντας ολόκληρη την οικονομία.
Δεν χρειάζεται να παράγουμε μερσεντές, κι όποιος θέλει να κυκλοφορεί με τέτοια ας την πληρώσει κάτι παραπάνω. Μπορούμε όμως να παράγουμε χιλιάδες άλλα είδη, που σήμερα δεν συμφέρει η εγχώρια παραγωγή τους. Η αποβιομηχάνιση της χώρας συνέβη επειδή ακριβώς η παραγωγή κατέστη ασύμφορη λόγω της ένταξής μας στο ευρωπαϊκό εγχείρημα. Με τον εσωτερικό καταμερισμό του να μας κατατάσσει σε χώρα αποκλειστικά υπηρεσιών και κατανάλωσης προϊόντων των ήδη ώριμων βιομηχανικά χωρών της βόρειας Ευρώπης κυρίως, με κάθε είδους πηγή εγχώριου πλούτου να περιέρχεται στα δικά τους χέρια! Γι’ αυτό μιλάμε για λεηλασία και Κατοχή!
Αντίθετα με την τρέχουσα αντίληψη θα πρέπει να εκκινήσουμε με εσωστρέφεια για να φτάσουμε γρήγορα σε επίπεδα παραγωγικότητας που θα μας επιτρέψει κατόπιν την εξωστρέφεια στην οικονομία. Δεν χρειαζόμαστε Α.Ξ.Ε. τυχοδιωκτικού ενδιαφέροντος με πρόσχημα την εξωστρέφεια (παραγωγικό ξεχάστε το, υπάρχουν προσφορότερες επιλογές από την Ελλάδα), αλλά κινητοποίηση του εγχώριου επενδυτικού δυναμικού στην παραγωγή, ή δημιουργία τέτοιου.
Σε κάθε περίπτωση είναι η εσωτερική αγορά που θα αποτελέσει τη βάση της παραγωγικής ανασυγκρότησης και οικονομικής ανάκαμψης, δίνοντας προοπτική στην όποια παραγωγική επενδυτική πρωτοβουλία. Δεν γίνεται αλλιώς! Χωρίς εσωτερική αγορά έχουμε τελειώσει. Και η εσωτερική αγορά για να κινηθεί χρειάζεται ΕΙΣΟΔΗΜΑ! Πέραν του ηθικού ζητήματος αποκατάστασης των αδικιών, είναι οικονομικά αναγκαίο. Στοχευμένα βεβαίως! Λελογισμένα επίσης, επειδή είναι η ζήτηση που δημιουργεί την προσφορά και όχι το αντίστροφο, όπως θέλουν να μας πείσουν οι νεοφιλελεύθεροι.
Εξάλλου είναι κοινός τόπος, ότι απαιτείται ριζική αλλαγή μοντέλου κι όχι απλά κάποιες ελευθερίες στην άσκηση νομισματικής ή και δημοσιονομικής πολιτικής, με τους αριθμούς να ευημερούν και την κοινωνία να πένεται.
Αντί να επιδοτούμε γερμανικές ανεμογεννήτριες, να επιδοτούμε την εγχώρια παραγωγή προϊόντων εκκινώντας από την αγροτική παραγωγή, την μεταποίηση, την κλωστοϋφαντουργία, την αμυντική βιομηχανία κτλ, με ταυτόχρονη δημιουργία αγοράς (ζήτηση για τα προϊόντα που θα κάνει συμφέρουσα την παραγωγή τους).
Φίλος μου εισαγωγέας υποδημάτων με τζίρους άνω των 2 εκ. ευρώ είναι κατηγορηματικός. Όπως με διάσπαρτες και -υποτίθεται- αθώες πολιτικές αποφάσεις «εκσυγχρονισμού», ωθήθηκε να γίνει εισαγωγέας, αφού αυτό τον συνέφερε τελικά, έτσι με τις κατάλληλες πολιτικές άμεσα μπορεί να γίνει παραγωγός σε ένα είδος που το δουλεύει 30 χρόνια και το ξέρει απέξω κι ανακατωτά. Το ίδιο ισχύει για δεκάδες άλλους κλάδους. Η «πιάτσα» είναι πιο ευέλικτη και προσαρμοστική στις εκάστοτε συνθήκες απ’ ό,τι πολλοί θεωρούν. Το θέμα είναι να δημιουργήσουμε τις συνθήκες αφουγκραζόμενοι την πιάτσα, πέρα από μοντέλα και ιδεοληψίες που δεν έχουν σχέση με την πραγματική ζωή!
Αυτό, όμως, προϋποθέτει ρήξεις με όλο το καθεστώς της υποτέλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις πολιτικές της, ρήξεις με τα καρτέλ κτλ.
Δύσκολη η εξίσωση, αλλά βγαίνει, αρκεί να υπάρχει σχέδιο, πολιτική βούληση και λαϊκή στήριξη!
Γνωρίζω, ότι πολλοί στεναχωρούνται με την προοπτική πλήρους εξόδου από την Ε.Ε., ή την φοβούνται. Αλλά εδώ που έχουμε φτάσει δεν υπάρχει άλλος δρόμος (εάν υπήρξε ποτέ). Εξ άλλου, με την ένταξη και την παραμονή μας έχουμε χάσει τα περισσότερα, ελάχιστα απομένουν για να χάσουμε. Και αυτά θα τα φάει οσονούπω η… κλιματική κρίση! Μόνον να κερδίσουμε έχουμε με την αποχώρησή μας (θεσμικά, αλλά και ως νοοτροπία) από το μπουρδέλο -μετά συγχωρήσεως!
Φιλικά,
Όθωνας Κουμαρέλλας
