Μπορεί σε πολλά η Ελλάδα να είναι ουραγός, ωστόσο σε ό,τι αφορά τις επιλογές συμβούλων από τις ελληνικές κυβερνήσεις, τόσο για τις ιδιωτικοποιήσεις όσο και για το ζήτημα της διαχείρισης του χρέους και της εξόδου στις αγορές, αγγίζει την κορυφή. Κάπως έτσι, οι δύο μεγαλύτερες εταιρείες χρηματοοικονομικών συμβουλευτικών υπηρεσιών στην Ευρώπη, η Lazard και η Rothschild, βρέθηκαν να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής οικονομικής πολιτικής εδώ και πολλά χρόνια.
Οι συμβουλευτικές εταιρείες έχουν κάνει… πάρτι από την εποχή της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, βοηθώντας χώρες και εταιρείες να αποφύγουν (;) τα χειρότερα. Η Rothschild είναι αναμφίβολα από αυτές που έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση, καθώς, εκτός από τη μακρόχρονη εμπειρία της σε αυτό το μέτωπο, το δίκτυο των διασυνδέσεών της την έχει τοποθετήσει στην κορυφή της λίστας. Παρά τον έντονο ανταγωνισμό και τον “πόλεμο” με τη μεγάλη ανταγωνίστριά της Lazard, η Rothschild συνεχίζει να είναι ηγέτης στον κλάδο της και η IFR την ανέδειξε ως τον κορυφαίο Σύμβουλο Κεφαλαιαγορών στον κόσμο το 2016.
Αντίστοιχα, η Lazard, που αποτελεί τη Νο 1 εταιρεία συμβουλευτικών υπηρεσιών προς κρατικούς φορείς, έχει μακρά ιστορία ως σύμβουλος στις αναδιαρθρώσεις χρεών και σε κυβερνήσεις χωρών με οικονομικά προβλήματα, όπως η Αργεντινή και η Ουκρανία.
Ήταν ομάδα της Lazard, με επικεφαλής τον τραπεζίτη Matthieu Pigasse, που συμβούλεψε προ ετών την κυβέρνηση Γιώργου Παπανδρέου, όταν το Grexit έμοιαζε πολύ πιθανό. H κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ANEΛ την προσέλαβε τον Φεβρουάριο του 2015 για να βοηθήσει και πάλι στη διαχείριση του χρέους, αναλαμβάνοντας την υποστήριξη της διαπραγματευτικής γραμμής της κυβέρνησης απέναντι στους δανειστές για τα θέματα χρέους και της εφαρμογής του ελληνικού προγράμματος.
Το πρόσφατο ταξίδι του πρωθυπουργού στο Παρίσι έφερε στην επιφάνεια τις συναντήσεις με την N. M. Rothschild & Sons, η οποία, σύμφωνα με την κυβερνητική ενημέρωση, θα αναλάβει τεχνικός σύμβουλος για την προετοιμασία της εξόδου της χώρας στις αγορές. Ποιες είναι, όμως, οι δύο εταιρείες για τις οποίες έχουν γραφτεί τόσα πολλά;
Η σύμβουλος των χρεοκοπημένων
Όταν μια χώρα χρεοκοπεί, παίρνει τηλέφωνο τη Lazard, έχει αναφέρει στο παρελθόν χαρακτηριστικά το Bloomberg. Αν και η Lazard είναι γνωστή για τις συγχωνεύσεις και τις εξαγορές, η εταιρεία έχει βρει προσοδοφόρα εργασία συμβουλεύοντας τις κυβερνήσεις, εννοείται με το αζημίωτο.
Αυτός ο ρόλος είναι σύμφωνος με τη μεγάλη −και όχι πάντα επιτυχή− ιστορία της ως κορυφαίου συμβούλου σε κυβερνήσεις που ξεμένουν από ρευστότητα, όπως την Αργεντινή, την Αίγυπτο, την Ινδονησία, το Ιράκ, την ΑκτήΕλεφαντοστού: όλες έχουν καλέσει για βοήθεια τη Lazard. Το ίδιο είχε κάνει και η Πολιτεία της Νέας Υόρκης, στη δεκαετία του 1970, όταν βρισκόταν κοντά στη χρεοκοπία. Η Lazard έτσι βγάζει χρήματα για να χρηματοδοτεί τις βασικές business της, να συμβουλεύει δηλαδή τις επιχειρήσεις και να διαχειρίζεται τα χρήματα των πελατών της.
Ήρθε στην Ελλάδα για να… μείνει
Η Lazard μπήκε στα ελληνικά πράγματα εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες αναλαμβάνοντας σταδιακά δουλειές του Δημοσίου. Μία από τις μεγαλύτερες αφορούσε την Ολυμπιακή Αεροπορία. Η Lazard και η Εθνική (NBGI) ανέλαβαν τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης, με αναζήτηση στρατηγικού επενδυτή για την κρατική εταιρεία. Επίσης, ήταν στην ομάδα συμβούλων της κυβέρνησης της Ν.Δ. για την πώληση στοιχείων ενεργητικού του πτητικού έργου και της Τεχνικής Βάσης της Ολυμπιακής στη MIG.
Το ελληνικό υπουργείο Εθνικής Άμυνας αργότερα διόρισε τη Lazard ως ανεξάρτητο εκτιμητή για τις προτάσεις της ThyssenKrupp για τον μελλοντικό βασικό μέτοχο των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά. Επίσης, έχει εμπλακεί και στην ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών ως σύμβουλος του ΤΧΣ.
Το διάστημα 2012, όπως αναφέραμε, η Lazard παρείχε υπηρεσίες χρηματοοικονομικού συμβούλου του ελληνικού Δημοσίου στη διαδικασία ανταλλαγής ομολόγων (PSI), οπότε και είχε διενεργήσει τη χρηματοοικονομική έρευνα των ομολόγων, αλλά και μέρος του νομικού ελέγχου.
Σημαντική ήταν η συμβολή της και στις συζητήσεις και διαπραγματεύσεις της Ελλάδας με το ΔΝΤ, την Κομισιόν, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) το διάστημα 2011-2012.
Έκτοτε η παρουσία της είχε ατονήσει, μέχρι τον Φεβρουάριο του 2015, οπότε ο τότε υπουργός Οικονομικών, Γιάνης Βαρουφάκης, ανακοίνωνε “την ανάθεση στην εταιρία χρηματοοικονομικών συμβούλων LAZARD του ρόλου του συμβούλου του Υπουργείου Οικονομικών σε θέματα δημοσίου χρέους και δημοσιονομικής διαχείρισης”. Πιο πρόσφατα, η γαλλική εταιρεία προσέφερε συμβουλευτικές υπηρεσίες για την πώληση του ΑΔΜΗΕ.
Η Rothschild στην Ελλάδα
Όπως σημειώνει το IFR, το οποίο ανήκει στον όμιλο Reuters, ένα σημαντικό και υψηλού προφίλ μέρος του έργου της N. M. Rothschild & Sons αφορά τις κυβερνήσεις, την παροχή συμβουλών για τις ιδιωτικοποιήσεις και άλλα ευαίσθητα θέματα.
Στην Ελλάδα η οικογένεια Rothschild έχει παρουσία από τη… γέννηση του κράτους, με δάνεια, αλλά και στήριξη στη δημιουργία του ελληνικού πιστωτικού συστήματος. Στο πρόσφατο παρελθόν υπήρξε σύµβουλος τραπεζών και μεγάλων επιχειρήσεων, όπως της Eurobank, των ΕΛΠΕ και της Cosmote. Επίσης, είχε αναλάβει το έργο του συμβούλου για ιδιωτικοποιήσεις όπως της ΔΕΗ και της Δηµόσιας Επιχείρησης Αερίου, καθώς και για το ΤΑΙΠΕΔ για την πώληση της Proton Bank και του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου. Επιπλέον, ήταν από τους βασικούς συμβούλους στο PSI, στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους το 2012.
Παράλληλα, όπως σημειώνει το IFR, η Rothschild υπήρξε σύμβουλος του ΟΔΔΗΧ στις διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές του Eurogroup. Μάλιστα, ο Στέλιος Παπαδόπουλος, γενικός διευθυντής του ΟΔΔΗΧ, μετέβη στο Παρίσι για τρεις ημέρες, από τις 24 έως και τις 26 Ιουλίου 2016, έπειτα από πρόσκληση της Rothschild για τη συμμετοχή του Οργανισμού σε προγραμματισμένες συναντήσεις με αξιωματούχους μεγάλων επενδυτικών οίκων που διοργάνωσε.
Ως… επίδειξη, μάλιστα, της full service προσέγγισης της Rothschild, στελέχη της βρέθηκαν στις Βρυξέλλες κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων του Eurogroup τον περασμένο Μάιο, για να συμβουλεύσουν την ελληνική κυβέρνηση στις διαπραγματεύσεις σε πραγματικό χρόνο σε αυτές τις κρίσιμες συναντήσεις για την αξιολόγηση. Αξίζει να σημειώσουμε, άλλωστε, πως στο δελτίο των οικονομικών της αποτελεσμάτων (Annual Report), που δημοσίευσε τον Αύγουστο του 2016, στους σημαντικούς της πελάτες κατατάσσει και την Ελλάδα και χαρακτηρίζει, μάλιστα, ως σημαντικό της έργο την “εντατική και αντισυμβατική διαδικασία που αφορά τη χώρα και τα ιδρύματα-κλειδιά, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, της Κομισιόν και του ΔΝΤ”.
Η Rothschild επίσης υπήρξε σύμβουλος στο Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για την ανακεφαλαιοποίηση ύψους 14,4 δισ. ευρώ των τεσσάρων συστημικά σημαντικών ελληνικών τραπεζών το φθινόπωρο του 2015.
Τεχνικός σύμβουλος
Στο α’ εξάμηνο του 2016 η Rothschild, η οποία, σύμφωνα με το Μαξίμου, θα αναλάβει τεχνικός σύμβουλος για την προετοιμασία της εξόδου της χώρας στις αγορές, σημείωσε τα υψηλότερα έσοδα εξαμήνου σε ό,τι αφορά τις συμβουλευτικές δραστηριότητές από την οικονομική κρίση, έπειτα από ένα δυναμικό εξάμηνο τόσο στις συγχωνεύσεις και εξαγορές όσο και στην παροχή συμβουλών χρηματοδότησης. Τα έσοδα από την παγκόσμια συμβουλευτική μονάδα της αυξήθηκαν 35%, σε 537 εκατ. δολ., κατά τους έξι μήνες μέχρι το τέλος του Σεπτεμβρίου, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2015. Οι συμβουλευτικές υπηρεσίες αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα των συνολικών εσόδων του ομίλου, τα οποία αυξήθηκαν κατά 18%, σε 802 εκατ. δολ.
Εν τω μεταξύ, ενώ οι αμοιβές των επενδυτικών τραπεζών παγκοσμίως από τις συμβουλευτικές δραστηριότητες μειώθηκαν κατά 7% το 2016, οι Rothschild, Lazard και Evercore νίκησαν την τάση, σημειώνοντας άνοδο πάνω από 10% στις αμοιβές τους.
“Οι συμβουλευτικές υπηρεσίες στον τομέα της χρηματοδότησης −IPOs, αναδιάρθρωση ή συμβουλές χρέους– αποτελούν το 35% των εσόδων μας”, σημείωσε ο Philippe Le Bourgeois, διευθύνων σύμβουλος παγκόσμιας συμβουλευτικής της Rothschild, μιλώντας στο IFR. Αξίζει να σημειώσουμε πως το 2016 −μόνο− ήταν σύμβουλος σε 14 δημόσιες εγγραφές, ένα ρεκόρ που καμία τράπεζα δεν θα μπορούσε να ανταγωνιστεί και υπογραμμίζει το πόσο αποτελεσματική είναι η προσέγγιση που ακολουθεί η τράπεζα. “Δεν διαχωρίζουμε σε διαφορετικά τμήματα τις υπηρεσίες μας. Η αναδιάρθρωση χρέους και το M&A δεν αποτελούν διαφορετικές business για εμάς”, αναφέρει oLe Bourgeois.
“Τα IPOs, για παράδειγμα, έχουν πάντα κάποια μορφή αναχρηματοδότησης και επισκευής του ισολογισμού”, επισημαίνει από την πλευρά του ο Adam Young, επικεφαλής του τμήματος equity advisory.
“Έχοντας πολυετή εμπειρία στα deals –τόσο σε ό,τι αφορά τις εταιρείες όσο και το χρέος των χωρών–, μπορούμε να κατανοήσουμε τη νοοτροπία των επενδυτών”, προσθέτει ο Young. “Γνωρίζοντας πώς έχουν συμπεριφερθεί οι επενδυτές στο παρελθόν, είναι ζωτικής σημασίας για να γνωρίζουμε και τους πιθανούς κινδύνους”, επισημαίνει.
170 projects χρέους τον χρόνο!
Το τμήμα συμβουλευτικών υπηρεσιών της Rothschild σε ό,τι αφορά το χρέος είναι ομολογουμένως πολύ δραστήριο. “Πραγματοποιούμε 170 συναλλαγές κάθε χρόνο και εργαζόμαστε και σε πολλά άλλα deals που δεν θα συμβούν”, σημειώνει στο IFR ο Paul Duffy, επικεφαλής της συμβουλευτικής χρέους της Rothschild.
Όπως τονίζει, πολλά τμήματα της εταιρείας έχουν ειδικευτεί σε συγκεκριμένους τομείς της αγοράς, κάτι που σημαίνει ότι η Rothschild έχει μεγαλύτερη επίγνωση των ευρύτερων επιλογών χρηματοδότησης που είναι διαθέσιμες.
Τον περασμένο μήνα, η νέα κυβέρνηση του Πουέρτο Ρίκο προσέλαβε τη Rothschild & Co. για να βοηθήσει στην ανάπτυξη ενός δημοσιονομικού σχεδίου ανάκαμψης και να ηγηθεί των διαπραγματεύσεων αναδιάρθρωσης με τους πιστωτές που κατέχουν 70 δισ. δολ. χρέους της χώρας.
Το 2015 η Rothschild κάλεσε τους επενδυτές των ομολόγων της Ουκρανίας –όπως τη Franklin Templeton− να οργανωθούν σε μια ομάδα πιστωτών της χώρας για να βοηθήσουν στην αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους.
Το 2016, η Rothschild παρείχε συμβουλές στην ολλανδική κυβέρνηση για την ιδιωτικοποίηση ύψους 4,1 δισ. δολ. της ABN AMRO και στην κυβέρνηση της Δανίας σχετικά με το ΙPO ύψους 3 δισ. δολ. της Dong Energy.
Πώς κερδίζουν τις χρυσές προμήθειες
Οι εξειδικευμένες αυτές συμβουλευτικές εταιρείες-τράπεζες λαμβάνουν πλέον σχεδόν το ήμισυ του συνόλου των προμηθειών των συγχωνεύσεων και των εξαγορών στην Ευρώπη, “κλέβοντας” σημαντικό μερίδιο αγοράς, αλλά και την κορυφή των dealmakers από τις παγκόσμιες επενδυτικές τράπεζες, οι οποίες έχουν “μπλοκαριστεί” από την επικέντρωση στη μείωση του κόστους και των νέων κανονισμών.
Έχοντας ιδρυθεί από βετεράνους τραπεζίτες οι οποίοι θέλησαν να ξεφύγουν από την πίεση της γραφειοκρατίας και τη συρρίκνωση των μισθών τους στις μεγάλες τράπεζες, οι επιχειρήσεις αυτές αποδεικνύονται ιδιαίτερα δημοφιλείς μεταξύ των εταιρειών, που εκτιμούν την εμπειρία των στελεχών τους και τις ανεξάρτητες συμβουλές τους, σε αντίθεση με τους τραπεζικούς κολοσσούς, οι οποίοι έχουν την τάση να πωλούν παράλληλα και άλλες υπηρεσίες, όπως χρηματοδότηση.
Οι boutique συμβουλευτικές εταιρείες λαμβάνουν σήμερα το 44% ή 1,7 δισ. δολ. των συνολικών προμηθειών της βιομηχανίας M&A (εξαγορών και συγχωνεύσεων) στην Ευρώπη, σύμφωνα με τα στοιχεία της Thomson Reuters. Με βάση την Ευρώπη, καταλαμβάνουν το 24,9% ή 964 εκατ. δολ., ενώ οι υπόλοιπες, που έχουν βάση σε άλλα μέρη του κόσμου, το 19% ή 728 εκατ. δολ.
Αυτό συγκρίνεται με το 42,8% που είχαν στο σύνολο του 2015, το 30,5% που είχαν στην κορυφή του κύματος M&A το 2007 και το 20,1% το 2000.
Οι εταιρείες αυτές έχουν σημειώσει μεγαλύτερη πρόοδο στο να…. κλέβουν μερίδιο από τις τράπεζες επενδύσεων στην Ευρώπη από ό,τι στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου αντιπροσωπεύουν το 27,5% ή 2 δισ. δολ. των συνολικών αμοιβών από τις εξαγορές και τις συγχωνεύσεις που έχουν γίνει μέχρι στιγμής φέτος.
Έτσι, όλο και περισσότεροι Αμερικανοί τραπεζίτες διασχίζουν τον Ατλαντικό για να δημιουργήσουν καταστήματα στην Ευρώπη. Το 2015, για παράδειγμα, ο πρώην ανώτερος τραπεζίτης επενδύσεων της Goldman Sachs, Gordon Dyal, ξεκίνησε τη δική του εταιρεία, την Dyal Co., η οποία στη συνέχεια έγινε επικεφαλής σύμβουλος της Syngenta στην Ελβετία σχετικά με την πώλησή της στην ChemChina.
Οι τραπεζίτες που φεύγουν από τους γίγαντες, όπως τη Morgan Stanley και τη UBS, για αυτές τις boutique κερδίζουν περισσότερα χρήματα, αφού είναι απαλλαγμένοι από τους περιορισμούς που έχουν επιβληθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση μετά την οικονομική κρίση που ορίζουν ότι τα bonus των τραπεζών δεν μπορούν πλέον να υπερβαίνουν το 100% των αποδοχών, ή το διπλάσιο με την έγκριση των μετόχων.
Πηγή: Εφημερίδα ”το Κεφάλαιο” (12/2)
