Είχα τονίσει με άρθρο μου από 16 Ιανουαρίου ότι «Ο κ. Αποστόλου εξυπηρετεί τα συμφέροντα των πολυεθνικών των εισαγωγέων και της ΠΕΜΕΤΕ και όχι των Ελλήνων παραγωγών» Είχα προχωρήσει σε αυτή την έντονη καταγγελία της κυβέρνησης διότι ο Ευρωπαίος Επίτροπος αποκάλυψε ότι ο κ. Αποστόλου, ενώ έχουν περάσει 12 μήνες από την δική του απόφαση την ΥΑ 3401/144590 (ΦΕΚ 4460/30-12-2016) με την οποία υποτίθεται ότι διαγράφηκε ο όρος KALAMATA από συνώνυμο της ποικιλίας KALAMON στο Ελληνικό Μητρώο, δεν έχει στείλει την ΥΑ στην Ε.Ε. με συνέπεια στη λίστα της ΕΕ, Fruit Reproductive Material Information System (FRUMATIS), ο όρος «KALAMATA» να εξακολουθεί να αναγράφεται ως συνώνυμο της ποικιλίας «KALAMON», με ημερομηνία ανανέωσης μάλιστα, την 6/12/2016!
Δυστυχώς δικαιώθηκα. Η κυβέρνηση ως άλλος «μαυρογιαλούρος» ανακοινώσε στο Αναπτυξιακό συνέδριο στη Πάτρα πως η Ελιά Καλαμάτας εντάσσεται στον εθνικό κατάλογο ως συνώνυμο ποικιλίας ελιάς. Με την απόφαση της όμως αυτή η κυβέρνηση καταστρέφει ένα από τα ισχυρότερα brand name για τη χώρα μας την ΠΟΠ «Ελιά Καλαμάτας».
Οι «μαυρογιαλουρισμοί» όμως δείχνουν κυρίως τη βαθιά νεοφιλελεύθερη λογική και πολιτική της διότι ο θεσμός των Προστατευόμενων Ενδείξεων (ΠΟΠ,ΠΓΕ) είναι ο μόνος που προβάλλει μια κάποια αντίσταση στην προσπάθεια των πολυεθνικών, να καταστήσουν όλα τα αγροτικά προϊόντα απλά commodity και να καρπώνονται όλη την προστιθέμενη αξία της επεξεργασίας τους σε τρόφιμα.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στις διεθνείς εμπορικές διαπραγματεύσεις, οι πολυεθνικές και οι υποστηρικτές του νεοφιλελευθερισμού ζητούν την κατάργηση του θεσμού.
Ενώ όμως τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη εφάρμοσαν πιστά και αξιοποίησαν σημαντικά τον θεσμό των ΠΕ, ποντάροντας στη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων αυτών και την προώθηση στις ευρωπαϊκές και διεθνείς αγορές, η χώρα μας τον υποτίμησε τραγικά και, αντί να προστατεύσει τα προϊόντα αυτά, δέχτηκε, κατά την υπογραφή πολλών διεθνών συμφωνιών, την κατάργηση της προστασίας εκτός ΕΕ και των πιο διεθνώς γνωστών brand name και οικονομικά σημαντικών προϊόντων, όπως είναι η Φέτα και η Ελιά Καλαμάτας (πχ, συμφωνίες με Καναδά, Νότιο Αφρική, Σιγκαπούρη και πρόσφατα με την Ιαπωνία ).
Σκοπός της κατάργησης του θεσμού, εξ ολοκλήρου ή τουλάχιστον των ΠΕ που ενοχλούν, που ζητά ο ακραίος νεοφιλελευθερισμός, είναι ο μηδενισμός της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων ΠΕ, η μετατροπή τους σε συμβατικά προϊόντα, καθώς και η καθήλωση και προσαρμογή των τιμών όλου του παραγωγικού αγροτικού τομέα στον οποίο ανήκουν, στο κόστος παραγωγής των πιο υποανάπτυκτων αγροτικών οικονομιών του πλανήτη.
Είναι σαφές ότι η ύπαρξη μιας ΠΕ στην ΕΕ εμποδίζει την κυκλοφορία στα κράτη-μέλη, προϊόντων με την προστατευόμενη ονομασία ή με παρεμφερείς ενδείξεις, τα οποία θα μπορούσαν να παραπλανήσουν των καταναλωτή. Αποτελεί συνεπώς εθνικό συμφέρον η διατήρηση αυτής της απαγόρευσης, γιατί αναβαθμίζει ποιοτικά την ποικιλία ελληνικής προέλευσης και ενισχύει τη διαπραγματευτική δύναμη της χώρας στις διεθνείς εμπορικές διαπραγματεύσεις με κράτη που δεν αναγνωρίζουν την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Η τροποποίηση της προστατευόμενης ονομασίας σε εμπορική, καθιστώντας ελεύθερη την χρήση της, εξομοιώνει ποιοτικά και εμπορικά την ποικιλία, όπου και να παράγεται και μηδενίζει, όχι μόνο την προστιθέμενη αξία του προϊόντος με ΠΕ, αλλά και ολόκληρου του, ελληνικής προέλευσης, συμβατικού προϊόντος. Η χρήση της καταχωρημένης ονομασίας στην διακίνηση του συμβατικού προϊόντος με την πρόσθεση του τόπου της προέλευσης του δεν αλλάζει την ουσία του προβλήματος, αφού βασίζεται στην κατάργηση της ονομασίας, του σήματος.
Έτσι, το πρόβλημα για μια εθνική πολιτική αξιοποίησης της ποικιλίας Καλαμών δεν είναι η κατάργηση της ΠΟΠ με την δικαιολογία ότι είναι λίγη η ποσότητα της, αλλά η ανάγκη μιας εθνικής πολιτικής αξιοποίησης της ποικιλίας, που να συμπεριλαμβάνει και την αύξηση της ποσότητας ΠΕ μέσω της ενίσχυσης της προστατευόμενης καλλιέργειας και της επέκτασής της στις περιοχές που μπορούν να τεκμηριώσουν το δεσμό με το παραδοσιακό προϊόν.
Η διατήρηση του ΠΟΠ εμποδίζει τις εισαγωγές και στην Ελλάδα προϊόντος ποικιλίας Καλαμών, με την ονομασία «Ελιά Καλαμάτας» και αν θα συνοδευόταν από σοβαρή εφαρμογή της ιχνηλασιμότητας, θα επηρέαζε σημαντικά την αγορά του εθνικού συμβατικού προϊόντος. Είναι γνωστό ότι οι εισαγωγές ελιών Καλαμών από τις τρίτες χώρες χρησιμοποιούνται με την ελληνοποίησή τους για να καθηλώσουν τις τιμές στις ελληνικές αγορές.
Συνεπώς, η απόφαση της κυβέρνησης είναι απαράδεκτη διότι:
α) καταργεί επί της ουσίας το ΠΟΠ ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ,
β) θίγει τη φιλοσοφία περί προστασίας των πιστοποιημένων προϊόντων, παραπλανά τους καταναλωτές και αντιτίθεται στην αξιοποίηση της φήμης του προϊόντος.
γ) είναι αντίθετη με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης [άρθρο 2 καν. (ΕΚ) 637/2009, άρθρο 13 καν. (ΕΚ 510/2006), άρθρο 42 καν. (ΕΚ) 1151/12]
δ) κυρίως δίνει τη δυνατότητα σε κάθε καλλιεργητή και τυποποιητή ελιάς Καλαμών σε ευρωπαϊκές ή τρίτες χώρες, να χρησιμοποιεί τη φημισμένη ελληνική ονομασία «ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ» και να χάνεται έτσι, το συγκριτικό πλεονέκτημα, όχι μόνο από τη Μεσσηνία, αλλά και από ολόκληρη τη χώρα.
Πράγματι, οι ισχυρισμοί περί περιορισμένων ποσοτήτων διακίνησης ΠΟΠ «ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ» είναι αληθείς. Αυτό όμως οφείλεται στις αντιδράσεις για τις απαραίτητες αλλαγές στις προδιαγραφές παραγωγής (οξάλμη – εκπυρηνωμένες ελιές Μεσσηνίας κ.λπ.), με αποτέλεσμα το μειωμένο ενδιαφέρον των τυποποιητών, καθώς και στην ανυπαρξία ελέγχων σε περιοχές εκτός Μεσσηνίας για την παράτυπη χρήση του όρου «ΚΑΛΑΜΑΤΑ» από άλλες περιοχές. Επισημαίνεται ότι η δυναμικότητα παραγωγής στη Μεσσηνία είναι 5 – 6 χιλ. τόνοι, με αυξητικές τάσεις αν εκλείψουν τα παραπάνω προβλήματα.
Απαιτούνται συνεπώς:
Η διενέργεια ελέγχων σε όλη τη χώρα, για την καταστρατήγηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας περί προστασίας του ΠΟΠ ΚΑΛΑΜΑΤΑ, όσον αφορά τη σήμανση του προϊόντος.
Η τροποποίηση των προδιαγραφών παραγωγής του ΠΟΠ ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ, έτσι ώστε να αντιμετωπισθούν οι αδυναμίες στη διακίνηση του προϊόντος και να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες προτιμήσεις των καταναλωτών.
Ως προτεινόμενη λύση, η οποία θα έδινε απάντηση και στην εμπορική πλευρά του θέματος, την κάλυψη δηλαδή των αναγκών της αγοράς, είναι η διερεύνηση της δυνατότητας επέκτασης της ζώνης παραγωγής στους όμορους νομούς Λακωνίας, Αρκαδίας, Ηλείας με ένα δυναμικό παραγωγής που προσεγγίζει τις 25.000 τόνους, διότι η επέκταση του ΠΟΠ ΚΑΛΑΜΑΤΑ σε όλη την Ελλάδα δεν έχει πιθανότητες έγκρισης, αφού δεν τεκμηριώνεται η ύπαρξη «δεσμού».
Εναλλακτικά, θα μπορούσε να υποστηριχθεί η διατήρηση του ΠΟΠ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ως έχει, με τις αναγκαίες όπως περιγράψαμε, τροποποιήσεις των προδιαγραφών παραγωγής, και η παράλληλη έναρξη διαπραγματεύσεων και αιτήσεων προς τις αρμόδιες αρχές της ΕΕ, για ΠΓΕ που θα περιλαμβάνει όλους του νομούς παραγωγής του προϊόντος, διαδικασία όμως, που όπως είναι γνωστό, είναι αρκετά χρονοβόρα.
Απέναντι σε αυτή την απαράδεκτη απόφαση η οποία καταστρέφει ένα από τα πιο σημαντικά προϊόντα ΠΟΠ και το σημαντικότερο για τη Μεσσηνία και τη Πελοπόννησο δεν υπήρξε τόσες ημέρες τώρα καμία αντίδραση από τους Μεσσήνιους υπουργούς και Βουλευτές ούτε βέβαια από τους Λάκωνας του Αρκάδες και τους Ηλείους. Απέδειξαν για μια ακόμη φορά ότι αφού είναι διορισμένοι από τον αρχηγό δεν μιλούν.
Οφείλουν όλοι οι φορείς και πρώτα απ όλα των αγροτών και η Αυτοδιοίκηση της Μεσσηνίας και της Πελοποννήσου να ενεργοποιηθούν επιτέλους και να απαιτήσουν την ανάκληση της καταστροφικής αυτής απόφασης.
Ο Θανάσης Πετράκος είναι μέλος της Π.Γ. της ΛΑΕ και π. Βουλευτής Μεσσηνίας
