Κλιμακώνεται η ένταση στην Καταλoνία, με την ισπανική κυβέρνηση να εξετάζει όλα τα μέσα για να αποτρέψει την απόσχιση και τον κυβερνητικό συνασπισμό της Βαρκελώνης να ταλαντεύεται ως προς το εάν και πώς θα προχωρήσει στη μονομερή κήρυξη της ανεξαρτησίας.
Η απόφαση του προέδρου της Generalitat (περιφερειακής καταλανικής κυβέρνησης), Carles Puigdemont, να εμφανισθεί ενώπιον του τοπικού κοινοβουλίου την Τρίτη, με θέμα την “ενημέρωση για την πολιτική κατάσταση”, παρακάμπτει την ακύρωση από το ισπανικό Συνταγματικό Δικαστήριο της αρχικά προγραμματισμένης για τη Δευτέρα ολομέλειας, με θέμα την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας. Το διαδικαστικό τέχνασμα επιτρέπει τη σύγκληση του σώματος και την εμφάνιση του Puigdemont, ενώ η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας, στη βάση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος της 1ης Οκτωβρίου, μπορεί να γίνει με επιτόπια αλλαγή της ημερήσιας διάταξης. Την ίδια στιγμή πάντως οι δισταγμοί των κυβερνώντων γίνονται όλο και πιο εμφανείς.
Τον τόνο τον έδωσε ο Artur Mas, προκάτοχος του Puigdemont στην ηγεσία της Generalitat και της καταλανικής κεντροδεξιάς, ο οποίος αποσύρθηκε και υπό το βάρος των σκανδάλων παράνομης χρηματοδότησης του κόμματός του από επιχειρήσεις.
Μιλώντας στους Financial Times o Mas παραδέχτηκε ότι παρότι με το δημοψήφισμα η Καταλoνία κέρδισε το δικαίωμά της στην ανεξαρτησία, οι δυσκολίες παραμονεύουν. Όπως τόνισε, το θέμα είναι “η ανακήρυξη ανεξαρτησίας να δημιουργεί μια χώρα πραγματικά ανεξάρτητη και για να είμαστε ανεξάρτητοι υπάρχουν προϋποθέσεις που ακόμη δεν εκπληρώνουμε”, ήτοι ο (στρατιωτικός) έλεγχος της επικράτειας, η συλλογή των φόρων, το διακριτό δικαστικό σύστημα.
Σε αντίστοιχες δηλώσεις έχουν προχωρήσει και από άλλα στελέχη του κεντροδεξιού PdeCat, που υπογραμμίζουν ότι μια μονομερής ανακήρυξη της ανεξαρτησίας χωρίς κατάλληλη προετοιμασία θα δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα καθώς η Μαδρίτη θα προχωρήσει στην άμεση αναστολή κάθε μορφής αυτονομίας, σε συλλήψεις αξιωματούχων και σε μαζικές συγκρούσεις στο δρόμο. Για αυτό και θέτουν το ζήτημα να δοθεί μια ευκαιρία στον διάλογο.
Οι ανησυχίες αυτές ενισχύθηκαν και από τον καταιγισμό ανακοινώσεων μεγάλων τραπεζών και εταιριών ότι μεταφέρουν την έδρα τους από την Καταλονία προς άλλες περιοχές του ισπανικού κράτους. Τελευταία στη σειρά (και πιο βαρύνουσα) υπήρξε η ανακοίνωση της CaixaBank ότι μετά από 113 χρόνια παρουσίας στην καταλανική πρωτεύουσα, ετοιμάζεται να εγκαταλείψει την έδρα της στη λεωφόρο Diagonal της Βαρκελώνης, εκμεταλλευόμενη διάταγμα της ισπανικής κυβέρνησης που διευκολύνει επιχειρήσεις να αλλάξουν έδρα με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου και όχι της συνέλευσης των μετόχων.
Η άμεση απειλή για την καταλανική οικονομία είναι προφανής. Αποκρύπτεται ωστόσο το γεγονός ότι το τίμημα μιας συγκρουσιακής κατάστασης δεν είναι δυνατόν να πληρωθεί μόνο από μία πλευρά. Ενδεικτικά, το 55% των εξαγωγών της Ισπανίας περνούν από την Καταλoνία.
Από την άλλη πλευρά, ο διευθυντής επικοινωνίας της καταλανικής κυβέρνησης Juan Maria Piqué έσπευσε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις που προκάλεσαν οι δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων περί αποβολής μίας ανεξάρτητης Καταλωνίας από την Ε.Ε. Όπως υπογράμμισε, “η Καταλoνία μπορεί να αποβληθεί από την Ε.Ε. μόνο στην περίπτωση που η Ισπανία την αναγνωρίσει ως ανεξάρτητο κράτος. Αλλά αυτό θα σημαίνει ότι θα έχει υπάρξει συμφωνία μεταξύ Καταλωνίας και Ισπανίας. Αλλά τότε, ποιο το νόημα αποβολής της Καταλωνίας από την Ε.Ε.; Ποιό το νόημα της αποβολής μιας χώρας 7,5 εκατομμυρίων Ευρωπαίων που είναι καθαρός εισφορέας του κοινοτικού προϋπολογισµού και περιλαμβάνει τη Βαρκελώνη, πλέον δυναμική και ελκυστική πόλη στην νότια Ευρώπη; Το μόνο νόημα αυτής της κίνησης θα ήταν η εκδίκηση. Αλλά η εκδίκηση δεν υπηρετεί το κοινό συμφέρον”.
Παρά τις ταλαντεύσεις, πάντως, η προετοιμασία για πιθανή ανακήρυξη ανεξαρτησίας την επόμενη εβδομάδα συνεχίζεται. “Συζητάμε σχετικά με την κατάθεση ενός κειμένου, γραμμένου σε χαρτί με μολύβι, σχετικά με την ανεξαρτησία το οποίο θέλουμε το περιφερειακό κοινοβούλιο να εγκρίνει την Τρίτη” δήλωσε ο Κάρλος Ριέρα, βουλευτής του ακροαριστερού αυτονομιστικού CUP. “Κανείς δεν έχει διατυπώσει κάποιο σενάριο καθυστέρησης, αμφισημίας ή σύγχυσης. Δεν εργαζόμαστε επί αυτού του σεναρίου” τόνισε.
Αντίστοιχα, ο Raul Romeva, υπουργός Εξωτερικών και Θεσμικών Σχέσεων και Διαφάνειας στην κυβέρνηση της Καταλονίας, ανέφερε στο BBC ότι “το κοινοβούλιο θα συγκληθεί. Θα υπάρξει συνεδρίαση και αυτό είναι σημαντικό”.
Η απόφαση του προέδρου της Generalitat (περιφερειακής καταλανικής κυβέρνησης), Carles Puigdemont, να εμφανισθεί ενώπιον του τοπικού κοινοβουλίου την Τρίτη, με θέμα την “ενημέρωση για την πολιτική κατάσταση”, παρακάμπτει την ακύρωση από το ισπανικό Συνταγματικό Δικαστήριο της αρχικά προγραμματισμένης για τη Δευτέρα ολομέλειας, με θέμα την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας. Το διαδικαστικό τέχνασμα επιτρέπει τη σύγκληση του σώματος και την εμφάνιση του Puigdemont, ενώ η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας, στη βάση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος της 1ης Οκτωβρίου, μπορεί να γίνει με επιτόπια αλλαγή της ημερήσιας διάταξης. Την ίδια στιγμή πάντως οι δισταγμοί των κυβερνώντων γίνονται όλο και πιο εμφανείς.
Τον τόνο τον έδωσε ο Artur Mas, προκάτοχος του Puigdemont στην ηγεσία της Generalitat και της καταλανικής κεντροδεξιάς, ο οποίος αποσύρθηκε και υπό το βάρος των σκανδάλων παράνομης χρηματοδότησης του κόμματός του από επιχειρήσεις.
Μιλώντας στους Financial Times o Mas παραδέχτηκε ότι παρότι με το δημοψήφισμα η Καταλoνία κέρδισε το δικαίωμά της στην ανεξαρτησία, οι δυσκολίες παραμονεύουν. Όπως τόνισε, το θέμα είναι “η ανακήρυξη ανεξαρτησίας να δημιουργεί μια χώρα πραγματικά ανεξάρτητη και για να είμαστε ανεξάρτητοι υπάρχουν προϋποθέσεις που ακόμη δεν εκπληρώνουμε”, ήτοι ο (στρατιωτικός) έλεγχος της επικράτειας, η συλλογή των φόρων, το διακριτό δικαστικό σύστημα.
Σε αντίστοιχες δηλώσεις έχουν προχωρήσει και από άλλα στελέχη του κεντροδεξιού PdeCat, που υπογραμμίζουν ότι μια μονομερής ανακήρυξη της ανεξαρτησίας χωρίς κατάλληλη προετοιμασία θα δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα καθώς η Μαδρίτη θα προχωρήσει στην άμεση αναστολή κάθε μορφής αυτονομίας, σε συλλήψεις αξιωματούχων και σε μαζικές συγκρούσεις στο δρόμο. Για αυτό και θέτουν το ζήτημα να δοθεί μια ευκαιρία στον διάλογο.
Οι ανησυχίες αυτές ενισχύθηκαν και από τον καταιγισμό ανακοινώσεων μεγάλων τραπεζών και εταιριών ότι μεταφέρουν την έδρα τους από την Καταλονία προς άλλες περιοχές του ισπανικού κράτους. Τελευταία στη σειρά (και πιο βαρύνουσα) υπήρξε η ανακοίνωση της CaixaBank ότι μετά από 113 χρόνια παρουσίας στην καταλανική πρωτεύουσα, ετοιμάζεται να εγκαταλείψει την έδρα της στη λεωφόρο Diagonal της Βαρκελώνης, εκμεταλλευόμενη διάταγμα της ισπανικής κυβέρνησης που διευκολύνει επιχειρήσεις να αλλάξουν έδρα με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου και όχι της συνέλευσης των μετόχων.
Η άμεση απειλή για την καταλανική οικονομία είναι προφανής. Αποκρύπτεται ωστόσο το γεγονός ότι το τίμημα μιας συγκρουσιακής κατάστασης δεν είναι δυνατόν να πληρωθεί μόνο από μία πλευρά. Ενδεικτικά, το 55% των εξαγωγών της Ισπανίας περνούν από την Καταλoνία.
Από την άλλη πλευρά, ο διευθυντής επικοινωνίας της καταλανικής κυβέρνησης Juan Maria Piqué έσπευσε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις που προκάλεσαν οι δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων περί αποβολής μίας ανεξάρτητης Καταλωνίας από την Ε.Ε. Όπως υπογράμμισε, “η Καταλoνία μπορεί να αποβληθεί από την Ε.Ε. μόνο στην περίπτωση που η Ισπανία την αναγνωρίσει ως ανεξάρτητο κράτος. Αλλά αυτό θα σημαίνει ότι θα έχει υπάρξει συμφωνία μεταξύ Καταλωνίας και Ισπανίας. Αλλά τότε, ποιο το νόημα αποβολής της Καταλωνίας από την Ε.Ε.; Ποιό το νόημα της αποβολής μιας χώρας 7,5 εκατομμυρίων Ευρωπαίων που είναι καθαρός εισφορέας του κοινοτικού προϋπολογισµού και περιλαμβάνει τη Βαρκελώνη, πλέον δυναμική και ελκυστική πόλη στην νότια Ευρώπη; Το μόνο νόημα αυτής της κίνησης θα ήταν η εκδίκηση. Αλλά η εκδίκηση δεν υπηρετεί το κοινό συμφέρον”.
Παρά τις ταλαντεύσεις, πάντως, η προετοιμασία για πιθανή ανακήρυξη ανεξαρτησίας την επόμενη εβδομάδα συνεχίζεται. “Συζητάμε σχετικά με την κατάθεση ενός κειμένου, γραμμένου σε χαρτί με μολύβι, σχετικά με την ανεξαρτησία το οποίο θέλουμε το περιφερειακό κοινοβούλιο να εγκρίνει την Τρίτη” δήλωσε ο Κάρλος Ριέρα, βουλευτής του ακροαριστερού αυτονομιστικού CUP. “Κανείς δεν έχει διατυπώσει κάποιο σενάριο καθυστέρησης, αμφισημίας ή σύγχυσης. Δεν εργαζόμαστε επί αυτού του σεναρίου” τόνισε.
Αντίστοιχα, ο Raul Romeva, υπουργός Εξωτερικών και Θεσμικών Σχέσεων και Διαφάνειας στην κυβέρνηση της Καταλονίας, ανέφερε στο BBC ότι “το κοινοβούλιο θα συγκληθεί. Θα υπάρξει συνεδρίαση και αυτό είναι σημαντικό”.
Παράλληλα με την άσκηση όλο και μεγαλύτερης πίεσης, εκδηλώθηκε και η πρώτη χειρονομία καλής θέλησης από τη μεριά της ισπανικής κυβέρνησης, καθώς ο εκπρόσωπός της στην Καταλαωνία ζήτησε συγγνώμη για τη συμπεριφορά της αστυνομίας την 1η Οκτωβρίου, έστω και εάν απέδωσε ευθύνες και στην τοπική κυβέρνηση. Καθόλου τυχαία, δημοσιεύματα που επικαλούνται πηγές της Generalitat ανέφεραν ότι η μονομερής ανακήρυξη της ανεξαρτησίας θα μπορούσε να καθυστερήσει εάν η Μαδρίτη προχωρούσε σε μια χειρονομία, όπως η απόσυρση των αστυνομικών ενισχύσεων που εστάλησαν στην περιοχή.
Σε κάθε περίπτωση, είναι σαφές ότι και οι δύο πλευρές κινούνται σε ένα πεδίο σύγκρουσης επί της ουσίας αχαρτογράφητο. Οποιαδήποτε προσπάθεια να ανακοπεί με βίαιο τρόπο η πορεία της Καταλωνίας προς την ανεξαρτησία θα πυροδοτήσει μια σύγκρουση πρωτόγνωρη για τα ευρωπαϊκά δεδομένα και θα διευρύνει την απήχηση του αποσχιστικού κινήματος (όπως φάνηκε και από την μαζικότητα των κινητοποιήσεων μετά το δημοψήφισμα). Την ίδια στιγμή, η πραγματική ανακήρυξη της ανεξαρτησίας συνεπάγεται μια σύνθετη διαδικασία μετάβασης, που στην πραγματικότητα απαιτεί, για να μην συναντήσει ανυπέρβλητες δυσκολίες, την συνεργασία της ισπανικής κυβέρνησης. Στην πραγματικότητα η Ισπανία ζει τον οδυνηρό τοκετό της νέας θεσμικής και πολιτικής συνθήκης που θα διαδεχτεί αυτή που δημιούργησε ο συνταγματικός συμβιβασμός του 1978 που έχει προ πολλού εξαντλήσει τα καύσιμά του.
*Πηγή: capital.gr
