Μιά αργή ανάβαση
17 Αυγούστου 1999: Ένας σεισμός μεγέθους 7,21 της κλίμακας Ρίχτερ καταστρέφει μεγάλο μέρος των πόλεων Izmit και Gölcük. Το τίμημα είναι πολύ βαρύ: 17.480 νεκροί, 23.781 τραυματίες, περισσότεροι από 10.000 αγνοούμενοι και εκατοντάδες χιλιάδες άστεγοι. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει τη διαφθορά που επικρατεί στον κατασκευαστικό τομέα, καθώς πολλοί εργολάβοι δεν συμμορφώνονται με τα σεισμικά πρότυπα.
2000-2001: Έχοντας ήδη πληγεί από τον σεισμό του Izmit, η κυβέρνηση του κεμαλικού πρωθυπουργού Μπουλέντ Ετσεβίτ (Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς, DSP) αντιμετωπίζει την αυξανόμενη δυσαρέσκεια του λαού λόγω της σοβαρής οικονομικής, χρηματοπιστωτικής και νομισματικής κρίσης.
3 Αυγούστου 2002: Έγκριση σειράς μεταρρυθμίσεων που δρομολογήθηκαν από την κυβέρνηση του Μπουλέντ Ετσεβίτ, προκειμένου να εκπληρωθούν τα κριτήρια για την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση: κατάργηση της θανατικής ποινής, θρησκευτική ελευθερία, δικαίωμα στην εκπαίδευση των Κούρδων κλπ.
3 Νοεμβρίου 2002: Το συντηρητικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που ιδρύθηκε τον Αύγουστο του 2001, με τη μετριοπαθή πτέρυγα του φονταμενταλιστικού Κόμματος Ευημερίας (που απαγορεύτηκε τον ίδιο χρόνο καθώς κρίθηκε αντισυνταγματικό), κερδίζει τις βουλευτικές εκλογές με 34,28% των ψήφων, έναντι του Σοσιαλδημοκρατικού Κεμαλικού Κόμματος (CHP), το οποίο συγκεντρώνει το 19,38%.
1 Μαρτίου 2003: Η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας (Κοινοβούλιο) αρνείται να εγκρίνει την εγκατάσταση αμερικάνικων στρατευμάτων στο τουρκικό έδαφος, στο δρόμο τους προς το Ιράκ.
11 Μαρτίου 2003: Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διορίζεται Πρωθυπουργός και αντικαθιστά τον Αμπντουλάχ Γκιούλ, βάσει της ψηφοφορίας στο Κοινοβούλιο. Αυτό επιτρέπει στον πρόεδρο του AKP να απαλλαγεί από τη συνταγματική απαγόρευση για την απόκτηση του εν λόγω αξιώματος, λόγω προηγούμενης του καταδίκης του για “υποκίνηση μίσους” (1998).
Άνοιξη 2003: Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης περιορίζονται και η χώρα εξέρχεται σταδιακά από την ύφεση. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) αυξάνεται κατά 9,4% το επόμενο έτος. Η νέα τουρκική λίρα εισάγεται τον Ιανουάριο του 2005.
Νοέμβριος 2003: Οι επιθέσεις κατά των συναγωγών, που διεξάγονται κάθε λίγες μέρες και διεκδικούνται από την Αλ Κάιντα, έχουν ως αποτέλεσμα 50 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους στην Κωνσταντινούπολη.
7 Μαΐου 2004: Το Κοινοβούλιο ψηφίζει μια σειρά συνταγματικών τροποποιήσεων. Κάθε αναφορά στη θανατική ποινή εξαφανίζεται από το νόμο, μια τροπολογία περιορίζει το ρόλο του στρατού στη δημόσια ζωή και κατοχυρώνεται η ισότητα των δικαιωμάτων μεταξύ ανδρών και γυναικών.
26 Σεπτεμβρίου 2004: Υιοθέτηση αλλαγών στον ποινικό κώδικα, με τις οποίες ποινικοποιούνται τα βασανιστήρια και τιμωρούνται βαρύτερα τα εγκλήματα κατά της τιμής, ενώ ενισχύονται οι ατομικές ελευθερίες.
17 Δεκεμβρίου 2004: Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δίνει το πράσινο φως για την έναρξη διαπραγματεύσεων προσχώρησης στην Ένωση από τον Οκτώβριο του 2005.
1η Ιουνίου 2005: Έγκριση νέου ποινικού κώδικα που θα προστατεύει περισσότερο τις ατομικές ελευθερίες, προκειμένου να εκπληρωθούν οι προϋποθέσεις για την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
3 Οκτωβρίου 2005: Η Τουρκία ξεκινά τις διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση για την ένταξή της, ενώ ήδη από το 1999 αναγνωρίζεται επίσημα ως κράτος υποψήφιο προς ένταξη.
Μάρτιος-Απρίλιος 2005: Συγκρούσεις μεταξύ Κούρδων και αστυνομίας στην Κωνσταντινούπολη και στο Κουρδιστάν, καταλήγουν στο θάνατο 20 περίπου ατόμων. Το Σεπτέμβριο, επίθεση στην πόλη του Ντιγιαρμπακίρ -πόλη με μεγάλο αριθμό κούρδων κατοίκων- οδηγεί στο θάνατο 11 ανθρώπους.
Δεκέμβριος 2005: Η Τουρκία αρνείται να αναγνωρίσει την Κύπρο ως ενιαία οντότητα και να εφαρμόσει την τελωνειακή ένωση με το νησί, οπότε οι διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση παγώνουν.
22 Ιουλίου 2007: Το AKP κερδίζει τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές με 46,7% των ψήφων μετά από μια σημαντική πολιτική κρίση την περίοδο του Απριλίου-Μαϊου 2007, λόγω της αποτυχίας διορισμού του προέδρου Γκιούλ από το Κοινοβούλιο. Ο Ερντογάν επανεκλέγεται ως πρωθυπουργός. Το CHP έρχεται στη δεύτερη θέση, μπροστά από το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP, ακροδεξιά), με 20,85% και 14,27% αντίστοιχα.
28 Αυγούστου 2007: Ο Αμπντουλάχ Γκιούλ λαμβάνει 339 από τις 550 ψήφους και εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Τουρκίας από το Κοινοβούλιο. Είναι ο τελευταίος πρόεδρος που εκλέγεται με έμμεση ψηφοφορία.
21 Οκτωβρίου 2007:Η συνταγματική μεταρρύθμιση που ξεκίνησε τον Μάιο του ίδιου έτους υιοθετείται με δημοψήφισμα με ποσοστό 69,1%. Ουσιαστικά, υιοθετείται προεδρικό εκλογικό σύστημα και η ψηφοφορία από έμμεση γίνεται άμεση.
12 Σεπτεμβρίου 2010: Μια εκ νέου συνταγματική αναθεώρηση εγκρίνεται με δημοψήφισμα (57,9%). Η προτεινόμενη τροπολογία επιτρέπει στο Κοινοβούλιο (που κυριαρχείται από το AKP) να “διαλύσει” τα πολιτικά κόμματα. Διευκολύνει επίσης την εκδίκαση υποθέσεων των μελών του στρατού σε πολιτικά δικαστήρια.
12 Ιουνίου 2011: Το AKP κερδίζει τις βουλευτικές εκλογές (49,83%), έναντι των κομμάτων CHP (25,98%) και MHP (13,01%). το εκλογικό αυτό αποτέλεσμα ακολουθεί μια από τις πιο βίαιες προεκλογικές εκστρατείες των τελευταίων χρόνων – περιστατικά, συγκρούσεις μεταξύ αντίπαλων δυνάμεων, πολιτικές δολοφονίες – και χαρακτηρίστηκε από πολυάριθμες παραβιάσεις της ελευθερίας του τύπου.
27 Μαΐου 2013: Πραγματοποίηση της πρώτης διαμαρτυρίας κατά της κυβερνητικής πολιτικής στο πάρκο Gezi της Κωνσταντινούπολης, και συγκεκριμένα κατά του σχεδίου της κυβέρνησης για την ακίνητη περιουσία. Το αντικυβερνητικό κίνημα αποκτά ταχύτατα δυναμική και δημιουργεί σημαντική αντίσταση στην κυβέρνηση του ΑΚΡ. Οι διαδηλώσεις θα κατασταλούν βίαια (8 νεκροί και 8 τραυματίες).
25 Δεκεμβρίου 2013: Οι κατηγορίες για διαφθορά αυξάνονται κατά των μελών της κυβέρνησης του ΑΚΡ και αρκετοί υπουργοί παραιτούνται. Ο Ερντογάν καταγγέλλει τις κατηγορίες αυτές ως μια ξένη συνωμοσία και καταφέρνει να αντικαταστήσει τους μισούς από τους είκοσι υπουργούς της κυβέρνησής του.
14 Μαΐου 2014: Ατύχημα εξόρυξης στην πόλη Soma. Αυτό είναι ένα από τα σοβαρότερα ατυχήματα στην ιστορία των εξορύξεων στην Τουρκία (301 θάνατοι). το γεγονός αυτό προκαλεί μια σειρά διαδηλώσεων, που καταγγέλλουν τις συνθήκες εργασίας των ανηλίκων.
12 Ιουνίου 2014: Έναρξη της δίκης των ακτιβιστών της ομάδας “Taksim Solidarity”. Η συγκεκριμένη ομάδα είχε διοργανώσει τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στο πάρκο Gezi και γύρω από την πλατεία Ταξίμ.
10 Αυγούστου 2014: Πρώτες προεδρικές εκλογές με άμεση καθολική ψηφοφορία. Ο Ερντογάν εξελέγη στον πρώτο γύρο με 51,8% των ψήφων. Στις 28 Αυγούστου, ο Αχμέντ Νταβούτογλου τον διαδέχεται ως πρόεδρος του ΑΚΡ και γίνεται πρωθυπουργός.
29 Μαΐου 2015: Οι αγωνιστές της “Taksim Solidarity” αθωώνονται, αποφεύγοντας δεκατρία χρόνια φυλάκισης.
7 Ιουνίου 2015: Το AKP κερδίζει τις βουλευτικές εκλογές με 40,66% των ψήφων, έναντι των κομμάτων CHP (25,13%) και MHP (16,45%), για ακόμα μια φορά. Το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (HDP), το οποίο προέκυψε από το κουρδικό πολιτικό κίνημα σε συνασπισμό με προοδευτικούς σχηματισμούς, υπερβαίνει το όριο του 10%, με σχεδόν 13% των ψήφων και αποκτά 80 έδρες στο Κοινοβούλιο. Για πρώτη φορά από το 2002, το AKP χάνει την απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο και δεν είναι σε θέση να σχηματίσει κυβέρνηση.
20 Ιουλίου 2015: Έκρηξη σε ένα πολιτιστικό κέντρο στο Suruç, μια πόλη στα σύνορα με τη Συρία. Αυτή είναι κι η πρώτη επίθεση του Ισλαμικού Κράτους στην Τουρκία. Διοργανώνονται πολυάριθμες διαδηλώσεις που κατηγορούν την τουρκική κυβέρνηση για συνενοχή με τους δράστες της σφαγής (33 νεκροί).
Αύγουστος 2015: Η Τουρκία εξουσιοδοτεί για πρώτη φορά τις Ηνωμένες Πολιτείες να χρησιμοποιήσουν την αεροπορική βάση τους για να βομβαρδίσουν τις θέσεις του Ισλαμικού Κράτους.
17 Σεπτεμβρίου 2015: Ο εισαγγελέας ζητά την καταδίκη του Φετουλάχ Γκιουλέν σε 34 χρόνια κάθειρξη. Εγκατεστημένος στις Ηνωμένες Πολιτείες από το 1999, ο Γκιουλέν θεωρείται επικεφαλής μιας τεράστιας θρησκευτικής και κοινωνικής κίνησης και κατηγορείται από τον Ερντογάν ότι επιθυμεί να αποσταθεροποιήσει τη χώρα και να στρέψει το λαό κατά της κυβέρνησης.
10 Οκτωβρίου 2015: Επίθεση κατά τη διάρκεια μιας ειρηνικής διαδήλωσης του HDP στην Άγκυρα. Αυτή είναι η πιο θανατηφόρα επίθεση στην τουρκική ιστορία, με τουλάχιστον 102 νεκρούς.
1 Νοεμβρίου 2015: Το AKP κρδίζει τις πρόωρες κοινοβουλευτικές εκλογές (49,50%), έναντι των CHP (25,32%) και MHP (11,90%). Το HDP πέφτει στο 10,76%, αλλά διατηρεί 59 έδρες στο Κοινοβούλιο.
24 Νοεμβρίου 2015: Κατάρριψη ρωσικού αεροσκάφους από τα τουρκικά F-16. Η Ρωσία κατηγορεί την Τουρκία ότι κατέρριψε οικειοθελώς το αεροσκάφος της, ενώ βρισκόταν σε συριακό εναέριο χώρο. Η Άγκυρα αντιτείνει ότι το ρωσικό αεροπλάνο παραβίασε τον εναέριο χώρο της.
28 Νοεμβρίου 2015: Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν υπογράφει διάταγμα, με το οποίο απαγορεύει την απασχόληση Τούρκων εργαζομένων από ρώσους εργοδότες, αλλά και την εισαγωγή ορισμένων τουρκικών προϊόντων.
15 Ιουλίου 2016: Απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος, η οποία αφήνει τουλάχιστον 290 νεκρούς και 1440 τραυματίες. Η χώρα μπαίνει σε καθεστώς “έκτακτης ανάγκης” πέντε ημέρες αργότερα, η οποία όμως παρατείνεται κατά τρεις μήνες στις 19 Οκτωβρίου. Πολλές συλλήψεις και απολύσεις λαμβάνουν χώρα στο δημόσιο τομέα.
4 Αυγούστου 2016: Το τουρκικό δικαστήριο εκδίδει ένταλμα σύλληψης του Γκιουλέν, με την κατηγορία της διοργάνωσης και παρακίνησης του πραξικοπήματος τον Ιούλιο. Στις 13 Σεπτεμβρίου 2016, η τουρκική κυβέρνηση ζητά επισήμως τη σύλληψή του και την έκδοσή του από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
24 Αυγούστου 2016: Η Τουρκία ξεκινά την επιχείρηση “Ασπίδα του Ευφράτη”. Αυτή η στρατιωτική επίθεση στη βόρεια Συρία στρέφεται κατά του Ισλαμικού Κράτους και των Δημοκρατικών Δυνάμεων της Συρίας (SDF), ενός συνασπισμού των κουρδικών στρατευμάτων των Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG) και των αράβων ανταρτών, που βρίσκονται κοντά στον ελεύθερο Συριακό Στρατό (ASL).
29 Οκτωβρίου 2016: Δημοσίευση δύο προεδρικών διαταγμάτων που αναγγέλλουν το κλείσιμο δεκαπέντε μέσων ενημέρωσης που θεωρούνταν ότι τάσσονται υπέρ των Κούρδων, την απόλυση περισσότερων από 10.000 δημοσίων υπαλλήλων και τον διορισμό πανεπιστημιακών πρυτάνεων από τον Ερντογάν.
30 Οκτωβρίου 2016: Η αστυνομία συλλαμβάνει τον Murat Sabuncu, συντάκτη της εφημερίδας Çumhuriyet, καθώς και άλλους δεκαέξι δημοσιογράφους, οι οποίοι αποτελούν τον τελευταίο πυλώνα αντιπολιτευόμενης ημερήσιας εφημερίδας στη χώρα. Ειδικότερα, η Çumhuriyet αποκάλυψε το 2015 ότι οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες προσέφεραν όπλα στο Ισλαμικό Κράτος.
22 Νοεμβρίου 2016: Δύο νέα προεδρικά διατάγματα αναγγέλλουν την απόλυση περισσότερων από 15.000 ανθρώπων και το κλείσιμο 375 ενώσεων, 9 μέσων ενημέρωσης και 19 ιατρικών δομών.
19 Δεκεμβρίου 2016: Ο πρέσβης της Ρωσίας στην Τουρκία Andrei Karlov σκοτώνεται από νεαρό αστυνομικό σε γκαλερί τέχνης στην Άγκυρα.
20 Δεκεμβρίου 2016: Η Τουρκία, η Ρωσία και το Ιράν συμφωνούν στην τήρηση μιας “διευρυμένης κατάπαυσης του πυρός” στη Συρία. Στόχος είναι να διασφαλιστεί η πρόσβαση στην ανθρωπιστική βοήθεια και στην ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων στο έδαφος της Συρίας.
21 Ιανουαρίου 2017: Το Κοινοβούλιο εγκρίνει το σχέδιο νέου Συντάγματος. Αυτή η συνταγματική μεταρρύθμιση, η οποία περιλαμβάνει 18 νέα άρθρα, ενισχύει τις προεδρικές εξουσίες. Περιλαμβάνει την κατάργηση της θέσης του πρωθυπουργού και τη δυνατότητα του προέδρου να απολύσει υπουργούς. Η εν λόγω τροποποίηση για να ισχύει θα πρέπει πρώτα να επικυρωθεί με δημοψήφισμα στις 16 Απριλίου 2017.
20 Φεβρουαρίου 2017: Στη Μούγλα, δικάζονται 47 άνθρωποι, με την κατηγορία ότι ήθελαν να δολοφονήσουν τον πρόεδρο Eρντογάν κατά την απόπειρα πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου. Παρόμοιες δίκες ξεκινούν σε 12 άλλες πόλεις στις 28 Φεβρουαρίου.
Πηγή: Monde Diplomatique
Μετάφραση: Λαζαρίδου Έλενα
*Πηγή: antapocrisis.gr
