M.K.Bhadrakumar, Indian Punchline, 12-12-17
Το αυτό-γκολ των ΗΠΑ με την Ιερουσαλήμ ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιρίας στη Ρωσία για να ενισχύσει το κύρος της ως του ποιο θετικού και δημιουργικού παίκτη στην πολιτική της Μέσης Ανατολής. Μέσα σε τέσσερεις μέρες μετά την ανακοίνωση Τραμπ για την Ιερουσαλήμ, ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν πραγματοποίησε απρογραμμάτιστες «επισκέψεις εργασίας» στην Αίγυπτο και στην Τουρκία.
Την περασμένη Πέμπτη το ρωσικό υπουργείο των Εξωτερικών εξέδωσε μια μακροσκελή ανακοίνωση επικρίνοντας την αμερικανική απόφαση για την Ιερουσαλήμ και τονίζοντας:
«Πιστεύουμε ότι μια δίκαιη και ανθεκτική λύση της χρονίζουσας ισραελο-παλαιστινιακής διαμάχης θα πρέπει να βασίζεται στο διεθνές δίκαιο, περιλαμβανομένων των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών που προβλέπουν τη διευθέτηση όλων των πλευρών του τελικού καθεστώτος των Παλαιστινιακών εδαφών, περιλαμβανομένου του ιδιαιτέρως λεπτού ζητήματος της Ιερουσαλήμ, μέσω απευθείας ισραελο-παλαιστινιακών συνομιλιών. Η νέα θέση των Ηνωμένων Πολιτειών για την Ιερουσαλήμ μπορεί να περιπλέξει περαιτέρω τις ισραελο-παλαιστινιακές σχέσεις και την κατάσταση στην περιοχή. Η Ρωσία βλέπει την Ανατολική Ιερουσαλήμ ως την πρωτεύουσα του μελλοντικού Παλαιστινιακού κράτους και την Δυτική Ιερουσαλήμ ως την πρωτεύουσα του κράτους του Ισραήλ.
Η Ρωσία υιοθέτησε την σωστή θέση απέναντι στην αραβική κοινή γνώμη. Αλλά δεν είναι το θέμα της Ιερουσαλήμ που έφερε τον Πούτιν στο Κάιρο. Η ανάγνωση του Κρεμλίνου προβάλλει την ανάγκη «εξασφάλισης σταθερότητας και ασφάλειας στη Μέση Ανατολή και στην Βόρειο Αφρική». Που σημαίνει Λιβύη, Σινά και Συρία και σ’ ένα βαθμό Υεμένη –σ’ αυτή τη σειρά πιθανώς.
Η ουσία είναι πως ο «Λιβυκός Φάκελος» ξανάνοιξε. Το «Ισλαμικό Κράτος» μετακομίζει στη Λιβύη, μετά την συντριπτική ήττα του στο Ιράκ και στη Συρία. Η Ρωσία και η Αίγυπτος αισθάνονται την επιτακτική ανάγκη να κινητοποιηθούν τάχιστα για ν’ αντιμετωπίσουν τις εξτρεμιστικές ομάδες στη Λιβύη. Και οι δύο κυβερνήσεις υποστηρίζουν τον διοικητή του Λιβυκού Εθνικού Στρατού, Χαλίφα Χαφτάρ, που είναι εγκατεστημένος στην Βεγγάζη και τον οποίο θεωρούν (σωστά) ως το οχυρό εναντίον του βίαιου εξτρεμισμού στη Λιβύη.
Το κενό ισχύος στη Λιβύη και η αυξανόμενη ανασφάλεια στην δυτική Αίγυπτο απειλούν την σταθερότητα της Αιγύπτου και το γόητρο του προέδρου Σίσι. Από την άλλη πλευρά η παρέμβαση της Αιγύπτου στη Λιβύη επηρεάζει την ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή. Είναι ενδιαφέρον ότι και οι μοναρχίες του Περσικού Κόλπου εμπλέκονται επίσης στη Λιβυκή κρίση.
Είσοδος Τραμπ. Ο Λίβυος πρωθυπουργός Φαγιέζ αλ-Σαράτζ επισκέφτηκε τον Λευκό Οίκο την 1η Δεκεμβρίου και ο Τραμπ συζήτησε μαζί του « ευκαιρίες για μελλοντικούς συνεταιρισμούς», παράλληλα τονίζοντας «την συνεχιζόμενη αμερικανική δέσμευση για την κατανίκηση του «Ισλαμικού Κράτους» και άλλων Τζιχαντιστών τρομοκρατών στην Λιβύη» και για «την κοινή συνεργασία στην προαγωγή της λιβυκής σταθερότητας και ενότητας».
Σε μια παράλληλη κατεύθυνση, ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν υποδέχτηκε επίσης τον Σαράτζ στο Παρίσι (Ο Σαράτζ έχει τη φήμη του «Ασράφ Γκανί» της Βόρειας Αφρικής, δηλαδή πολιτικού εγκαθέτου των Δυτικών Δυνάμεων). Η διατήρηση της Ρωσίας σε απόσταση από τη Λιβύη είναι κυρίαρχος στόχος της Δυτικής στρατηγικής (το ίδιο όπως στο Αφγανιστάν).
Αλλά η Ρωσία και η Αίγυπτος έχουν ειδικά συμφέροντα επίσης. Η Λιβύη ήταν σύμμαχος της Σοβιετικής Ρωσίας και κατέχει στρατηγική θέση στη Μεσόγειο, απέναντι στη νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ. ΄Οσο για την Αίγυπτο, η αστάθεια στην Λιβύη εκχύνεται στην Χερσόνησο του Σινά, όπως βλέπουμε ήδη. Η φιλοδοξία του Σίσι πρέπει να αποβλέπει στη δημιουργία ενός είδους αιγυπτιακού προτεκτοράτου στην Κυρηναϊκή, εναντίον των εξτρεμιστικών ομάδων. Με σύνορα 1200 χιλιομέτρων με την Λιβύη, οι ανησυχίες για την ασφάλεια της Αιγύπτου είναι αναμφίβολα δικαιολογημένες.
Η Αίγυπτος έχει επίσης ανάγκη εισαγωγών ενέργειας. Ο Χαφτάρ ελέγχει την λεγόμενη πετρελαϊκή ημισέληνο της Λιβύης και ο ρωσικός πετρελαϊκός γίγαντας Ροσνέφτ έχει επιστρέψει εκεί. Σαφώς και η βάση της ενέργειας προσφέρει μια δυνητικά πλουτοφόρα προοπτική τριμερούς συνεργασίας Ρωσίας, Χαφτάρ και Αιγύπτου – αν και δευτερεύουσας σημασίας σε σχέση με την στρατιωτική και ασφάλειας.
Η Μόσχα στα βασικά θέματα κατ’ αρχήν αναφέρεται στα Ηνωμένα ΄Εθνη και συζητεί με την κυβέρνηση Φάρατζ στην Τρίπολη. Που υποδεικνύει ότι η Μόσχα μπορεί να υπεισέρχεται σε θέση μεσολαβητού μεταξύ των εταίρων/ανταγωνιστών στη Λιβύη –κυρίως των Χαφτάρ και Φάρατζ- και μελλοντικά μπορεί να ελιχθεί σε θέση να ανακτήσει τις οικονομικές απώλειες που υπέστη το 2011, μετά την αλλαγή του καθεστώτος, οι οποίες υπολογίζονται σε άνω των 10 δις δολαρίων σε συμβόλαια για σιδηροδρόμους, προγράμματα έργων υποδομής, ενεργειακές συμφωνίες και πωλήσεις όπλων.
Αλλά η Δύση θα ανησυχεί μήπως ο Πούτιν τους τουμπάρει πάλι όπως στη Συρία και τους κάνει ματ στην Λιβύη επίσης. Η κατάσταση στη Λιβύη έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, αλλά ο ανταγωνισμός των δυνάμεων επιταχύνεται. Η Ουάσιγκτον μπορεί να φαίνεται σε καλύτερη θέση στη Λιβύη, δοθέντος ότι ΗΠΑ και ΝΑΤΟ είναι ήδη μέτοχοι. Αλλά τα στοιχήματα σταματούν όταν ο Πούτιν εμφανίζεται στο κέντρο της σκηνής.
Για έναν αποτελεσματικό ρωσικό ρόλο στη στρατιωτική σφαίρα και στο πεδίο ασφάλειας για την σταθεροποίηση της Λιβύης η Μόσχα χρειάζεται ένα περιφερειακό εταίρο. Ο Πούτιν έχει μια εξαιρετική σχέση με τον Σίσι. Η Ουάσιγκτον θα παρακολουθούσε άγρυπνα τις συνομιλίες τους στο Κάιρο.
Μετάφραση: Μιχαήλ Στυλιανού
