Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην απόφασή της για τη μορφή και το περιεχόμενο που θα πάρει η ενισχυμένη επιτήρηση στην Ελλάδα μέχρι το 2022 προβλέπει όπως το Μνημόνιο δόσεις, τριμηνιαίες αξιολογήσεις από την τρόικα (με ΔΝΤ), παλιά και νέα μέτρα και λιτότητα διαρκείας ως το 2022, χωρίς βέβαια να προβλέπεται το νέο δάνειο στη χώρα μας.
Επομένως μόνο τα νέα δανεικά λείπουν από το πλαίσιο της Ενισχυμένης Επιτήρησης, που ανακοίνωσε πανηγυρικά η Κομισιόν, ώστε να χαρακτηριστεί και τυπικά νέο μνημόνιο για την Ελλάδα από τις 28 Αυγούστου και μέχρι και το 2022.
Υπάρχουν όμως μέσα σε αυτά την απόφαση όλα
τα υπόλοιπα στοιχεία, που συνιστούν ένα νέο συγκαλυμμένο αυτή τη φορά μνημόνιο εξίσου σκληρό, αν όχι σκληρότερο, από τα τρία προηγούμενα:
- Η λιτότητα είναι διαρκής και δεν θα χαλαρώσει καθόλου ως το 2022, αφού η Ελλάδα θα πρέπει να επιτυγχάνει θηριώδη πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% το ΑΕΠ φέτος και για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Ενδεχόμενα ψίχουλα με τη μορφή κοινωνικού μερίσματος, δηλαδή επιστροφή ενός πολύ μικρού μέρους από τα λεηλατημένα λαϊκά εισοδήματα θα επιτρέπεται μόνο εφόσον επιτυγχάνεται υπέρβαση των πλεονασμάτων (3,5% ως το 2022 και έπειτα 2,2% ως το 2060).
- Η Ελλάδα δεσμεύεται ρητά με ρήτρα μη αντιστρεψιμότητας να μην ακυρώσει τα μέτρα του τρίτου μνημονίου και να εφαρμόσει τα λεγόμενα δημοσιονομικά – διαρθρωτικά μέτρα (fiscal structural policies), τα οποία στη γλώσσα των δανειστών είναι οι σφαγιαστικές μειώσεις των συντάξεων από 1.1.2019 και του αφορολόγητου από 1.1.2020, παρά την πολιτική σπέκουλα περί δήθεν αναστολής τους για 6 μήνες που στήνει η κυβέρνηση γύρω από αυτά.
- Το νέο καθεστώς Ενισχυμένης Επιτήρησης θα τεθεί σε ισχύ από τις 28 Αυγούστου φέτος και θα διαρκέσει ως το 2022. Η επιτήρηση θα ανανεώνεται ανά τετράμηνο. Στο επίσημο κείμενο της Απόφασης της Κομισιόν αναφέρεται η δέσμευση της κυβέρνησης «να συνεχίσει να υιοθετεί μέτρα για να αντιμετωπίζει τα αίτια ή τα πιθανά αίτια δυσκολιών»,«να ολοκληρώσει όλες τις μεταρρυθμίσεις “κλειδιά” που υιοθετήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος του ESM (δηλαδή του τρίτου μνημονίου)» και να εφαρμόσει τις συμφωνημένες δημοσιονομικές-διαρθρωτικές πολιτικές (fiscal-structural policies), όπως αποκαλούν οι τροϊκανοί την περικοπή των συντάξεων και του αφορολόγητου.
- Τον έλεγχο των δεσμεύσεων θα τον έχει και πάλι η τρόικα (νυν κουαρτέτο) με πρωτεύοντα ρόλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και τη συμμετοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το οποίο θα συνδέσει το δικό του πρόγραμμα παρακολούθησης (PPM) με αυτό των Ευρωπαίων. Η πρώτη κάθοδος της τρόικας στην Αθήνα στο πλαίσιο του νέου πλαισίου επιτροπείας αναμένεται τον Σεπτέμβριο ενόψει της κατάρτισης του προσχέδιου του κρατικού Προϋπολογισμού του 2019.
- Βάσει των αποφάσεων οι Θεσμοί θα μπορούν να εισηγούνται στο Eurogroup νέα μέτρα αν η Ελλάδα φαίνεται ότι δεν τηρεί τους στόχους για τους οποίους έχει δεσμευτεί.
- Μοχλός πίεσης και δόσεις (νέου τύπου) υπάρχουν και στη νέα φάση. Εάν η Ελλάδα δεν τηρεί τις δεσμεύσεις της, δεν θα παίρνει τις δόσεις από την επιστροφή των κερδών των εθνικών Κεντρικών Τραπεζών από την κατοχή ελληνικών ομολόγων (τα λεγόμενα «κέρδη SMP/ANFA»). Οι δόσεις αυτές ύψους 600 εκατ. ευρώ η καθεμία θα δίνονται στην Ελλάδα δύο φορές το χρόνο, κάθε Δεκέμβριο και Ιούνιο (αρχής γενομένης από το 2018 και ως τον Ιούνιο του 2022), αλλά μόνο εάν ο έλεγχος της τρόικας ανάβει πράσινο φως. Υπό την αίρεση της τρόικας θα βρίσκεται και η διατήρηση σε χαμηλά επίπεδα των επιτοκίων step up όπου το όφελος ετησίως φτάνει τα 200 εκατ. ευρώ.
Αντί για νέο δάνειο η Ελλάδα θα πρέπει, τέλος, να αξιοποιήσει την τελευταία δόση των 15 δισ ευρώ και το συνολικό ταμειακό απόθεμα των 24,1 δισ. ευρώ ώστε να πορευθεί τουλάχιστον μέχρι το καλοκαίρι του 2020 προσπαθώντας παράλληλα να ανακτήσει την πρόσβαση στις διεθνείς αγορές. Η τελευταία δόση του τρίτου μνημονίου αναμένεται να εγκριθεί την Παρασκευή από το Συμβούλιο των Διευθυντών του ESM.
Για όλους αυτούς τους λόγους «ενισχυμένη» εποπτεία», στην ουσία επιτροπεία, που θεσπίζεται για τη λεγόμενη “μεταμνημονιακή περίοδο” είναι πολύ αυστηρότερη από αυτή που εφαρμόστηκε στις άλλες χώρες της Ευρωζώνης μετά την έξοδό τους από μνημόνια, ωσάν η Ελλάδα να συνεχίζει να βρίσκεται και τυπικά σε μνημόνιο, παραβιάζοντας κάθε έννοια εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας. Ο ισχυρισμός του Πρωθυπουργού για δήθεν δυνατότητα της χώρας να καθορίσει μία αυτόνομη αναπτυξιακή πορεία είναι ένα νέο μεγάλο πολιτικό ψέμα του και τίποτε άλλο.