Μια παράσταση του Δημήτρη Χαλιώτη
Το 1937 το δικτατορικό καθεστώς του Ιωάννη Μεταξά με τους αναγκαστικούς νόμους 445 και 446 διαμορφώνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα νομοθετικό πλαίσιο προληπτικής λογοκρισίας.
Στο θέατρο, το τραγούδι και το βιβλίο. Οι μεταξικοί νόμοι περί λογοκρισίας και στη συνέχεια οι αντίστοιχοι των κατοχικών κυβερνήσεων αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία κινήθηκε η λογοκρισία στη μουσική – και στην τέχνη γενικότερα – για τα επόμενα 37 χρόνια, μέχρι δηλαδή την πτώση της Χούντας το 1974.
Το τελευταίο τραγούδι λογοκρίθηκε το 1994
Ακόμα και στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης όμως η λογοκρισία μπορεί να ατονεί, αλλά δεν παύει να υφίσταται. Μέχρι το 1994 που καταργείται οριστικά ασκείται είτε υπογείως με «κόψιμο» τραγουδιών από την κρατική ραδιοφωνία / τηλεόραση είτε επισήμως με λογοκρισία συγκεκριμένων στίχων τραγουδιών σε δίσκους, που θεωρούνται βλάσφημοι ή ανήθικοι.
Η λογοκρισία στα τραγούδια στο θέατρο Ολύμπια
Την Τρίτη 11 Φεβρουαρίου, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Δήμου Αθηναίων στο «Ολύμπια» στις 20:30 ο Κώστας Μακεδόνας, ο Γιάννης Μπέζος, η Ρίτα Αντωνοπούλου και η Ελένη Καρακάση συναντούν το Εργαστήρι Ελληνικής Μουσικής Δήμου Αθηναίων στο Ολύμπια, Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας», στη μουσική παράσταση του Δημήτρη Χαλιώτη «Τα λογοκριμένα». Μία αναδρομή σε τραγούδια που υπέστησαν λογοκρισία από το 1937 μέχρι τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης.
«Ήταν που λέτε μια φορά που για να δισκογραφηθεί ένα τραγούδι -να ακουστεί στο ραδιόφωνο ή ακόμα και να εκτελεστεί δημόσια- έπρεπε πρώτα να πάρει έγκριση. Κρατική έγκριση» λέει μιλώντας στο iefimerida ο δημοσιογράφος, θεατρικός συγγραφέας, σκηνοθέτης, Δημήτρης Χαλιώτης.
Το 1937 τα πρώτα λογοκριμένα τραγούδια
«Κάπως έτσι ξεκινάει το ταξίδι μας στη μεγάλη περιπέτεια του ελληνικού τραγουδιού με τη λογοκρισία. Γυρίζοντας τον χρόνο πίσω, στο 1937.
Τότε που ο δικτάτορας Μεταξάς θεσπίζει τους πρώτους αναγκαστικούς νόμους περί λογοκρισίας στη μουσική (και όχι μόνο). Αυτή είναι και η αφετηρία της μουσικής μας παράστασης «Τα Λογοκριμένα», μία αναδρομή σε πολύ γνωστά τραγούδια που λογοκρίθηκαν στα 50 και πλέον χρόνια μουσικής λογοκρισίας στην χώρα μας» αναφέρει ο Δημήτρης Χαλιώτης.
Λογοκρισία σε Θεοδωράκη, Ξαρχάκο
«Τραγελαφικές ιστορίες λογοκρισίας, κομμένοι στίχοι, απαγορευμένα τραγούδια που δισκογραφήθηκαν δεκαετίες ολόκληρες μετά τη δημιουργία τους και προσωπικές μαρτυρίες δημιουργών που έπεσαν στη μέγγενη της λογοκρισίας συνθέτουν τη μουσική μας παράσταση που διατρέχει μισό αιώνα ιστορίας».
«Όλοι σχεδόν οι μεγάλοι συνθέτες και στιχουργοί έχουν πέσει θύματα της κρατικής λογοκρισίας. Ανάμεσα στα λογοκριμένα τραγούδια το «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι» του Απόστολου Καλδάρα, που τελικά κυκλοφόρησε και έγινε γνωστό με άλλους στίχους από τους αρχικούς, το «Χαϊδάρι» του Μάρκου Βαμβακάρη που ανήκει στα απαγορευμένα ρεμπέτικα της Κατοχής, το «Σαββατόβραδο στην Καισαριανή» του Σταύρου Ξαρχάκου και του Λευτέρη Παπαδόπουλου με την περίφημη φράση του «πέφταμε φωνάζοντας κάτω οι Γερμανοί».
«Η αρχική εκδοχή του «Θα κλείσω τα μάτια» του Άκη Πάνου με τραγουδιστή τον Μπιθικώτση (και όχι τη Μοσχολιού)».
«Τα «Λόγια και τα χρόνια» του Μαρκόπουλου, το «Ζεϊμπέκικο» και η «Θεία Μάρω» του Σαββόπουλου, που στην πραγματικότητα δεν μιλούσε για καμία θεία Μάρω, αλλά για την κυρία Μάνου, μέλος του ΚΚΕ, την οποία ο Σαββόπουλος γνώρισε μέσα στη φυλακή… Και φυσικά όλος ο Θεοδωράκης, που το 1967 απαγορεύτηκε από τη Χούντα με το διάταγμα του Στρατηγού Αγγελή, αλλά και το Μπέμπα-Μπέμπα του Τζαβέλλα».
36 τραγούδια που πέρασαν από λογοκρισία στην παράσταση του Ολύμπια
«Τόσα και τόσα τραγούδια. Η λίστα με τα λογοκριμένα είναι τεράστια. Στην παράστασή μας χώρεσαν 36. Μαζί με τις ιστορίες που κρύβονται πίσω από αυτά. Ιστορίες που θα μας αφηγηθούν ο Γιάννης Μπέζος και η Ελένη Καρακάση μεταφέροντας μας το κλίμα μίας ολόκληρης εποχής. Μίας εποχής σκοτεινής, αλλά και δημιουργικής. Μίας εποχής που έχουν γραφτεί μερικά από τα πιο αγαπημένα μας τραγούδια. Και στις 11 Φεβρουαρίου, στο θέατρο Ολύμπια, Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας», θα τα τραγουδήσουμε παρέα με τον Κώστα Μακεδόνα και τη Ρίτα Αντωνοπούλου. Χωρίς λογοκρισία. Όπως ακριβώς τα εμπνεύστηκαν οι δημιουργοί τους» καταλήγει ο δημιουργός της παράστασης Δημήτρης Χαλιώτης.
Τα λογοκριμένα στο Θέατρο Ολύμπια
Η μουσική παράσταση «Τα λογοκριμένα» επιχειρεί μία αναδρομή στα 50 και πλέον χρόνια μουσικής λογοκρισίας στην Ελλάδα. Μία επιλογή τραγουδιών που λογοκρίθηκαν, απαγορεύτηκαν, λοιδορήθηκαν και άλλα που κυκλοφόρησαν «κουτσουρεμένα» ή κατάφεραν να ξεγελάσουν τους αρμόδιους με διάφορα τεχνάσματα, βρίσκονται στο επίκεντρο της παράστασης μαζί με προσωπικές μαρτυρίες, ιστορικά στοιχεία και τραγελαφικές αφηγήσεις.
Τα λογοκριμένα στο Θέατρο Ολύμπια
Ιδέα – Έρευνα – Κείμενα: Δημήτρης Χαλιώτης
Καλλιτεχνική επιμέλεια: Κώστας Μακεδόνας, Δημήτρης Χαλιώτης
Ενορχηστρώσεις – Καλλιτεχνική επιμέλεια Εργαστηρίου Ελληνικής Μουσικής: Άγγελος Ηλίας
Επιμέλεια φωτισμών: Περικλής Μαθιέλλης
Επιμέλεια ήχου: Άγγελος Πετκίδης
Οργάνωση παραγωγής: Ηχόχρωμα – Μύρο Παπαδοπούλου
Τραγούδι: Κώστας Μακεδόνας, Ρίτα Αντωνοπούλου
Αφήγηση – τραγούδι: Γιάννης Μπέζος, Ελένη Καρακάση
Τρίτη 11 Φεβρουαρίου
Ώρα έναρξης: 20:30
Πηγή: iefimerida.gr