Εννέα (9) χρόνια μετά τα Ιουλιανά του 1965, κατά περίεργη ιστορική συγκυρία, στις 15 ΙΟΥΛΙΟΥ του 1974, η χούντα των Αθηνών ανατρέπει τον εκλεγμένο πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Με τον γνωστό ισχυρισμό του Δικτάτορα Δ. Ιωαννίδη, «Βγάλτε από τη μέση τον Παπά, που δεν θέλει την Ένωση», ξεκίνησε το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου. Είχε προηγηθεί επιστολή του Μακάριου στον «χουντοΠρόεδρο» Φ. Γκιζίκη στις 2 Ιουλίου 1974, με την οποίαν του ζητούσε, να αποχωρήσουν από την Κύπρο ΟΛΟΙ οι Έλληνες αξιωματικοί.
Το καθεστώς του Δικτάτορα Ιωαννίδη είχε συμφωνήσει από τις αρχές του 1974, με ανθρώπους της αμερικανικής Πρεσβείας, για το πραξικόπημα και την ανατροπή του Μακαρίου. Μάλιστα το σχέδιο της πραξικοπηματικής ανατροπής, στις κρυπτογραφημένες συνομιλίες αναφερόταν με την κωδική ονομασία «Κόκα- Κόλα»!
Το πραξικόπημα πραγματοποιήθηκε στις 8:30 το πρωί της Δευτέρας 15 Ιουλίου 1974. Στόχος ήταν όχι μόνο η ανατροπή του Μακάριου, αλλά και η δολοφονία του! Απόδειξη γι’ αυτό είναι η ανακοίνωση του αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων στρατηγού Μπονάνου στην ηγεσία των όπλων για το πραξικόπημα μισή ώρα νωρίτερα από την πραγματοποίησή του, δηλαδή στις 8:00: «Κύριοι, η εθνοφρουρά της Κύπρου ανέτρεψε τον Μακάριο, ο οποίος, μάλλον, είναι νεκρός». Σημαντικές ευθύνες προκύπτουν για τον τότε Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ, που διαχειρίστηκε από το παρασκήνιο την Κυπριακή τραγωδία, ως άτυπος πρόεδρος των ΗΠΑ. Έχει αποδειχτεί ότι ο Κίσινγκερ, ενώ γνώριζε τα σχέδια ανατροπής του Μακαρίου, καθησύχαζε τους χουντικούς ότι οι Τούρκοι δεν θα αντιδράσουν, ταυτόχρονα όμως, ενθάρρυνε τους Τούρκους για την εισβολή στην Κύπρο!
Βέβαια, μια μέρα πριν από την τουρκική εισβολή, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος στην ομιλία του στον ΟΗΕ την 19η ΙΟΥΛΙΟΥ 1974, μπροστά σε 132 Έθνη καταγγέλλει ότι η Ελλάδα οργάνωσε με Έλληνες αξιωματικούς το πραξικόπημα. Αληθές! Αλλά διακηρύσσει αμέσως, ότι η Ελλάς παρεβίασε “κραυγαλέως” την ανεξαρτησία της Κύπρου και έτσι δικαιολογεί έμμεσα και με βάση το Διεθνές Δίκαιο (συνθήκη Ζυρίχης ) την τουρκική στρατιωτική εισβολή στην Κύπρο!!!. «Το Συμβούλιον Ασφαλείας πρέπει να καλέσει το στρατιωτικόν καθεστώς της Ελλάδος να ανακαλέση εκ Κύπρου τους Έλληνας αξιωματικούς και να θέση τέρμα εις την εισβολήν αυτού εις Κύπρον…», είπε μεταξύ άλλων στην Γ.Σ. του ΟΗΕ ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος. Ο τότε Τούρκος Πρωθυπουργός, ο Μουσταφά Μπουλέντ Ετζεβίτ, υποστήριξε ότι τα τουρκικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Κύπρο, διότι το ζήτησε ο Μακάριος. Σύμφωνα με έγγραφα του Φόρεϊν Όφις, ο Βρετανός πρωθυπουργός Χ. Ουίλσον είχε δώσει το πράσινο φως στους Τούρκους να εισβάλουν στην Κύπρο και δεσμεύτηκε να παρεμποδίσει την Ελλάδα στην περίπτωση που θα έσπευδε να βοηθήσει, με στρατιωτικά μέσα, την Κύπρο.
Η Τουρκική εισβολή στην Κύπρο με την κωδική ονομασία «Αττίλας» ξεκίνησε την αυγή της 20ης Ιουλίου 1974, με αποβατικές και αεροπορικές επιχειρήσεις. Συμμετείχαν συνολικά γύρω στους 40.000 άνδρες υπό τη διοίκηση του αντιστρατήγου Νουρετίν Ερσίν. Η ελληνική πλευρά, διχασμένη και σε καθεστώς εμφυλίου (Μακαριακοί εναντίον Χουντικών), αντέδρασε καθυστερημένα. Η Τουρκία υποστήριξε ότι δεν επρόκειτο για εισβολή, αλλά για «ειρηνική επέμβαση», με σκοπό την επαναφορά της συνταγματικής τάξης στην Κύπρο, που είχε καταλυθεί από το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου (15 Ιουλίου 1974).
Ακολούθησε ο ΑΤΤΙΛΑΣ 2, ενώ στην Ελλάδα είχε αποκατασταθεί η Δημοκρατία (24 Ιουλίου) και Πρωθυπουργός της χώρας ήταν ο Κ. Καραμανλής.
Στις 3.30 τα χαράματα της 14ης του Αυγούστου 1974 τελειώνουν με πλήρη αποτυχία στη Γενεύη οι τριμερείς διαπραγματεύσεις (Ελλάδας, Τουρκίας, Βρετανίας) για την
κατάσταση στην Κύπρο και το κυπριακό πρόβλημα. Μία ώρα αργότερα, τα τουρκικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν Λευκωσία, Αμμόχωστο και άλλα σημεία της Κύπρου. Στην Αθήνα συνεδριάζει στις 6 τα χαράματα το Πολεμικό Συμβούλιο υπό την προεδρία του Πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή και διαπιστώνει την τραγική αδυναμία της Ελλάδας να συνδράμει στρατιωτικά την Κύπρο. “Η Κύπρος είναι μακριά” δηλώνει ο Κ. Καραμανλής. Μέχρι το βράδυ, η ελληνοκυπριακή αντίσταση έχει ουσιαστικά καταρρεύσει και τα οχυρά εγκαταλείπονται. Στις 15 του Αυγούστου, τα στρατεύματα του «Αττίλα» μπαίνουν στην Αμμόχωστο, στις 16 του Αυγούστου ο «Αττίλας 2» ολοκληρώνεται με την κατάληψη της Μόρφου. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ο τότε επικεφαλής της Εθνικής Φρουράς Κύπρου ο πραξικοπηματίας ταξίαρχος Γεωργίτσης με αναφορά του προς το Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων στην Αθήνα, σημείωνε ότι «οι στρατιωτικές μονάδες μας έχουν φθάσει εις τα όρια αποσυνθέσεως, παρουσιάστηκαν σοβαρά κρούσματα αυτοδιαλύσεως μονάδων προσλαμβάνοντα μορφήν ανταρσίας. Επίστρατοι εγκαταλείπουν τα όπλα και τις Μονάδες τους και επιστρέφουν σπίτια τους»
Σαράντα τέσσερα χρόνια μετά (1974-2018), υπάρχει ακόμη ένα ανεξόφλητο ιστορικό και ηθικό χρέος. Στην Κύπρο, το Καλοκαίρι του 1974 έχασαν τη ζωή τους εκατοντάδες Έλληνες αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και Στρατιώτες. Όμως ακόμη δεν έχουμε μάθει, ποιοι από αυτούς σκοτώθηκαν στο Πραξικόπημα και πόσοι στην τουρκική εισβολή. Δικαιούνται οι οικογένειες των θυμάτων- στρατιωτικών να μάθουν γιατί, για ποιο σκοπό και με εντολές ποιου, έδωσαν τη ζωή τους. Είναι μια εθνική «πληγή» που θα πρέπει επιτέλους να κλείσει, με την αποκάλυψη της Αλήθειας.
