Η πανδημία και το lockdown που επιβλήθηκε οδηγούν σε μια νέα οικονομική κρίση, καθώς εκτός από τη συρρίκνωση των εισοδημάτων οι τιμές βασικών προϊόντων έχουν αυξηθεί ραγδαία, με την κυβέρνηση να αδυνατεί να αναχαιτίσει το «κύμα» ακρίβειας, αντιθέτως… επικαλείται τις διεθνείς εξελίξεις.
Ήδη έχουν αρχίσει να καταγράφονται σημαντικές ανατιμήσεις στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος καθώς ενεργοποιήθηκαν οι ρήτρες που προβλέπουν μετακύλιση στον καταναλωτή του κόστους από την αύξηση της τιμής χονδρικής. Στην ίδια κατεύθυνση κινούνται και οι τιμές σε πολλές κατηγορίες βασικών τροφίμων όπως σε κρέατα, ψάρια, έλαια, νωπά λαχανικά και φρούτα, ενώ ο καφές ενδέχεται να φτάσει τα πέντε ευρώ και η τιμή του ψωμιού να αυξηθεί κατά 25% .
Πού βλέπουμε αυξήσεις – «φωτιά»
Ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος προέρχεται από την τιμή του ρεύματος, καθώς ήδη από την αρχή του χρόνου η χονδρεμπορική τιμή του έχει εκτοξευτεί κατά 155%. Σύμφωνα με την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, «φωτιά» έχουν πάρει και οι τιμές των υγρών καυσίμων με την απλή αμόλυβδη να πωλείται κατά 17% ακριβότερα από την αρχή του έτους και το πετρέλαιο κίνησης κατά 19%. Την ίδια ώρα, «φουσκωμένη» αναμένεται και η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης που φαίνεται πως θα φθάσει στο 1 ευρώ ανά λίτρο, όταν πέρυσι είχε ξεκινήσει να διατίθεται έναντι 0,798 ευρώ το λίτρο.
Ακριβότερα θα κληθούν να πληρώσουν οι καταναλωτές και το ψωμί και άλλα είδη αρτοποιίας. Οι αρτοποιοί δηλώνουν ότι αδυνατούν να απορροφήσουν το αυξημένο κόστος παραγωγής που δημιουργεί το ράλι τιμών σε άλευρα, έλαια και ρεύμα. Παράγοντες της αγοράς πάντως δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να δούμε ανατιμήσεις στα αρτοσκευάσματα από 5% έως 15%.
Εκρηκτική είναι η κατάσταση και στον καφέ, με εκπροσώπους του κλάδου να μιλούν για αναπόφευκτη αύξηση των τελικών τιμών αν δεν υπάρξουν παρεμβάσεις. Η έντονη ξηρασία στη Βραζιλία, η οποία κατέστρεψε φυτείες καφέ και οδήγησε σε έλλειμμα στη διεθνή αγορά 550 χιλιάδων τόνων σε συνδυασμό με τα περιοριστικά μέτρα που εφαρμόζονται στο Βιετνάμ – το μεγαλύτερο διαμετακομιστικό κέντρο προϊόντων διεθνώς, ανάμεσά τους και ο καφές – οδήγησε σε εκτόξευση της πρώτης ύλης. Υπό πίεση βρίσκονται και μια σειρά προϊόντων που έχουν ως πρώτη ύλη το γάλα λόγω της εκτίναξης του κόστους των ζωοτροφών κατά 45% τον τελευταίο χρόνο σε συνδυασμό και με το μειωμένο ζωικό κεφάλαιο στη χώρα, όπως αναφέρει η εφημερίδα. Οι τιμές έχουν διαμορφωθεί στα 1,25 το κιλό στο αιγοπρόβειο γάλα, 20% υψηλότερα σε σχέση με το περυσινό γαλακτοκομικό έτος ενώ στο αγελαδινό οι τιμές κυμαίνονται στα 0,40 λεπτά από 0,38 λεπτά πέρυσι, επηρεάζοντας τις λιανικές τιμές στα ψυγεία των σουπερμάρκετ.
Γεωργιάδης: Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις
Την εκτίμηση ότι το κύμα ανατιμήσεων, θα έχει παροδικά χαρακτηριστικά, εξέφρασε ο υπουργός Ανάπτυξης Αδωνις Γεωργιάδης.Ο ίδιος συνέστησε ψυχραιμία και σημείωσε ότι όλες οι χώρες αντιμετωπίζουν αυτό το φαινόμενο που σχετίζεται με την ομαλοποίηση της αγοράς μετά τις καραντίνες.
«Θα έρθουν αυξήσεις από τη στιγμή που υπάρχει παγκόσμια αύξηση όλων των τιμών, από τα ναύλα και μέχρι τις πρώτες ύλες. Είναι ένα φαινόμενο που αντιμετωπίζουν όλα τα κράτη και ιδιαίτερα οι προηγμένες χώρες, και προφανώς θα επηρεάσει και την Ελλάδα. Η άποψη που επικρατεί είναι ότι δεν θα είναι διαρκές, θα έχει κάποια παροδικά χαρακτηριστικά που έχουν να κάνουν με την ομαλοποίηση της αγοράς μετά τις καραντίνες. Το παρακολουθούμε» είπε ο υπουργός στην ΕΡΤ, και παρέπεμψε σε ανακοινώσεις που θα γίνουν στη ΔΕΘ, και ειδικότερα κάποια μέτρα για τις ευπαθείς ομάδες και σε κάποια πεδία στα οποία το κράτος μπορεί να δράσει.
«Η κυβέρνηση θα εξετάσει διαφόρων ειδών μέτρα, με προσοχή. Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις» είπε, επανέλαβε την έκκληση για ψυχραιμία και προέτρεψε να μην παρουσιάζεται μια μίζερη εικόνα της οικονομίας.
Αντισταθμιστικά μέτρα
Τα κυβερνητικά στελέχη δείχνουν προς την κατεύθυνση αναζήτησης αντισταθμιστικών μέτρων, που επεξεργάζεται το οικονομικό επιτελείο, με στόχο να μετριάσει τις επιπτώσεις του κύματος ακρίβειας. Αυτή τη δέσμη μέτρων αναμένεται να ανακοινώσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, στο «τραπέζι» επέκταση του μειωμένου ΦΠΑ και στον καφέ, αλλά και μείωση των συντελεστών ΦΠΑ, στο 22% και 11%, από 24% και 13% αντίστοιχα.
Επίσης, συζητείται νέα μείωση ασφαλιστικών εισφορών (κατά 1,1 μονάδα έως το 2023), «κούρεμα» κατά 50% στο τέλος επιτηδεύματος, αλλά και επέκταση και μονιμοποίηση της κατάργησης της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.
Εξετάζεται επίσης η τρίμηνη παράταση του προγράμματος «ΓΕΦΥΡΑ» για την επιδότηση των στεγαστικών δανείων.
Ειδικό πακέτο σχεδιάζεται για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας, με τη διεύρυνση του επιδόματος θέρμανσης και του κοινωνικού τιμολογίου ηλεκτρικού ρεύματος να είναι μεταξύ των σεναρίων.