Το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης διέκοψε δύο φορές το πρωί της Δευτέρας τις συναλλαγές ύστερα από την ισχυρή πτώση του βασικού του δείκτη στον απόηχο της βουτιάς της τουρκικής λίρας ύστερα από την αποπομπή του διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας.
Οι συναλλαγές ανεστάλησαν για πρώτη φορά για 35 λεπτά για να επαναληφθούν στις 09.30 ώρα Ελλάδας, αφού ο γενικός δείκτης είχε σημειώσει πτώση 6,65%, καθώς ενεργοποιήθηκε μηχανισμός που προβλέπει τέτοιου είδους διακοπή σε περιπτώσεις ισχυρών διακυμάνσεων των τιμών των μετοχών. Ωστόσο οι συναλλαγές αποκαταστάθηκαν μόνο για 8 λεπτά, πριν διακοπούν για δεύτερη φορά στις 09.38 ώρα Ελλάδας, ύστερα από νέα πτώση του γενικού δείκτη κατά 7%.
Η πτώση του γενικού δείκτη σημειώθηκε ενώ κατακρημνίστηκε η τουρκική λίρα ύστερα από την αποπομπή του κεντρικού τραπεζίτη της χώρας. Η τουρκική λίρα σημείωσε βουτιά 14,8% έναντι του δολαρίου νωρίς σήμερα στις αγορές συναλλάγματος όπου επικρατεί ανησυχία μετά την πρόσφατη αποπομπή από τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν του κεντρικού τραπεζίτη Νατζί Αγκμπάλ, που γενικά έχαιρε σεβασμού στις αγορές.
Ο Αγκμπάλ καθαιρέθηκε δυνάμει προεδρικού διατάγματος, το οποίο δημοσιοποιήθηκε αργά το βράδυ της Παρασκευής και στο οποίο δεν δίνεται κάποια επίσημη εξήγηση. Ωστόσο η αποπομπή του έγινε δύο ημέρες μετά τη μεγάλη αύξηση του βασικού επιτοκίου της κεντρικής τράπεζα της Τουρκίας. Ο ίδιος βρισκόταν στη θέση αυτή μόλις 5 μήνες. Ο πρόεδρος Ερντογάν ανέκαθεν εξέφραζε την αντίθεσή του στα υψηλά επιτόκια.
Η υπονόμευση της αξιοπιστίας της κεντρικής τράπεζας οδήγησε στη βουτιά της λίρας
Η τουρκική λίρα έκανε βουτιά 15%, υποχωρώντας κοντά στο ιστορικά χαμηλό επίπεδό της καθώς η απόφαση – σοκ του προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, το Σαβατοκύριακο να απολύσει τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας προκάλεσε φόβους αναστροφής των πρόσφατων αυξήσεων των επιτοκίων και υπονόμευσε την αξιοπιστία της τράπεζας. Οι αυξήσεις των επιτοκίων είχαν στόχο να αναχαιτίσουν τον υψηλό πληθωρισμό που έφθασε σχεδόν στο 16% τον Φεβρουάριο και να στηρίξουν την ισοτιμία της λίρας.
Ήταν η τρίτη φορά από τα μέσα του 2019 που ο Ερντογάν απέλυσε αιφνιδιαστικά τον επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, διορίζοντας τις πρώτες ώρες του Σαββάτου στη θέση αυτή τον Σαχάπ Καβτσίογλου, έναν πρώην τραπεζίτη και βουλευτή του κυβερνώντος κόμματος. Ο Καβτσίογλου επιχείρησε σε τηλεδιάσκεψη που είχε χθες το απόγευμα με τους διευθύνοντες συμβούλους τουρκικών τραπεζών να μειώσει τις ανησυχίες για μαζικές πωλήσεις των τουρκικών στοιχείων ενεργητικού και μία πορεία μείωσης των επιτοκίων, λέγοντάς τους ότι δεν σχεδιάζει καμία άμεση αλλαγή πολιτικής, σύμφωνα με πηγή που μίλησε στο Reuters.
Ωστόσο, οι επενδυτές περίμεναν ότι με το άνοιγμα της αγοράς τη Δευτέρα η λίρα θα έκανε βουτιά, κάτι που πράγματι συνέβη. Το τουρκικό νόμισμα υποχώρησε έως το επίπεδο των 8,4850 λιρών ανά δολάριο από τις 7,2185 λίρες την Παρασκευή, κοντά στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο των 8,58 λιρών που σημειώθηκε στις αρχές του Νοεμβρίου. Στις 11.50 (ώρα Ελλάδας), η ισοτιμία του τουρκικού νομίσματος διαμορφωνόταν στις 7,94 λίρες ανά δολάριο.
«Η λίρα σφυροκοπείται από τους επενδυτές που φοβούνται ότι ο θεματοφύλακας της αξίας της (σ.σ.: η κεντρική τράπεζα) δεν συμμερίζεται τις ελπίδες τους για ένα σταθερό νόμισμα που θα υποστηρίζεται από θετικά πραγματικά επιτόκια», δήλωσε ο αναλυτής της Westpac, προσθέτοντας ότι το τουρκικό νόμισμα μπορεί να μην έχει πιάσει ακόμη πάτο. Η Goldman Sachs και άλλες τράπεζες ανέμεναν τη μεγάλη βουτιά της λίρας των τουρκικών στοιχείων ενεργητικού, δεδομένης της θέσης του νέου διοικητή υπέρ μίας χαλαρής νομισματικής πολιτικής, ακόμη και ανορθόδοξων απόψεων καθώς και αυτού που θεωρείται ως το τελευταίο πλήγμα στην αξιοπιστία της τράπεζας μετά από χρόνια πολιτικών παρεμβάσεων που έχουν φέρει σε δυσχερή θέση την τουρκική οικονομία.
Αναλυτές ανέφεραν ότι η αλλαγή φρουράς στην κεντρική τράπεζα μπορεί να αντιστρέψει σύντομα τις αυξήσεις επιτοκίων του απολυθέντος διοικητή, Νατσί Αγκμπάλ, και να ωθήσουν την Τουρκία σε μία κρίση στο ισοζύγιο πληρωμών καθώς τα συναλλαγματικά διαθέσιμά της είναι αποδεκατισμένα. Ο Ερντογάν απέλυσε τον Αγκμπάλ δύο ημέρες μετά την αύξηση του βασικού επιτοκίου κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες με στόχο την αντιμετώπιση του πληθωρισμού που πλησίασε το 16% και της υποχώρησης της λίρας. Σε λιγότερο από πέντε μήνες, ο Αγκμπάλ αύξηση τα επιτόκια κατά 875 μονάδες βάσης (8,75 ποσοστιαίες μονάδες) στο 19% και ανέκτησε κάποια αξιοπιστία πολιτικής καθώς η λίρα ενισχύθηκε από το χαμηλό επίπεδό της. Ωστόσο, το τουρκικό νόμισμα έχασε τα περισσότερα από τα κέρδη αυτά σε λιγότερο από δέκα λεπτά στην έναρξη της σημερινής συνεδρίασης.
Ο Καβτσίογλου έχει ενστερνισθεί τις ανορθόδοξες απόψεις του Ερντογάν, γράφοντας σε στήλη εφημερίδας την περασμένη εβδομάδα ότι τα υψηλά επιτόκια «προκαλούν έμμεσα την αύξηση του πληθωρισμού». Στην τηλεδιάσκεψη με τους Τούρκους τραπεζίτες, ο Καβτσίογλου δήλωσε ότι η όποια αλλαγή πολιτικής θα εξαρτηθεί από τη μείωση του πληθωρισμού, ο οποίος, όπως είπε, είναι ο βασικός στόχος, σύμφωνα με την ίδια πηγή που έχει γνώση της συζήτησης που έγινε. Ο Καβτσίογλου, πρόσθεσε η ίδια πηγή, είπε ότι η σημερινή πολιτική θα συνεχισθεί.