Γιατί η Δυτική Μαριονέτα Ποροσένκο Συνετρίβη από Τον Επαγγελματία Κωμικό Ζελένσκι στην Ουκρανία
Κράσνονταρ, Ρωσία. Η νίκη του Βολόντιμιρ Ζελένσκι στις ουκρανικές προεδρικές εκλογές της Κυριακής σημειώνει την χρονική στιγμή όπου το Δυτικό κύμα «λαϊκισμού» φτάνει στον μετα-σοβιετικό χώρο.
Σημειώνει επίσης την πλήρη απόρριψη της διχαστικής εθνικιστικής γραμμής που ακολούθησε ο αντίπαλός του, Πέτρο Ποροσένκο, τα τελευταία πέντε χρόνια.
Όπως ο Αμερικανός Πρόεδρος Τραμπ και ο Πέπε Γκρίλο (ιδρυτής του κινήματος 5 Αστέρων) της Ιταλίας, ο Ζελένσκι αξιοποίησε μια σημαντική τηλεοπτική δημοτικότητα για πολιτικό κέρδος, αλλά τα κατάφερε με ένα ενοποιητικό πρόγραμμα στην εκστρατεία του, σε αντίθεση με την διχαστική ρητορική του αντιπάλου του.
Τώρα η Ουκρανία αντιμετωπίζει μιαν ασυνήθιστη κατάσταση. Αντικατέστησε έναν ιδεολογικά φανατικό πρόεδρο με μια τελείως άγνωστη ποσότητα. Κάποιον που δεν διαθέτει καμιά κοινοβουλευτική βάση και θα πρέπει να περιμένει έξη μήνες ως τις εκλογές για την νέα Βουλή.
Το παράδοξο του ουκρανικού Μεϊντάν του 2014 (εξέγερσης/πραξικοπήματος) ήταν ότι έμοιαζε με επανάσταση, αλλά η κατάληξή του αποδείχτηκε περισσότερο σαν νέα διευθέτηση των καθισμάτων στο κατάστρωμα του Τιτανικού, παρά σαν πραγματική αλλαγή εξουσίας. Τώρα εκείνα τα μπούμερανγκ που εκτοξεύθηκαν τότε μπορεί τελικά να επιστρέφουν. Και οι Δυτικοί υποστηρικτές εκείνου του κινήματος δεν έχουν παρά τους εαυτούς τους να καταριούνται, γιατί κοίταξαν να προωθήσουν τα δικά τους γεωπολιτικά σχέδια αντί της γνήσιας επιθυμίας των Ουκρανών για την αλλαγή.
Απατημένοι ήρωες;
Ο Πέτρο Ποροσένκο ήταν λάθος επιλογή για την ηγεσία τής μετά το Μεϊντάν Ουκρανίας, που προέκυψε από την υπόσχεση της πλήρους ανασυγκρότησης των πολιτικών ηγεσιών. Η επιλογή ενός δισεκατομμυριούχου,που είχε διατελέσει υπουργός υπό τους προέδρους Βίκτορα Γιουσένκο και Βίκτορα Γιανούκοβιτς, αποτελούσε μιαν άμεση προδοσία των υποσχέσεων που δόθηκαν στους δρόμους του Κιέβου.
Ο Ποροσένκο και το περιβάλλον του ήσαν προϊόντα της δεκαετίας του 1990, όταν συγκροτήθηκε το μετα-σοβιετικό ολιγαρχικό σύστημα. Και οι περιορισμένες μεταρρυθμίσεις στις οποίες συγκατατέθηκαν, αποσπάσθηκαν υπό την πίεση των ΗΠΑ και της ΕΕ.
Ίσως οι κυβερνώντες να είχαν δίκιο να αντιστέκονται σ΄αυτές τις πιέσεις για μεταρρυθμίσεις. Τα σκληρά μέτρα που εφαρμόσθηκαν εξώθησαν στην μετανάστευση εκατομμύρια Ουκρανούς, κυρίως στην Πολωνία και στην Ρωσία. Η ροή προς την Ρωσία αποτελεί εντυπωσιακό παράδοξο, με δεδομένη την εκστρατεία του Ποροσένκο κατά της γειτονικής χώρας.
Η στρατηγική του απερχόμενου προέδρου ήταν ολοφάνερη. Και κυνική. Ήξερε ότι μπορούσε να υπολογίζει στην Δυτική υποστήριξη, όσο θα ακολουθούσε μιαν αντιρωσική στάση, και στον διάβολο οι υποσχέσεις για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Επειδή, όπως θαυμάσια γνώριζε ο Ποροσένκο, οι Βρυξέλλες και η Ουάσιγκτον θα ανεχθούν οποιεσδήποτε αταξίες, όσο εξυπηρετούνται τα πολιτικά σχέδιά τους.
Για παράδειγμα, δείτε την Δυτική διακριτική σιωπή όταν ο Ποροσένκο πέταξε τον αγαπημένο των ΗΠΑ Μιχαήλ Σαακασβίλι έξω από την ουκρανική πολιτική σκηνή. Μέσα σε ένα εξάμηνο και κάτι, ο πρώην Πρόεδρος της Γεωργίας, από Διοικητής της Οδησσού έγινε άπατρις, αφού ο Ποροσένκο του αφαίρεσε την ουκρανική υπηκοότητα και αργότερα τον απέλασε. Και όλα αυτά χωρίς ψίθυρο διαμαρτυρίας από το Δυτικό κατεστημένο, που κάποτε λάτρευε και προωθούσε τον Σαακασβίλι.
Πέτρο Ποροσένκο
Ατυχώς, για τον Ποροσένκο, οι Ουκρανοί ψηφοφόροι δεν ήταν τόσο συγκαταβατικοί. Και τώρα η Δύση θα πρέπει να βολευτεί με τον Ζελένσκι, που μπορεί να αποδειχτεί περισσότερο Ουκρανόφιλος από Δυτικόφιλος. Εάν φανεί τέτοιος, θα είναι γιατί ξέρει ότι, εάν η Ουκρανία έχει κάποια πιθανότητα να ευημερήσει, θα πρέπει να εξομαλύνει κάπως τις σχέσεις της με την Ρωσία, που εξακολουθεί να είναι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της.
Πραγματική αλλαγή;
Οι τηλεοπτικές σειρές του Ζελένσκι, «Υπηρέτης του Λαού», ήταν ουσιαστικά μια δραματοποιημένη προεκλογική διαφήμιση, που εισήγε τον ηθοποιό μέσα σε εκατομμύρια σπίτια και συνήθιζε τους απλούς Ουκρανούς στην εικόνα του ως επικεφαλής της χώρας. Αν και, φυσικά, πολλοί μπορεί να ψήφισαν το ίνδαλμα του Βασίλ Χολομπορόντκο (του καθηγητή που υπεδύετο), παρά το πραγματικό προϊόν.
Στο σήριαλ, ο Χολομπορόντκο είναι ένας άκαμπτος αγωνιστής, που μάχεται με τις διεφθαρμένες ελίτ. Και φυσικά η διαφθορά ήταν το κύριο θέμα για τους Ουκρανούς ψηφοφόρους, που ξέρουν ότι ο Ποροσένκο, ολιγάρχης ο ίδιος, δεν επρόκειτο ποτέ να ανατρέψει το σύστημα στο οποίο οφείλει την περιουσία του.
΄Ετσι, ο Ζελένσκι, ή τουλάχιστον ο εικονικός πολιτικός που υποδύεται στο σήριαλ, ήταν φυσικά πιο αξιόπιστος από τον αντίπαλό του, όταν υποσχόταν να αντιμετωπίσει την εξαγορά.
Ο Ζελένσκι επίσης επέλεξε μια θετική προεκλογική πλατφόρμα, αποφεύγοντας τις ανεδαφικές υποσχέσεις. Αντίθετα, ο Ποροσένκο επέμεινε στην ικανότητά του να αντιμετωπίσει σθεναρά την Ρωσία. Αλλά με αυτήν την τακτική έδινε συχνά την εντύπωση πως νόμιζε ότι μονομαχεί με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, αντί με τον εκλογικό του αντίπαλο.
Επιπλέον, η αντιρωσική πολεμική του, συχνά σε επίπεδο υστερίας, απόδιωχνε ψηφοφόρους στις κεντρικές, τις νότιες και τις ανατολικές περιοχές, πολλοί από τους οποίους συμμετέχουν στην ρωσική πολιτισμική παράδοση και έχουν την ρωσική ως μητρική γλώσσα τους. Αλλά ,αυτή η αντιρωσική έμφαση δεν φαίνεται να καρποφόρησε ούτε στις πιο ευπρόσδεκτες δυτικές περιοχές, καθώς τα «έξιτ-πολ» έδειξαν ότι ο Ποροσένκο έχασε παντού, εκτός της (ιστορικά Δυτικόστροφης) Γαλικίας.
Παρεμπιπτόντως, όπως και αν κρίνει κανείς τον Ποροσένκο, αυτός τουλάχιστον άνοιξε τον δρόμο για μιαν ειρηνική μετάσταση της εξουσίας και -ακόμη σημαντικότερο- για μιαν ειρηνική αλλαγή των ηγετικών δυνάμεων. Και αυτό είναι κάτι που η Ρωσία και μέγα μέρος της πρώην Σοβιετικής ΄Ενωσης, δεν έχει ακόμη δοκιμάσει.
Τούτου λεχθέντος, ο περισσότερος κόσμος εδώ είδε τις ουκρανικές εκλογές σαν τσίρκο και τις παρακολούθησε σαν μια ταινία της τηλεόρασης. Από αυτή την άποψη, η διεξαγωγή της προεκλογικής εκστρατείας στην Ουκρανία δεν ενίσχυσε τις προοπτικές απομίμησης της Δυτικού τύπου δημοκρατίας στην Ρωσία.
Ο Ζελένσκι μπορεί να αποδειχτεί αναποτελεσματικός. Και αν δεν κατορθώσει να επιτύχει μιαν ριζική αναδιάταξη δυνάμεων στην Βουλή το φθινόπωρο, θα καταστεί πολιτικά ανίσχυρος.
Ωστόσο, η εκλογική νίκη του επιβεβαιώνει ότι οι Ουκρανοί κουράστηκαν να χρησιμεύουν σαν πιόνια, τόσο από εξωτερικούς παράγοντες όσο και από τις δικές τους ηγεσίες.
Η Δύση στήριξε τον λάθος άνθρωπο με τον Ποροσένκο. Και προηγουμένως, η Ρωσία διέπραξε το ίδιο λάθος με τον προκάτοχό του, Γιανούκοβιτς. Ο Ζελένσκι θα έπραττε σοφά να βάλει πρώτη την Ουκρανία και να συνειδητοποιήσει ότι η λογική του «όλα για όλα» δεν οδηγεί την χώρα του πουθενά.
*Bryan MacDonald , RT, Russia Today, 23-4-2019
**Μετάφραση: Μιχαήλ Στυλιανού
