Η αποτυχία των συναντήσεων για το Κυπριακό στο Μοντ Πελεραν το 2016 και στο Γκράντ Μοντάνα το 2017, όπου συμμετείχαν ΟΗΕ, εγγυήτριες δυνάμεις αλλά και άλλοι, βαρύνει αποκλειστικά την Ελληνική και Ελληνοκυπριακή πολιτική ηγεσία.
Το ιστόρημα ότι το μόνο εμπόδιο ήταν η Τουρκική αδιαλλαξία, έφτανε στο τέλος του.
Ενώ υπήρξε προχώρημα σε σχέση με το εδαφικό που δεν είχε καταγραφεί ποτέ προηγουμένως, η Ελληνική κυβέρνηση δια στόματος Κοτζιά, πρόβαλε το αίτημα της κατάργησης των εγγυήσεων και επεμβατικών δικαιωμάτων σαν προϋπόθεση για να προχωρήσει η διαδικασία.
Ήταν η πρώτη φορά που έμπαινε το αίτημα κατάργησης των εγγυήσεων και μάλιστα ως προαπαιτούμενο.
Ακόμα και ο Τάσσος Παπαδόπουλος, που στο μήνυμα του προς τους Ελληνοκύπριους στα πρόθυρα του Δημοψηφίσματος του 2004, κατήγγειλε σχεδόν κάθε πρόνοια του Σχεδίου των Ηνωμένων Εθνών, δεν τόλμησε να θέσει αυτό το ζήτημα.
Ούτε ποτέ προηγουμένως είχε τεθεί.
Αυτό δεν ήταν καθόλου τυχαίο.
Η Συνθήκη για τις εγγυήσεις και τα επεμβατικά δικαιώματα που υπογράφτηκε από τις Ελλάδα, Τουρκία και Βρετανία είναι μια διεθνής Συνθήκη που, σύμφωνα με τον Διεθνές Δίκαιο που αποδέχονται και Ελλάδα και Κύπρος, θα ισχύει στους αιώνες των αιώνων, εκτός και αν και οι τρεις συμβαλλόμενοι αποδεχτούν τροποποίηση ή κατάργηση της.
Έτσι, να αναδεικνύεις αυτό το ζήτημα μετά από πέντε δεκαετίες συνομιλιών και να το προτάσεις σαν προϋπόθεση για να προχωρήσεις σε οτιδήποτε άλλο, απλά δίνεις την ευκαιρία στην Τουρκία να αποχωρήσει. Με άμεσο αποτέλεσμα, όχι μόνο να παραμείνουν σε ισχύ οι εγγυήσεις και τα επεμβατικά, μονομερή επεμβατικά δικαιώματα της, αλλά να παραμείνει και ο Τούρκικος στρατός στην Κύπρο, στην Τουρκία ότι κατέχει και στους πρόσφυγες η προσφυγιά.
Και πιο μακροπρόθεσμο, να μετατρέπεται η ονομαζόμενη πράσινη γραμμή που χωρίζει Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριος, σε ολοένα και «θερμότερη» διαχωριστική γραμμή, σαν αποτέλεσμα της οριστικής κατάρρευσης των προσπαθειών για λύση, επανένωση και ειρήνη.
Σε αυτή την κατεύθυνση θα συμβάλλει και η φοβερή αστάθεια και καταστροφικοί, χωρίς τελειωμό πόλεμοι της περιοχής που ολοένα και εντείνονται, παράγοντα που έγραψαν στα παλιά τους τα παπούτσια οι Έλληνες και Ελληνοκύπριοι διαπραγματευτές.
Και ενώ τον Κοτζά πιθανόν να μην τον ενδιέφερε καν να καταλάβει πια θα είναι η κατάληξη της πρόταξης του, αφού έβρισκε χρυσή ευκαιρία να σταθεροποιήσει κάπως την πολιτική του καριέρα, η κυβέρνηση Αναστασιάδη είναι αδύνατον να μην καταλάβαινε που οδηγούσε αυτή η νέα ελληνοκυπριακή απαίτηση.
Οι συνομιλίες τότε κατάρρευσαν, αλλά, παρόλα αυτά, έγινε το ανέλπιστο, και η Τουρκία προσήλθε τον επόμενο χρόνο στο Γκράντ Μοντάνα. Αποδεχόμενη, όπως μαρτυρεί ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ και πολλοί άλλοι, να συζητήσει τα ζητήματα ασφάλειας και αντικατάσταση της σημερινής Συνθήκης με σύστημα επιτήρησης της συμφωνίας λύσης στο οποίο η Τουρκία δεν θα είχε το δικαίωμα επέμβασης.
Στα σίγουρα η στάσης της είναι και προϊόν των κερδών στα οποία πρόσβλεπε μέσα από λύση, εξόρυξη των αερίων και διοχέτευση τους στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας. Πιθανόν και διότι είχε καταλάβει, πριν από όλους, ότι η κυβέρνηση Αναστασιάδη θα τερμάτιζε της συνομιλίες έτσι και αλλιώς, και δεν είχε τίποτε να χάσει.
Αυτό και έγινε. Αποχώρησε ο Αναστασιάδης και προχώρησε στην πρόσφατη προσπάθεια για εξορύξεις, που θα ωφελήσουν μόνο την ελληνοκυπριακή πλευρά. Αυτό προκάλεσε την Τουρκική επέμβαση, την οποία δεν μπορούσε κάποιος να μην προβλέψει και την οποία ουσιαστικά δεν καταδικάζει κανένας.
Η κυβέρνηση Αναστασιάδη τα έπαιξε όλα για όλα, κάνοντας σαφές ότι δεν τους ενδιαφέρει να τους παραμείνει η Κύπρος μισή, ελπίζοντας, μέσα στην απέραντη αμετροέπεια τους, να έχουν το αέριο ολόκληρο.
*Οι απόψεις είναι απολύτως προσωπικές και δεν έχουν σχέση με τη σύνταξη της Iskra
