”κ. Lagarde, αφού θεωρείτε τις συντάξεις στην Ελλάδα υψηλές, ελάτε να πάρετε σύνταξη στην χώρα μας”

Ο Δημήτρης Στρατούλης, μέλος της Π.Γ της ΛΑΪΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ, πρώην υπουργός Κοινωνικής ασφάλισης, μιλώντας στην εκδήλωση με θέμα : “Οι συντάξεις σε καιρούς κρίσης, ποιο είναι το μέλλον τους;”, που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες, στο Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, με πρωτοβουλία του ευρωβουλευτή της ΛΑΪΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ, Νίκου Χουντή, καθώς και της ανεξάρτητης ευρωβουλευτή, Σοφία Σακοράφα, και της ευρωβουλευτή, Λίντια Σένρα, από την εναλλακτική Αριστερά της Γαλικίας, ανέφερε τα εξής:

“Θα ήθελα πριν αρχίσω την ομιλία μου να στείλω ένα μήνυμα στην κυρία Λαγκάρντ, την επικεφαλής του ΔΝΤ, σχετικά με αυτό που είπε δημόσια, ότι οι συντάξεις στην Ελλάδα ήταν και είναι υψηλές.

Κυρία Λαγκάρντ λέτε συνειδητά ψέματα και μάλιστα μπροστά σε παγκόσμιο ακροατήριο.

Και λέτε συνειδητά ψέματα, γιατί γνωρίζετε, ότι, μετά τις 26 σφαγιαστικές μειώσεις συντάξεων που επιβάλατε στην χώρα μας μαζί με την ΕΕ και τις μνημονιακές κυβερνήσεις ΝΔ- ΠΑΣΟΚ-ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, το 60% των συνταξιούχων στην Ελλάδα παίρνουν μηνιαίες μικτές συντάξεις από 152 μέχρι 600 ευρώ. Επίσης, ότι μετά τις νέες μειώσεις συντάξεων που προβλέπονται στο ανομολόγητο 4ο μνημόνιο από 1/1/2019 και τη νέα μείωση του αφορολόγητου από 1/1/2020 η μέση καθαρή μηνιαία σύνταξη θα φτάσει τα 480 ευρώ.

Εάν λοιπόν κυρία Λαγκάρντ θεωρείτε αυτές τις συντάξεις υψηλές, τότε ελάτε μετά την θητεία σας στο ΔΝΤ να πάρετε σύνταξη στην χώρα μας.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ – ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η ΕΕ και η Ευρωζώνη προωθούν με ιδεολογική εμμονή το νεοφιλελεύθερο μοντέλο εργασίας και το κεφαλαιοποιητικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.

Μεγάλα θέματα που έχουν προκαλέσει έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με την κοινωνική ασφάλιση είναι τα παρακάτω:

Δημογραφικό – ελαστικές εργασιακές σχέσεις

Η όξυνση του δημογραφικού και η επέκταση των ελαστικών μορφών εργασίας στην ΕΕ και στην Ευρωζώνη στερούν τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης από σημαντικά έσοδα.

Οι νεοφιλελεύθερες λογικές και τα μνημόνια της λιτότητας, που εφαρμόστηκαν στις χώρες του φτωχού ευρωπαϊκού Νότου, με πρόσχημα την οικονομική κρίση και το δημογραφικό, προωθούν αντεργατικές επιλογές φορτώνοντας τα βάρη στους εργαζόμενους και συνταξιούχους. Συγκεκριμένα αυξάνουν τις ασφαλιστικές εισφορές, μειώνουν το ποσοστό αναπλήρωσης και κατά συνέπεια το ύψος των συντάξεων, αυξάνουν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, μειώνουν τη δημόσια χρηματοδότηση και ενισχύουν τα ατομικά κεφαλαιοποιητικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης σε βάρος των δημόσιων αναδιανεμητικών.

Οι δυνάμεις της Αριστεράς είναι αντίθετες μ’ αυτές τις πολιτικές και θεωρούν ότι χρειάζεται μια εναλλακτική προοδευτική πολιτική, με μέτρα, όπως:

• Αύξηση του όγκου απασχόλησης με κεντρικό μοχλό την δραστική μείωση του χρόνου εργασίας και πολιτικές απασχόλησης, που θα αυξάνουν την πλήρη και σταθερή εργασία σε βάρος της ελαστικής και θα δημιουργούν πρόσθετη απασχόληση στον κοινωνικό τομέα, την ποιότητα ζωής και το περιβάλλον.

• Κοινωνική και οικονομική ένταξη των μεταναστών με πλήρη ασφαλιστικά και κοινωνικά δικαιώματα.

• Δραστικός περιορισμός, με στόχο την κατάργηση, της “μαύρης” – ανασφάλιστης εργασίας.

• Αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας με δημόσιες κοινωνικές πολιτικές ενίσχυσης της οικογένειας και των νέων.

• Μακροοικονομικές πολιτικές, που να προωθούν αυξημένους ρυθμούς ανάπτυξης, η οποία να δημιουργεί θέσεις εργασίας και να αναδιανέμει εισοδήματα και δικαιώματα υπέρ της μισθωτής εργασίας.

Κοινωνική Ασφάλιση – Ιδιωτική Ασφάλιση

Στην Ε.Ε δεν υπάρχει ένα ενιαίο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, ούτε σε κάθε χώρα υπάρχει πλέον αμιγές σύστημα, που να στηρίζεται αποκλειστικά είτε στο αναδιανεμητικό είτε στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα. Η κεντρική όμως κατεύθυνση είναι η αντικατάσταση των αναδιανεμητικών συστημάτων από ατομικά – κεφαλαιοποιητικά.

Η ΕΕ και η Ευρωζώνη προωθούν πολιτικές ενίσχυσης της ιδιωτικής ασφάλισης σε βάρος της δημόσιας, με αποκορύφωμα το πανευρωπαϊκό ατομικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα ΡΕΡΡ. Αυτό συζητιέται αυτή την περίοδο στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο και αναμένεται να εγκριθεί το 2019. Επιδιώκει να στρέψει τους ασφαλισμένους προς ατομικά ασφαλιστικά συμβόλαια, που θα έχουν ενιαία ισχύ σε όλες τις χώρες της Ε.Ε.

Εμείς, αντιθέτως εκτιμούμε, ότι πρέπει να στηριχθούν τα δημόσια αναδιανεμητικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, που βασίζονται στην αλληλεγγύη γενεών, εργαζομένων – ανέργων, εργαζομένων – συνταξιούχων. Κι αυτό να γίνει σε βάρος όσων εξατομικεύουν την ασφαλιστική προσδοκία και στηρίζονται αποκλειστικά στους νόμους της καπιταλιστικής αγοράς.

Ως Αριστερά μας ενδιαφέρει να έχουμε εργαζόμενους, που αγωνίζονται για την συλλογική βελτίωση των δικαιωμάτων τους, και όχι άθροισμα ανθρώπων που ωθούνται στο να σκέφτονται περισσότερο την επενδυτική συμπεριφορά των ταμείων τους ή την τύχη των μετοχών εκείνων, που θα τους διασφαλίσουν το ατομικό ασφαλιστικό τους μέλλον. Η εμπειρία, άλλωστε, από χρεοκοπίες μεγάλων ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών, που συμπαρέσυραν αντίστοιχα ασφαλιστικά σχήματα, είναι οδυνηρή και διδακτική.

Εμείς θέλουμε τους ασφαλισμένους να λειτουργούν ως ενεργοί πολίτες, που διεκδικούν δημόσιες, συλλογικές και καθολικές κοινωνικές υπηρεσίες και παροχές και όχι ως καταναλωτές των υπηρεσιών ασφάλισης των αγορών.

Χρηματοδότηση Κοινωνικής Ασφάλισης

Ο τρόπος χρηματοδότησης και το ύψος συμμετοχής των συντελεστών της ποικίλει από χώρα σε χώρα της ΕΕ.

Θα πρέπει να αποτελεί κεντρικό ζήτημα, όχι μόνο η κοινωνική αποτελεσματικότητα (αξιοπρεπείς συντάξεις), αλλά και η οικονομική βιωσιμότητα των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης. Αυτή πρέπει να στηρίζεται στην τριμερή χρηματοδότηση, δηλαδή εκτός από τους εργαζόμενους και εργοδότες και από ισχυρή δημόσια χρηματοδότηση.

Κατά τη γνώμη μου, το νεοφιλελεύθερο σύστημα που έχει δημιουργηθεί στη ΕΕ δεν μπορεί να μεταρρυθμιστεί, αλλά πρέπει, κάτω από τον αγώνα των λαών, να ανατραπεί και να διαμορφωθεί ένα νέο πλαίσιο σχέσεων ισότιμης συνεργασίας ανεξάρτητων και κυρίαρχων χωρών και λαών της Ευρώπης.

Παράλληλα, όμως, θεωρώ σημαντική οποιαδήποτε κοινή πανευρωπαϊκή κινηματική και πολιτική πρωτοβουλία, η οποία θέτει υπό δημοκρατική αμφισβήτηση το νεοφιλελεύθερο οικοδόμημα της ΕΕ.

Για τους λόγους αυτούς, όσον αφορά την κοινωνική ασφάλιση, οι Αριστερές δυνάμεις και τα κοινωνικά κινήματα μπορούμε και πρέπει να αναζητήσουμε κοινούς στόχους, που μπορούν να αρθούν πάνω από τις διαφορετικότητες που υπάρχουν από χώρα σε χώρα και να αποτελέσουν το κοινό πεδίο των Ευρωπαϊκών μας διεκδικήσεων. Αυτές αφορούν τον χρόνο συνταξιοδότησης, τον εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας, την εγγυημένη κατώτερη σύνταξη, τον αξιοπρεπή κατώτατο μισθό, την ενίσχυση των Δημοσίων συστημάτων ασφάλισης, το κατώτερο και το ανώτατο ποσοστό αναπλήρωσης του μισθού με την σύνταξη, τις προϋποθέσεις ασφαλούς εγγυημένης αποδοτικής αξιοποίησης των αποθεματικών της κοινωνικής ασφάλισης.

Εναλλακτικές προτάσεις για το ελληνικό σύστημα κοινωνικής Ασφάλισης

Η Κοινωνική Ασφάλιση στην Ελλάδα δεν έχει προβλήματα λόγω υψηλών δαπανών της για συντάξεις, όπως ισχυρίζονται ψευδώς η ΕΕ και η Ευρωζώνη. Οι συντάξεις έχουν μειωθεί δραματικά (50-80%) τα χρόνια των μνημονίων της λιτότητας. Αυτά που, επίσης, μειώθηκαν ήταν τα έσοδα της κοινωνικής ασφάλισης, εξαιτίας των πολιτικών συνεχούς λιτότητας και απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων, που οδήγησε σε εκτίναξη της αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασίας και λόγω της μεγάλης μείωσης της δημόσιας χρηματοδότησής τους.

Επομένως η κοινωνική ασφάλιση μπορεί να στηριχτεί και να αναβαθμιστεί, μόνον εφόσον καταργηθούν τα μνημόνια της λιτότητας και διασφαλιστούν και αυξηθούν τα έσοδά της, δηλαδή ΕΑΝ:

1. Ανακεφαλαιοποιηθεί, δηλαδή αποκατασταθεί με συμπληρωματικούς δημόσιους πόρους, η διαχρονική λεηλασία των αποθεματικών της, που συντελέστηκε στη χώρα μας μετά το 1950, από τις κυβερνήσεις, τις τράπεζες και την μεγαλοεργοδοσία.

2. Μειωθεί η ανεργία με την προώθηση ενός αναπτυξιακού σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης.

3. Χτυπηθεί η εισφοροδιαφυγή και η ανασφάλιστη εργασία, ώστε να αποδοθούν στην κοινωνική ασφάλιση οι πόροι που διαφεύγουν.

4. Αρχίσουν να αυξάνονται οι μισθοί, με την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, που ουσιαστικά έχουν καταργηθεί.

5. Επαναρρυθμιστούν οι εργασιακές σχέσεις και περιοριστούν δραστικά οι ελαστικές μορφές εργασίας προς όφελος της πλήρους και σταθερής απασχόλησης.

6. Αυξηθεί η κρατική χρηματοδότησή της κοινωνικής ασφάλισης, σύμφωνα με τις ανάγκες της.

7. Αξιοποιείται με ασφάλεια και αποδοτικότητα και όχι με ρίσκο η εναπομείνασα κινητή και ακίνητη περιουσία της.

8. Γίνει βαθειά διαγραφή του δημοσίου χρέους της χώρας, ώστε να υπάρξουν οι αναγκαίοι δημόσιοι πόροι για την χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης, των κοινωνικών πολιτικών και της ανάπτυξης.

Αυτό που χρειάζεται είναι ένα δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, εγγυημένων παροχών, αλληλέγγυο, αναδιανεμητικό και καθολικό.

Η έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη και η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, σε συνδυασμό με ένα προοδευτικό πρόγραμμα ανάπτυξης και παραγωγικού μετασχηματισμού της, μπορούν να δώσουν την αναγκαία οικονομική ρευστότητα για να χρηματοδοτηθεί μια δραστική αύξηση των δημόσιων κοινωνικών και ιδιωτικών επενδύσεων, να μειωθεί η ανεργία, να στηριχτεί οικονομικά η κοινωνική ασφάλιση, να χρηματοδοτηθεί η δημόσια Παιδεία, Κοινωνική Προστασία και Υγεία.

Η αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος στη χώρα μας προϋποθέτει ακύρωση της λιτότητας, ανάπτυξη με δημιουργία θέσεων εργασίας και αναδιανομή εισοδημάτων υπέρ των λαϊκών στρωμάτων, ενίσχυση των κοινωνικών πολιτικών και των κοινωνικών δομών στήριξης της οικογενείας, των νέων καθώς και των παιδιών.

Βασικές αρχές οργάνωσης, λειτουργίας και χρηματοδότησης της κοινωνικής ασφάλισης.

Αγωνιζόμαστε για ένα δημόσιο σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης που είναι:

• Ισχυρό και κοινωνικά αποτελεσματικό, έξω από τη λειτουργία της αγοράς, χωρίς να έχει σχέση με ”ασφαλιστικά προϊόντα”, που προωθούν ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.

• Δημόσιο και υποχρεωτικό. Για εμάς ο χαρακτηρισμός «δημόσιο» δεν βασίζεται μόνο στο τυπικό κριτήριο οργάνωσης και νομικής μορφής, αλλά έχει την έννοια, ότι το κράτος υποχρεούται να μεριμνά για την εκπλήρωση των θεσμοθετημένων υποχρεώσεων και παροχών της κοινωνικής ασφάλισης και κυρίως για τη χορήγηση αξιοπρεπών συντάξεων.

• Καθολικό, που θα προστατεύει εξ ίσου όλου/ες τους ασφαλισμένους, ανεξάρτητα από το χρόνο που εντάχθηκαν στην ασφάλιση.

• Αναδιανεμητικό, σε αντιπαράθεση με το κεφαλαιοποιητικό μοντέλο ατομικών κουμπαράδων, που θα αναδεικνύει τα θετικά αποτελέσματα της αλληλεγγύης των γενεών και τα αδιέξοδα της ατομικής κεφαλαιοποίησης.

• Αλληλέγγυο μεταξύ των γενεών και όλων των εργαζομένων.

Η ενίσχυση των δημοσίων ελεγκτικών υπηρεσιών, η κωδικοποίηση και απλούστευση της ασφαλιστικής νομοθεσίας, με στόχο να θεσπιστεί Κώδικας Ασφαλιστικού Δικαίου, η έκδοση χρηστικού ασφαλιστικού οδηγού και η προώθηση μιας μεγάλης δημόσιας καμπάνιας ενημέρωσης των εργαζομένων για τα ασφαλιστικά τους δικαιώματα μπορούν να ελαχιστοποιήσουν την ανασφάλιστη εργασία και την εισφοροδιαφυγή.

Ο εγγυητικός ρόλος του Κράτους στην κοινωνική ασφάλιση οφείλει να συνδυάζεται με διαδικασίες ουσιαστικού κοινωνικού ελέγχου, ενεργή ενημέρωση και συμμετοχή εκπροσώπων των ασφαλισμένων στη Διοίκηση των Ασφαλιστικών Ταμείων, στη λήψη των αποφάσεων και στο σχεδιασμό πολιτικών για την κοινωνική ασφάλιση, αλλά και δυνατότητα ουσιαστικών ελέγχων των εκπροσώπων των εργαζομένων μέσα στις επιχειρήσεις.

Η κοινωνική ασφάλιση πρέπει να στηρίζεται οικονομικά, εκτός από τις ασφαλιστικές εισφορές εργαζομένων και εργοδοτών και στην κρατική χρηματοδότηση σε εφαρμογή της 102 Διεθνούς Σύμβασης Εργασίας (άρθρο 71.3), το κράτος πρέπει να συμμετέχει στην κοινωνική ασφάλιση ως:

– νομοθέτης,

– επόπτης της λειτουργίας της,

– συγχρηματοδότης λόγω του υποχρεωτικού χαρακτήρα της,

-και εγγυητής της καταβολής των προβλεπόμενων παροχών της προς τους ασφαλισμένους.

Άμεσες προτεραιότητες μας για την Κοινωνική Ασφάλιση στην Ελλάδα.

• Επαναφορά του δημόσιου – καθολικού – αναδιανεμητικού χαρακτήρα της Κοινωνικής Ασφάλισης, με κατάργηση όλων των νόμων που ψηφίστηκαν στη διάρκεια των μνημονίων λιτότητας που εφαρμόζονται στη χώρα μας από το 2010, με τους οποίους το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης μετατράπηκε κατά 70% σε κεφαλαιοποιητικό.

• Να σταματήσουν οι μειώσεις κύριων – επικουρικών συντάξεων και εφάπαξ παροχών.

• Σταδιακή αποκατάσταση των μειωμένων κατά 50 %-80% μετά το 2010 συντάξεων, με βάση τους ρυθμούς ανάκαμψης της οικονομίας ξεκινώντας από τους χαμηλοσυνταξιούχους.

Έχουμε ως πρώτη προτεραιότητα την υπεράσπιση της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης και την απόκρουση της νεοφιλελεύθερης αντιμεταρρρύθμισής της. Στην Ελλάδα απαιτείται μια μεγάλη δημοκρατική – αντιμνημονιακή ανατροπή και ένα προοδευτικό αναπτυξιακό πρόγραμμα ανασυγκρότησης. Μία ανατροπή που μπορεί να έρθει με την ανάπτυξη των εργατικών και λαϊκών αγώνων, την κοινή δράση των αριστερών και των αντιμνημονιακών δυνάμεων για την οποία η ΛΑΪΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ εργάζεται με συνέπεια.