Περιπλέκονται οι πολιτικές εξελίξεις στην Ιταλία, με τον Matteo Salvini να εμμένει στη στρατηγική του για τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών τον Οκτώβριο, τις εξελίξεις στο Δημοκρατικό Κόμμα να αλλάζουν τις ισορροπίες και τον πρόεδρο Mattarella να τηρεί στάση αναμονής.
Σύμφωνα με τον ιταλικό Τύπο, η σημερινή ημέρα και οι εξελίξεις γύρω από την πιθανή διάσπαση του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος (PD) της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ίσως αποτελέσει τη λύση στον πολιτικό γρίφο στην Ιταλία, διευκολύνοντας μία πιθανή εγκατάσταση του ηγέτη της Lega Matteo Salvini, στο Παλάτι Μαντάμα, μέσω μία πιθανής συμμαχίας με το κόμμα Forza Italia του Silvio Berlusconi, ή με το ακροδεξιό «Αδέλφια της Ιταλίας» (FdI).
Η αναμενόμενη ανακοίνωση από πλευράς του πρώην πρωθυπουργού Matteo Renzi ότι ιδρύει νέο κόμμα, με την ονομασία «Κοινωνική Δράση» στα δεξιά της παράταξης που είχε κάποτε ηγηθεί, συμπίπτει με την επίσημη πρώτη πράξη στην κατάθεση της πρότασης μομφής της Lega του Salvini κατά της συγκυβέρνησης του κόμματός του με το Κίνημα των 5 Αστέρων, με τη συνεδρίαση των επικεφαλής των πολιτικών ομάδων στη Γερουσία.
«Κλειδί» οι εξελίξεις στο Δημοκρατικό Κόμμα
Θεωρητικά, η πρόταση αυτή της Lega ανοίγει τον δρόμο για πρόωρες εκλογές, ωστόσο, η κίνηση του Renzi ξαναμοιράζει την πολιτική τράπουλα.
Μία διάσπαση του PD, υπό την παρούσα κατανομή δυνάμεων στο Κοινοβούλιο, θα μπορούσε να αποτρέψει την προσφυγή στις εκλογές, μέσω μίας πιθανής συμμαχίας της «Κοινωνικής Δράσης» με το Κίνημα των 5 Αστέρων του Luigi Di Maio.
Ή μέσω μίας συμμαχίας της Δεξιάς-Ακροδεξιάς (Lega, FI, DdI).
Άλλωστε ο Renzi έχει τεθεί κατά της διεξαγωγής εκλογών: «το να πάμε αμέσως στις κάλπες είναι τρελό», δήλωσε ο πρώην πρωθυπουργός, ο οποίος πρότεινε τη δημιουργία μίας κυβέρνησης «που θα αποτρέψει την αύξηση του ΦΠΑ» και πρότεινε στον πρόεδρο Mattarella τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την μείωση του αριθμού των βουλευτών-γερουσιαστών.
Μάλιστα, ο Renzi έχει απευθύνει και έκκληση από χθες στον Di Maio για συνεργασία πάνω σε αυτά τα σημεία, όμως η μόνη απάντηση που έχει λάβει είναι το ηχηρό «όχι σε συνεργασίες» από τον ηγέτη του PD Nicola Gingaretti, που βλέπει τον Renzi έτοιμο να διασπάσει το κόμμα.
Από την πλευρά του ο Di Maio προκρίνει μία κυβέρνηση βραχείας διάρκειας, που θα επιλέξει ο πρόεδρος Mattarella με στόχο την ψήφιση του προϋπολογισμού και τη μείωση του αριθμού των βουλευτών-γερουσιαστών.
Για τον λόγο αυτό του χρειάζεται μία κοινοβουλευτική αυτοδυναμία, την οποία μία πιθανή διάσπαση του PD και μία συμφωνία με τον Renzi (ο οποίος αναμένεται να αποσπάσει σχεδόν τους μισούς κοινοβουλευτικούς από το κόμμα του) τον διευκολύνει στην προσπάθειά του να αποτρέψει τις εκλογές και τον βέβαιο πολιτικό θρίαμβο του Salvini.
Επαφές Salvini – Berlusconi
Από την πλευρά του, μπροστά στις εξελίξεις που ανοίγονται σε περίπτωση διάσπασης στο PD, ο Σαλβίνι κάνει ένα βήμα πίσω στον τακτικισμό του με απώτερο στόχο τις πρόωρες εκλογές.
Ενώ προηγουμένως τόνιζε πως η Λέγκα «θα κατέβει μόνη» στις εκλογές, πλέον δηλώνει πως μέσα στην εβδομάδα θα έχει εντατικές συνομιλίες με τα ήσσονα κόμματα της Δεξιάς-Ακροδεξιάς. Σύμφωνα με την εφημερίδα La Stampa, οι διαπραγματεύσεις με τον Berlusconi είχαν ξεκινήσει προτού ακόμη ο ηγέτης πυροδοτήσει την κυβερνητική κρίση.
Από τα παραλιακά θέρετρα της Ιταλίας, όπου ο Salvini συνεχίζει την άτυπη προεκλογική του εκστρατεία, ανακοινώνει τα σχέδιά του για τον προϋπολογισμό της χώρας: μείωση φόρων κατά 15% για εκατ. Ιταλούς εργαζομένους, διευκολύνσεις στην εφορία, καμία αύξηση του ΦΠΑ, αλλά ταυτόχρονη μείωση των φόρων στο ταμείο.
Ο Salvini εκφράζει την πίστη του στην κρίση του προέδρου Mattarella, ο οποίος θα λάβει τις όποιες αποφάσεις είτε για την διάλυση της κυβέρνησης και την προκήρυξη εκλογών, είτε για την έναρξη διερευνητικών επαφών για τον σχηματισμό μίας άλλης κυβέρνησης συνεργασίας. Επίσης, δεν σταματά να επιτίθεται στον Renzi: «θα πρέπει να ντρέπεται για όλα τα δεινά που επισώρευσε στην Ιταλία, και να αισχύνονται και όσοι θέλουν να κάνουν κυβέρνηση μαζί του, με την (πρώην υπουργό Μαρία Έλενα) Μπόσκι και το κόμμα με τις χρεωκοπημένες τράπεζες».
Τι θα κάνει ο Mattarella
Από την πλευρά του ο Μattarella, που βρίσκεται σε διακοπές στη Σαρδηνία, τηρεί αποστάσεις και αναμένει τις εξελίξεις από τις διαβουλεύσεις του πρωθυπουργού Conte, τις αποφάσεις των κομμάτων και τις πιθανές ψηφοφορίες, προκειμένου να έχει μία σαφή εικόνα προτού αναλάβει την οποιαδήποτε πρωτοβουλία.
Το γεγονός, όμως, παραμένει πως η Ιταλία και κλιματικά (κακοκαιρία στον Βορρά, καύσωνας στον Νότο), αλλά και κυρίως πολιτικά, αυτόν τον Αύγουστο είναι πέρα για πέρα διχασμένη.
Η Ιταλίδα γερουσιαστής Laura Garavini προερχόμενη από το Δημοκρατικό Κόμμα του Matteo Renzi συμφωνεί με τις εκτιμήσεις, πως ο Ιταλός Πρόεδρος Sergio Mattarella θα επιχειρήσει να συγκροτήσει καταρχήν κυβέρνηση τεχνοκρατών.
« Είναι πιθανό, αλλά ο Πρόεδρος έχει και ορισμένες υποχρεώσεις», επισήμανε η γερουσιαστής. «Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Αλλά όπως προείπα, υπάρχει η πιθανότητα. Η διαδικασία είναι σαφής.
Καταρχήν θα πρέπει να συνεδριάσει η Βουλή και εκεί ο Πρόεδρος θα μπορεί να εξακριβώσει εάν θα μπορούσαν να προκύψουν νέες πλειοψηφίες.
Θεωρητικά μπορεί να υπάρξει και μια κυβέρνηση τεχνοκρατών, ωστόσο προσωπικά δεν το θεωρώ πιθανό διότι όλα τα κόμματα έχουν εκφραστεί υπέρ της πρόωρης προσφυγής στις κάλπες».
Μαραθώνιος συγκεντρώσεων και συναντήσεων
Υπενθυμίζεται πως ο Salvini έχει ξεκινήσει μαραθώνιο συναντήσεων και συγκεντρώσεων με σκοπό τη διεξαγωγή των πρόωρων εκλογών το ταχύτερο δυνατό.
«Πρέπει να δώσουμε τον λόγο στους Ιταλούς. Πρόκειται για μια επιλογή θάρρους, συνοχής, αλλά και αξιοπρέπειας», είναι το μήνυμα που εκπέμπει ο Salvini στις συγκεντρώσεις του, όπως το διατύπωσε την Παρασκευή (9/8/2019) στις ακτές της Αδριατικής, στο Τέρμολι.
Λίγο μετά την απόφασή του την Πέμπτη (8/8/2019) να δώσει τέλος στην συμμαχία του με το αντισυστημικό Κίνημα 5 Αστέρων (M5S), ο Salvini επωφελήθηκε συνάντησης που είχε στην Πεσκάρα, στην ανατολική Ιταλία, για να καλέσει τους βουλευτές να «σηκωθούν από τις ξαπλώστρες και να επιστρέψουν στη Ρώμη» για να ρίξουν την κυβέρνηση.
Ως εκ τούτου, μολονότι το ιταλικό κοινοβούλιο έχει παύσει τις εργασίες του για το καλοκαίρι, όλοι οι βουλευτές της Lega εκλήθησαν να επιστρέψουν τη Δευτέρα (12/8) το απόγευμα.
Την ίδια ώρα, μετά τον αιφνιδιασμό αυτόν του πλέον πρώην συμμάχου του, ο Luigi Di Maio, ο αρχηγός του M5S, σκοπεύει από την πλευρά του να υπολογίσει τις δυνάμεις του.
Στις 18:00 σήμερα, Δευτέρα, οι επικεφαλής της Γερουσίας θα συναντηθούν για να ορίσουν το χρονοδιάγραμμα αυτού που θα ακολουθήσει μετά το ξέσπασμα αυτής της άνευ προηγουμένου κυβερνητικής κρίσης.
Μολονότι η Ιταλία είναι συνηθισμένη στις κυβερνητικές κρίσεις, είναι η πρώτη φορά που μπορεί να χρειαστεί να κάνει εκλογές το φθινόπωρο, όταν θα πρέπει να συζητήσει για τον προϋπολογισμό.
Όλοι στη Γένοβα
Η συνάντηση αυτή στη Γερουσία θα καθορίσει πότε θα ανακληθούν οι βουλευτές και αν η άνω Βουλή θα ξεκινήσει τις εργασίες της δεχόμενη τον πρωθυπουργό Giuseppe Conte, ο οποίος ζήτησε να εκφραστεί ενώπιόν της, ή εξετάζοντας την πρόταση μομφής εναντίον του που κατέθεσε η Lega.
Σύμφωνα με τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης, ο Conte θέλει κατ’αρχάς να μετάσχει στην σύνοδο της G7 στο Μπιαρίτς, στην νοτιοδυτική Γαλλία, η οποία ξεκινάει στις 24 Αυγούστου, και να επιλέξει τον Ιταλό Επίτροπο της Ε.Ε., λαμβάνοντας μια απόφαση για την οποία δεν χρειάζεται πλέον να συνεννοηθεί με την Lega.
Ωστόσο, οι αναλυτές κλίνουν περισσότερο στην πιθανότητα ανάκλησης των κοινοβουλευτικών ήδη από τις 19 ή τις 20 Αυγούστου, με μια διάλυση μερικές ημέρες αργότερα του κοινοβουλίου, το οποίο θα αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο, λαμβάνοντας υπόψη τα υποχρεωτικά χρονοδιαγράμματα, της διεξαγωγής εκλογών πριν από τα τέλη Οκτωβρίου, όπως αξιώνει ο Salvini.
Υποχωρούν οι αποδόσεις των ομολόγων λόγω Fitch
Υποχωρεί από τα υψηλά πέντε εβδομάδων η απόδοση του 10ετούς ιταλικού ομολόγου, καθώς η απόφαση του οίκου Fitch να διατηρήσει αμετάβλητη την πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας έφερε ανακούφιση στις αγορές που έχουν πληγεί από την προοπτική προώρων εκλογών στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης.
Ο οίκος Fitch Ratings είχε διατηρήσει την Παρασκευή την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ιταλίας στο BBB και τις προοπτικές της αρνητικές, επικαλούμενος το υψηλό επίπεδο του δημόσιου χρέους, τη χαμηλή τάση αύξησης του ΑΕΠ, τον πολιτικό κίνδυνο και την αβεβαιότητα που απορρέει από την τρέχουσα πολιτική κατάσταση στη χώρα.
Την πορεία των αποδόσεων των ιταλικών ομολόγων επηρέαζαν και οι ενδείξεις ότι το αίτημα του επικεφαλής της Lega Matteo Salvini για πρόωρες εκλογές, αφού ο ίδιος διέρρηξε τις σχέσεις με τον κυβερνητικό του εταίρο, συναντά ολοένα και μεγαλύτερη αντίσταση από άλλα κόμματα, την στήριξη των οποίων θα χρειαστεί η Λέγκα στη κοινοβούλιο προκειμένου να ψηφιστεί η πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης.
Οι αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων καταγράφουν πτώση κατά 7 μονάδες βάσης, με τις αποδόσεις των 10ετών τίτλων να διαμορφώνονται στο 1,752%, υποχωρώντας από το υψηλό πέντε εβδομάδων που κατέγραψαν την Παρασκευή στο 1,83%.
Η διαφορά απόδοσης μεταξύ των 10ετών ιταλικών και γερμανικών ομολόγων (spread) περιορίστηκε στις 230 μονάδες βάσης, ενώ την Παρασκευή είχε διευρυνθεί γύρω στις 239.
Fitch: Επιβεβαίωσε το BBB, αρνητικό το outlook
Σε ΒΒΒ επιβεβαίωσε τη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική ικανότητα της Ιταλίας η Fitch Ratings, διατηρώντας παράλληλα τις αρνητικές προοπτικές (outlook).
Ο αμερικανικός οίκος σημειώνει πως η βαθμολογία και το αρνητικό outlook της Ιταλίας αντανακλούν το εξαιρετικά υψηλό επίπεδο του δημόσιου χρέους, την πολύ χαμηλή τάση αύξησης του ΑΕΠ, τον πολιτικό κίνδυνο και την αβεβαιότητα.
Το σχετικά υψηλό καθαρό εξωτερικό χρέος και η αδύναμη ποιότητα του ενεργητικού του τραπεζικού τομέα, βαρύνουν επίσης την αξιολόγηση.
Το δημοσιονομικό έλλειμμα ανήλθε 2,1% του ΑΕΠ το 2018, το χαμηλότερο σε μια δεκαετία.
Η Fitch προβλέπει, επίσης, έλλειμμα στο 2,1% του ΑΕΠ το 2019, επισημαίνεται.
«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε τον Ιούλιο του 2019 στο συμπέρασμα ότι η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος δεν δικαιολογείται.
Η κυβέρνηση δεσμεύθηκε επίσης μια διαρθρωτική δημοσιονομική προσαρμογή το 2020 σύμφωνα με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης της ΕΕ.
Κατά την άποψή μας, η αποφυγή της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος δείχνει ότι η ιταλική κυβέρνηση εξακολουθεί να ασχολείται με τις δημοσιονομικές διαδικασίες της ΕΕ.
Ωστόσο, η φύση οποιασδήποτε δημοσιονομικής προσαρμογής το 2020 παραμένει ασαφής και οι εντάσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι πιθανό να επανεμφανιστούν», σχολιάζεται.
Η Fitch εξακολουθεί να αναμένει μέτρια δημοσιονομική χαλάρωση το 2020 και διατηρεί αμετάβλητη την προβολή του ελλείμματος στο 2,7% του ΑΕΠ.
«Το κλίμα της αγοράς ομολόγων έχει βελτιωθεί προς την Ιταλία τους τελευταίους μήνες.
Οι αποδόσεις των δεκαετών ιταλικών κρατικών ομολόγων μειώθηκαν στο 1,4% στα τέλη Ιουλίου από 2,4% στα τέλη Μαΐου του 2019.
Αυτό αντανακλά επίσης τις προσδοκίες της αγοράς ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν χαμηλά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και η πιθανότητα να επαναλάβει η ΕΚΤ το QE.
Τα χαμηλά επιτόκια και η επιπρόσθετη ποσοτική χαλάρωση από την ΕΚΤ θα στηρίξουν τις υπερχρεωμένες χώρες όπως η Ιταλία, αλλά θα μπορούσαν επίσης να διευκολύνουν την πίεση στην κυβέρνηση για τη μείωση του δημόσιου χρέους και την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων».
Ο οίκος προβλέπει αύξηση του δημοσίου χρέους στο 134,7% του ΑΕΠ το 2021 από 132,2% το 2018, λόγω της μείωσης του ονομαστικού ΑΕΠ και εξασθένησης του πρωτογενούς ισοζυγίου κατά 0,7% από το 2018-2021.
Το δημόσιο χρέος αναμένεται να εκτοξευθεί στο 138% του ΑΕΠ το 2028.
«Οι πολιτικές εντάσεις στην κυβέρνηση συνασπισμού και η πιθανότητα για πρόωρες εκλογές αυξάνουν την αβεβαιότητα σχετικά με τη δημοσιονομική και οικονομική πολιτική.
Ο ηγέτης της Lega, Matteo Salvini, ζήτησε να κινηθεί διαδικασία για ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση και εξέφρασε την προθυμία του να προχωρήσει σε εκλογές».
Η Fitch προβλέπει οικονομική ανάπτυξη 0,1% το 2019, από 0,9% το 2018, με επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των επενδύσεων σε 1,3% από 3,4% πέρυσι και μερική χαλάρωση της ιδιωτικής κατανάλωσης.
Ο οίκος «βλέπει» αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,5% το 2020 και 0,4% το 2021, λόγω της μέτριας αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης (0,5% κατά μέσο όρο το 2020-21) και της επιβράδυνσης του παγκόσμιου εμπορίου.
Τέλος, η σταθερή βελτίωση των θεμελιωδών μεγεθών του τραπεζικού τομέα και η πρόσβαση στην αγορά για χρηματοδότηση συνεχίστηκε τους τελευταίους μήνες.
Οι τιτλοποιήσεις των NPLs και οι πωλήσεις χαρτοφυλακίων συνεχίστηκαν, υποστηρίζοντας την πτώση του δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων σε σχεδόν 9% στο τέλος Μαρτίου 2019 από 16% στα τέλη του 2016.
Η κερδοφορία ήταν ανθεκτική.
