Την ώρα που τα παγκόσμια οικολογικά και κοινωνικά κινήματα και χώρες με προοδευτικές κυβερνήσεις κινητοποιούνται για να αντιμετωπίσουν την ήδη παρούσα και επερχόμενη καταστροφή του κλίματος, θέτοντας στην πρώτη γραμμή την επιβίωση του πλανήτη – ανθρώπινων κοινωνιών και φυσικών οικοσυστημάτων – και ενώ 500.000 διαδηλωτές/ τριες κατακλύζουν τη Μαδρίτη στη διάρκεια της διάσκεψης του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή (COP25), η Ελλάδα παραμένει σταθερά προσδεδεμένη στα ορυκτά καύσιμα και επενδύει στο ενεργειακό μέλλον μέσω του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου East Med.
Πλην του ΜέΡΑ25, που τοποθετήθηκε κατά αυτών των σχεδιασμών συνολικά και για περιβαλλοντικούς λόγους και του ΚΚΕ, που προέβαλε την πρόσδεση σε γεωστρατηγικές πολιτικές εις βάρος του ελληνικού λαού, μια συντριπτική κοινοβουλευτική πλειοψηφία στηρίζει και πανηγυρίζει για την υπογραφή της συμφωνίας κατασκευής του East Med από Ελλάδα – Κύπρο και Ισραήλ.
Την ίδια ώρα ο ΣΥΡΙΖΑ μέσω της GUE /NGL συμμετέχει στο αριστερό, πράσινο και δημοκρατικό μέτωπο που διαμορφώθηκε στο Ευρωκοινοβούλιο και εκφράστηκε με σχετική διακήρυξη, σε αντιπαράθεση με δεξιές και συντηρητικές δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα θέματα αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Το μέτωπο απαρτίζεται από GUE/NGL (Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά – Βόρεια Πράσινη Αριστερά), S&D (Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών), Greens/FreeAlliance (Πράσινοι / Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία).
Πρόκειται για αντιφάσεις της μεταμνημονιακής πολιτικής ή για βαθύτερες ουσιώδεις επιλογές ανώτερων στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, που χαράσσουν πολιτική του κόμματος εκτός τόπου και χρόνου, εμμένοντας στα πρότυπα ανάπτυξης τα οποία οδήγησαν στην οικολογική καταστροφή και την κλιματική αλλαγή; Η πραγματικότητα είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση βρέθηκε εκτός των προτεινόμενων ή/και εφαρμοζόμενων διεθνώς αναδιαρθρώσεων των κυρίαρχων παραγωγικών και καταναλωτικών προτύπων με στόχο να ανακοπεί η κλιματική αλλαγή. Και αν ως κυβέρνηση ήταν σε αδυναμία να χαράξει πολιτική εκτός μνημονίων, άποψη που πάντως δεν ευσταθεί απόλυτα, γιατί σήμερα συνεχίζει να ακολουθεί εμμονικά τον ίδιο δρόμο, προσδεδεμένος στη στρατηγική (!) των ορυκτών καυσίμων και θριαμβολογώντας για την υπογραφή της συμφωνίας του αγωγού East Med μεταξύ Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ;
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει απεκδυθεί την οικολογική ταυτότητα – που είχε συγκροτήσει ήδη από την εποχή των διαδικασιών συγκρότησής του με τις θέσεις και τις πρακτικές Συνασπισμού και ΑΚΟΑ – σε τέτοιο βαθμό που δεν τολμά να προβάλλει σήμερα ένα φιλοπεριβαλλοντικό λόγο ακόμη και σε θέματα αυτονόητα όπως η διαχείριση των απορριμμάτων.
Πολύ πρόσφατα ο υπεύθυνος του τομέα Οικονομίας Νίκος Παππάς χαρακτήρισε «εμβληματικό έργο» την επένδυση στο Ελληνικό, παραβλέποντας όχι μόνο ότι η περιβαλλοντική μελέτη του ίδιου του έργου το χαρακτηρίζει καταστροφικό για το κλίμα ( αρνητική βαθμολογία -2) και «ξεχνώντας» ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ως αντιπολίτευση είχε πρωτοστατήσει στη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου εναλλακτικού σχεδίου για το Ελληνικό με σαφή οικολογικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά.
ΘΕΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΠΟΥ ΑΠΟΔΟΜΟΥΝ ΤΟΝ ΑΓΩΓΟ EAST MED
Η δημόσια συζήτηση διεξάγεται όσον αφορά τις ενστάσεις τόσο για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του έργου όσο και τις γεωστρατηγικές επιπτώσεις του EastMed από έγκριτους επιστήμονες και περιβαλλοντικές οργανώσεις μεταξύ αυτών η Greenpeace, η «Πρωτοβουλία Ενάντια στις Εξορύξεις Υδρογονανθράκων».
Παραθέτουμε την επιχειρηματολογία που αντικρούει τους πανηγυρισμούς της Ελλάδας όπως εκφράζεται από την κυβέρνηση της ΝΔ αλλά και την αξιωματική αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ για τον αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου East Med.
Αγωγός στα χαρτιά άμεσα συνδεδεμένος με τις εξορύξεις υδρογονανθράκων
- Σύμφωνα με τον Π. Κ. Ιωακειμίδη, ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην πρεσβευτή – σύμβουλο του ΥΠΕΞ, ο EastMed είναι «ένας αγωγός στα χαρτιά. Σοβαροί μελετητές έχουν εγείρει ερωτηματικά κατασκευαστικής μορφής που σχετίζονται με το μεγάλο βάθος της θάλασσας στη Μεσόγειο, τα γεωλογικά δεδομένα, τις περιβαλλοντικές διαστάσεις, κ.ά. Καθώς και το κόστος της χρηματοδότησής του, που σήμερα εκτιμάται σε 6,1 δισ. ευρώ, αλλά που μπορεί να φθάσει στα 8 με 10 δισ. Να σημειώσουμε εδώ ότι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕ), ένας δυνητικός χρηματοδότης, έχει αποφασίσει τη διακοπή χρηματοδότησης κάθε έργου εξόρυξης ορυκτών καυσίμων, περιλαμβανομένου και του φυσικού αερίου. Ενώ προς την ίδια κατεύθυνση κινούνται και οι εμπορικές τράπεζες. Αυτό που έχει χρηματοδοτηθεί μέχρι σήμερα από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τον αγωγό ως «έργο κοινού ενδιαφέροντος» (PCI) είναι προκαταρκτικές μελέτες σκοπιμότητας που δεν προδικάζουν τίποτα ακόμη».
- Σύμφωνα με την Πρωτοβουλία Αθήνας ενάντια στις Εξορύξεις Υδρογονανθράκων «το σχέδιο του αγωγού EastMed για τη μεταφορά φυσικού αερίου από τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο προς την ΕΕ και άλλες χώρες είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το σχέδιο των εξορύξεων υδρογονανθράκων στις ΑΟΖ της Κύπρου αλλά και στην Ελλάδα. Ουσιαστικά, χωρίς αυτές τις εξορύξεις το σχέδιο για τον αγωγό EastMed είναι απολύτως μετέωρο, γιατί πολύ απλά δε θα έχει τι να μεταφέρει. Η συγκεκριμένη συμφωνία αξιώνει να ασκήσει μεγαλύτερες πιέσεις για το προχώρημα των καταστροφικών εξορύξεων σε Ελλάδα και Κύπρο».
- Σύμφωνα με τον Π. Κ. Ιωακειμίδη «Ο αγωγός είναι περιφερειακός και ανταποκρίνεται πρωτίστως στις ανάγκες του Ισραήλ (και στις πολιτικές σκοπιμότητες του Bibi – Νετανιάχου), γι’ αυτό και υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ. Αλλά στο καλύτερο δυνατό σενάριο ο αγωγός θα καλύπτει το 10% των αναγκών της Ευρώπης (άλλοι αναφέρονται σε 2%).
Σημαντικό μεν, αλλά δεν το λες και απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία (όπως κατά κόρον λέγεται). Ωστόσο υπάρχει ένα καίριο ερώτημα, εάν και σε ποια έκταση λαμβάνονται υπόψη τα όσα έχει αποφασίσει η Ένωση για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την “ουδετερότητα” που επιδιώκει έως το 2050».
Γεωπολιτικές διαστάσεις
- Σύμφωνα με τον Π. Κ. Ιωακειμίδη «Και, τέλος, οι γεωπολιτικές διαστάσεις. Ο αγωγός μπορεί να συμβάλει δυνητικά στην περιφερειακή σταθερότητα. Αλλά συμβάλλει στην αντιμετώπιση του κύριου προβλήματος που αντιμετωπίζει η Ελλάδα και που λέγεται “επιθετικότητα Τουρκίας”; Πολύ αμφιβάλλω. Μάλλον περιπλέκει το πρόβλημα.
Η τουρκική πρόκληση μπορεί να αντιμετωπισθεί με το engagement, το “κλείδωμα της Τουρκίας” σε συνεργατικές διαδικασίες. Οταν έχεις ένα άγριο θηρίο δίπλα σου το καθιστάς ακίνδυνο κλείνοντάς το στο κλουβί. Αυτό κάνουν οι ορθολογικά δρώντες άνθρωποι. Τους άλλους τούς… τρώει το θηρίο. Και τέλος μήπως η Ελλάδα, χώρα- μέλος της ΕΕ, γίνεται αναποφεύκτως μέρος της συγκρουσιακής εξίσωσης της Μ. Ανατολής μέσω της τόσο ισχυρής ταύτισης με το Ισραήλ; Κάτι που δεν κάνει καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Είναι αυτό ευρωπαϊκή προσέγγιση;»
- Σύμφωνα με την Πρωτοβουλία Αθήνας ενάντια στις Εξορύξεις Υδρογονανθράκων «Είναι ενδεικτική η πολιτική ομοψυχία και η συνέχεια του κράτους ανεξαρτήτως κυβερνήσεως στην παρακάτω δήλωση του Κ. Χατζηδάκη (31/12/19): “O EastMed είναι ένα σχέδιο στο οποίο αποτυπώνεται – κατ’ εξαίρεσιν ίσως- η συνέχεια της εξωτερικής και ενεργειακής πολιτικής της χώρας. Γι’ αυτό και κάλεσα τους συναδέλφους Γιάννη Μανιάτη, Πάνο Σκουρλέτη και Γιώργο Σταθάκη να παραστούν στην μεθαυριανή τελετή για τον EastMed, καθώς συνέβαλαν κι εκείνοι από την πλευρά να γίνει αυτό το σχέδιο πράξη. Με σοβαρότητα και εθνική ενότητα μπορούμε να χτίσουμε μια ισχυρή Ελλάδα”. Σε αυτή τη πολιτική συμμαχία ένα οριζόντιο κοινωνικό κίνημα ενάντια στις εξορύξεις και τον πόλεμο πρέπει να ορθώσει το ανάστημά του πριν να είναι πολύ αργά.
Όλη η συζήτηση αφορά επί της ουσίας το ποιος θα έχει τον έλεγχο των ενεργειακών διόδων αλλά και τη δύναμη να οργανώσει τις εξορύξεις με τέτοιον τρόπο ώστε να διασφαλίζονται τα μεγαλύτερα δυνατά κέρδη για τους “πετρελαιάδες” και γεωπολιτικά κέρδη για τα εμπλεκόμενα κράτη . Γι’ αυτό άλλωστε οι ΗΠΑ του Τραμπ, στηρίζουν με θέρμη αυτή τη συμφωνία. Δυστυχώς, γνωρίζουμε ότι όπου μεγαλύτερες ή μικρότερες δυνάμεις προσπαθούν να εμπλακούν με ζητήματα ελέγχου ενεργειακών πηγών, βρωμάει πόλεμο. Και ο πόλεμος θα πλήξει τους λαούς της περιοχής σε όποια χώρα και αν κατοικούν για όφελος της στρατιωτικής και εξορυκτικής βιομηχανίας».
- Σύμφωνα με τον Στάθη Λουκά (Kουβεντιάζοντας για τον EastMed, Η Αυγή, 8/1/2020)
«Το παράδοξο είναι ότι η συζήτηση γίνεται τη στιγμή που πρέπει να αναζητούμε τις λύσεις, προοπτικά, για την εγκατάλειψη αυτού του ορυκτού καυσίμου, αν θέλουμε η μέση θερμοκρασία να μην ξεπεράσει 1,5 ή 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή. Προσεγγίζεται από μερικούς παραθυράδες και στρατηγούς ναυάρχους, κλπ. σαν σπινθήρας σε μια περιοχή όπου οι ενεργειακές επιδιώξεις γίνονται υπόβαθρο αντίστοιχων γεωπολιτικών επιδιώξεων, καθώς και αντίστροφα. “Μωραίνει Κύριος ον βούλεται απολέσαι”».
*Ελένη Πορτάλιου, μέλους της Πρωτοβουλίας ενάντια στην οικολογική καταστροφή και την κλιματική αλλαγή
