Η Ρωσία τραβάει το σκοινί στον πετρελαϊκό πόλεμο

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει πέσει σε παγίδα. Παρενέβη την προηγούμενη εβδομάδα στον πόλεμο των πετρελαϊκών τιμών δίνοντας ένα καθησυχαστικό μήνυμα το οποίο, αν και οδήγησε τις αγορές σε ράλι την Πέμπτη και Παρασκευή, αποδεικνύεται ότι δεν είχε αντίκρισμα. Εμφανίστηκε ως μεσολαβητής στη διαμάχη Ρωσίας και Σαουδικής Αραβίας, μόνο και μόνο για να λάβει την απάντηση ότι οι ΗΠΑ δεν είναι κάποιος τρίτος, αλλά συμμέτοχος και αντικείμενο της όποιας συμφωνίας προκύψει. Και αντιμετωπίζει πλέον το δίλημμα είτε να οδηγήσει τον αμερικανικό κλάδο σχιστολιθικού πετρελαίου σε συντεταγμένη μείωση της παραγωγής του, σε συμφωνία με τους δύο κύριους διεθνείς ανταγωνιστές του, είτε στην ασύντακτη μείωση που θα προκαλέσει το επαπειλούμενο κύμα χρεοκοπιών, λόγω των χαμηλών τιμών.

Στην άρνηση της Ρωσίας να συμφωνήσει σε έναν νέο γύρο περικοπών η Σαουδική Αραβία αντέδρασε σπασμωδικά, ανακοινώνοντας αύξηση της παραγωγής της, την ίδια ώρα που η ζήτηση έχει υποχωρήσει ραγδαία λόγω της πανδημίας του κορονοϊού και των περιοριστικών μέτρων που τη συνοδεύουν. Στον χορό της αύξησης της παραγωγής μπήκαν αμέσως και όσοι άλλοι παραγωγοί έχουν τη δυνατότητα (Ρωσία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα), με αποτέλεσμα μια πλημμυρίδα προσφερόμενου αργού, για την οποία πλέον χρησιμοποιούνται ακόμη και υπερδεξαμενόπλοια ως αποθηκευτική χώροι. Εξ ού και η προηγούμενη εβδομάδα άνοιξε με την τιμή του μαύρου χρυσού να αγγίζει προς τα κάτω τα 20 δολάρια ανά βαρέλι, με τις συνολικές απώλειες από την αρχή του έτους να φθάνουν το 60%.

Ο τρίτος της εξίσωσης, δηλ. ο αμερικανικός σχιστολιθικός κλάδος αισθάνθηκε αμέσως την πίεση, καθώς συγκροτείται από πολλούς μικρομεσαίους ανεξάρτητους παραγωγούς, που μπορούν να κερδοφορήσουν μόνο αν οι τιμές διαμορφωθούν σε επίπεδα αρκετά υψηλότερα από τα τωρινά. Ταυτοχρόνως πρόκειται για κλάδο υπερχρεωμένο, οι κλυδωνισμοί του οποίου μπορούν να μεταφερθούν στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η προοπτική χιλιάδων απολύσεων και ακύρωσης επενδύσεων ύψους 15 δισ. είναι το τελευταίο που χρειάζονται οι ΗΠΑ σε αυτή τη συγκυρία που δοκιμάζονται από την πανδημία. Η χρεωκοπία της Whiting Petroleum, άλλοτε της μεγαλύτερης στην περιοχή Bakken της Βόρειας Ντακότα, αποτέλεσε σαφές σημάδι: η κεφαλαιοποίησή της συρρικνώθηκε από τα 15 δισ. δολάρια το 2011 στα 61,5 εκατ. δολάρια, με το χρέος της να φθάνει τα 2,8 δισ., έναντι 585 εκατ. δολαρίων ρευστότητας στον ισολογισμό της.

Ο Ντόναλντ Τραμπ, σε αντίθεση προς τα αισιόδοξα μηνύματα που εξέπεμπε προηγουμένως, βρέθηκε να απειλεί με επιβολή δασμών για να προστατεύσει την αμερικανική πετρελαϊκή παραγωγή.

Το ζήτημα είναι ότι η Μόσχα έχει ανακαλύψει ένα ευαίσθητο σημείο επί του οποίου μπορεί να εκβιάζει τον Τραμπ. Ο δικός της προϋπολογισμός δεν είναι ελλειμματικός και ήδη ξαναγράφεται λαμβάνοντας ως αφετηρία την προσγείωση των τιμών κάτω από τα 30 δολάρια ανά βαρέλι. Η υποτίμηση του ρουβλίου απορροφά μέρος των κραδασμών (πολυτέλεια την οποία δεν έχει η Σαουδική Αραβία λόγω της πρόσδεσης του ριάλ στο δολάριο), ενώ τα υψηλά συναλλαγματικά αποθεματικά δημιουργούν ένα μαξιλάρι ασφαλείας. Διαθέτει συνεπώς η ρωσική πλευρά τις αντοχές να περιμένει την υποχώρηση των άλλων παικτών στους όρους που θέτει για μία νέα συμφωνία.