[ Το πιο κάτω άρθρο του, υψηλής πείρας, οξυδέρκειας και παιδείας, Ινδού διπλωμάτη είναι άκρως διαφωτιστικό -και πνευματικά ερεθιστικό ως ανάγνωσμα- για τον μέσον αναγνώστη, αλλά είναι προπάντων χρησιμότατο βοήθημα ανάγνωσης, ανάλυσης και ερμηνείας διπλωματικών δηλώσεων και κειμένων, για τους παρ ημίν ασχολουμένους – κατ’ επάγγελμα η ερασιτεχνικά, κατόπιν πρωθυπουργικής ανάθεσης- με την διαχείριση των εξωτερικών προβλημάτων. Τα εθνικά επιτεύγματα, ιδίως της τελευταίας δεκαετίας – και σε αυτόν τον υπαρξιακής εθνικής σημασίας τομέα- κραυγάζουν εναγώνια την ανάγκη τέτοιας διδασκαλίας.]
Ανάδειξη: Μιχαήλ Στυλιανού
Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα επιβεβαίωσε στην Μόσχα την περασμένη Τρίτη ότι Ρώσοι «ειδικοί» βρίσκονται πράγματι στην Βενεζουέλα, στα πλαίσια μιας συμφωνίας τεχνικής στρατιωτικής συνεργασίας του 2001 με το Καράκας. Η Ζαχάροβα υπογράμμισε ότι η ρωσική συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας με την Βενεζουέλα είναι σύμφωνη με το σύνταγμα της χώρας, έχει πλήρη νομική κάλυψη και δεν χρειάζεται οποιανδήποτε πρόσθετη έγκριση από την Εθνοσυνέλευση της χώρας» (που ελέγχεται από την αντιπολίτευση).
Η δήλωση έγινε μετά πληροφορίες των ΜΜΕ ότι αεροσκάφη της ρωσικής αεροπορίας προσγειώθηκαν το Σάββατο στο Καράκας και αποβίβασαν τον Βασίλη Τονκοσκούρωφ, αρχηγό του επιτελείου των ρωσικών χερσαίων δυνάμεων, με στρατιωτικό προσωπικό σχεδόν 100 ανδρών και 35 τόνους υλικού. Ανώνυμος αξιωματούχος της ρωσικής πρεσβείας στο Καράκας δήλωσε στο πρακτορείο Σπούτνικ ότι το ρωσικό προσωπικό είχε έρθει «για την ανταλλαγή απόψεων. Η Ρωσία έχει συνάψει ορισμένα συμβόλαια τα οποία είναι υπό εκτέλεση, συμβόλαια τεχνικού-στρατιωτικού χαρακτήρα.
Η ανακοίνωση της Ζαχάροβα έγινε την επομένη τηλεφωνήματος που έλαβε ο Ρώσος υπουργός των Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρώφ από τον Αμερικανό ομόλογό του Μάϊκ Πομπέο, στις 25 Μαρτίου. Οι ρωσικές πληροφορίες ανέφεραν ότι ο Πομπέο «ενδιαφέρθηκε για ορισμένα ζητήματα σχετικά με τις εξελίξεις στην Βενεζουέλα». Προσέθεταν ότι « ο Σεργκέι Λαβρώφ υπογράμμισε (στον Πομπέο) ότι οι απόπειρες της Ουάσιγκτον να οργανώσει ένα πραξικόπημα στην Βενεζουέλα και οι απειλές της κατά της νόμιμης κυβέρνησης αποτελούν παραβίαση του καταστατικού χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και κατάφωρη επέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις ενός κυρίαρχου κράτους… Μετά την έκθεση των κυριοτέρων διαφορών στις ρωσικές και αμερικανικές θέσεις, οι δύο αξιωματούχοι συμφώνησαν να μείνουν σε επαφή και να συνεχίσουν την ανταλλαγή εκτιμήσεων.»
Η εκδοχή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ωστόσο υποστήριζε ότι ο Πομπέο «προειδοποίησε την Ρωσία να πάψει την μη εποικοδομητική συμπεριφορά της στην Βενεζουέλα» και ότι η Ουάσιγκτον και οι περιφερειακοί σύμμαχοί της « δεν θα μείνουν απαθείς θεατές ενώ η Ρωσία παροξύνει τις εντάσεις.» Υποστήριζε ακόμη ότι ο Πομπέο κατηγόρησε την Ρωσία για «συνεχιζόμενη επέμβαση… σε υποστήριξη του παράνομου καθεστώτος του Νικόλα Μαδούρο στην Βενεζουέλα, (η οποία) απειλεί να παρατείνει τις οδύνες του λαού της χώρας, που στην συντριπτική πλειοψηφία του υποστηρίζει τον προσωρινό πρόεδρο Χουάν Γκουαϊδό».
Στο μεταξύ, την Δευτέρα και την Τρίτη, σε μια σειρά μηνυμάτων, ο Σύμβουλος Ασφαλείας Τζων Μπόλτον, ξέσπαγε στο Τουίτερ την οργή και την απογοήτευσή του: «Ο Μαδούρο απώλεσε την υποστήριξη του λαού της Βενεζουέλας και εξαρτάται από την υποστήριξη της Κούβας και της Ρωσίας για να σφετεριστεί την δημοκρατία και να καταπιέζει αθώους πολίτες… Αντί να στέλνει αεροπλάνα ικανά για πυρηνικούς βομβαρδισμούς και ειδικές δυνάμεις για να στηρίξουν έναν διεφθαρμένο δικτάτορα, η Ρωσία θα όφειλε να συνεργαστεί με την διεθνή κοινότητα σε υποστήριξη του λαού της Βενεζουέλας. Οι ΗΠΑ δεν θα ανεχθούν την ανάμειξη ξένων εχθρικών στρατιωτικών δυνάμεων στους κοινούς στόχους του Δυτικού Ημισφαιρίου για την δημοκρατία, την ασφάλεια και το κράτος δικαίου… Ο Μαδούρο ζητά την βοήθεια Κουβανών και Ρώσων τραμπούκων για να υποτάξει τον λαό της Βενεζουέλας».
Με αυτές τις εξελίξεις, η κρίση περί την Βενεζουέλα μπορεί να εμφανίζεται σε διάσταση ενός Νέου Ψυχρού Πολέμου. Σαφώς η Μόσχα έχει ζυγίσει τα υπέρ και τα κατά της κατάστασης στην Βενεζουέλα και έχει αποφασίσει να μην είναι απολογητική για την υποστήριξή της στην κυβέρνηση Μαδούρο. Παρά τις εκρήξεις της Ουάσιγκτον, η Μόσχα δεν δείχνει την διάθεση να υποχωρήσει.*
Το μεγάλο ερώτημα που εκκρεμεί είναι εάν η Ρωσία ανεβαίνει την σκάλα της κλιμάκωσης. Πράγματι, η ενίσχυση της στρατιωτικής-τεχνικής συνεργασίας απορρέει από την εκτίμηση στην Μόσχα ότι οι μανιώδεις αμερικανικές απόπειρες να απεργαστούν/καλύψουν ένα στρατιωτικό πραξικόπημα στην Βενεζουέλα δεν πηγαίνουν πουθενά. Στο μεταξύ, ο Πρόεδρος Νικόλας Μαδούρο, ανακοίνωσε σε συνέντευξή του, την Παρασκευή, στην ρωσική τηλεόραση ότι «μια υψηλού επιπέδου σύσκεψη διακυβερνητικής συνεργασίας» μεταξύ Ρωσίας και Βενεζουέλας, θα συνέλθει τον Απρίλιο, «όπου θα υπογράψουμε 20 έγγραφα για την συνεργασία στην Οικονομία, το Εμπόριο, τον Πολιτισμό, την Ενέργεια και την Εκπαίδευση.»
Αρκεί να λεχθεί λοιπόν ότι, η Μόσχα αναβαθμίζει την υποστήριξή της στον Μαδούρο και καταστρώνει ένα σχέδιο δράσεως για την ανάπτυξη ενός σφαιρικού προγράμματος διμερούς συνεργασίας, μεσοπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης προοπτικής. Τώρα, αυτό μπορεί μόνο να σημαίνει ότι κατά την ρωσική εκτίμηση , το αμερικανικό σχέδιο για την ανατροπή του καθεστώτος –με οικονομικές κυρώσεις και άλλα υποχθόνια μέσα (όπως σαμποτάζ της ηλεκτροδότησης) και διάφορες μεθόδους πολιτικής και διπλωματικής πίεσης (μεταξύ των οποίων και την παράνομη κατάσχεση καταθέσεων της Βενεζουέλας σε Δυτικές τράπεζες, ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων), μπορεί και πρέπει να αντιμετωπιστεί. Είναι ενδιαφέρον ότι η Κούβα, η οποία έχει πλούσια πείρα αντίστασης στις καταπιεστικές μεθόδους της Ουάσιγκτον, συνεργάζεται στενά με την Ρωσία σε αυτή την κατεύθυνση.
Από ότι φαίνεται –μέχρι τώρα τουλάχιστον- μια ευθεία αμερικανική στρατιωτική επέμβαση στην Βενεζουέλα για την βίαιη μεταβολή του καθεστώτος δεν είναι στο πρόγραμμα. Αυτό που αναμένεται είναι μάλλον μια παρατεταμένη περίοδος ψυχρού πολέμου φθοράς. Μπορεί η Ρωσία να αναδεχτεί το οικονομικό βάρος που αυτό συνεπάγεται; Αλλά η αναλογία της ρωσικής επέμβασης στην Συρία δεν ισχύει στην παρούσα περίπτωση, καθόσον η Βενεζουέλα είναι μια πλούσια χώρα με τα μεγαλύτερα γνωστά αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο. Επίσης και η Κίνα έχει ισχυρούς λόγους να νοιάζεται για την οικονομική σταθερότητα της Βενεζουέλας.
Από την άλλη πλευρά, για την Ρωσία είναι υπόθεση ζωτικής σημασίας οι ΗΠΑ, που φιλοδοξούν να γίνουν ο πρώτος εξαγωγέας πετρελαίου και φυσικού αερίου, να μην πάρουν τον έλεγχο των τεράστιων αποθεμάτων της Βενεζουέλας, γιατί έτσι θα αποκτούσαν την δύναμη να ρυθμίζουν κατά βούληση την παγκόσμια προσφορά και ζήτηση ενέργειας και να καθορίζουν την τιμή του πετρελαίου και του αερίου.
Σε γεωπολιτικούς όρους, μια ισχυρή ρωσική παρουσία στην Βενεζουέλα καθίσταται ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί της Ρωσίας απέναντι στην αυξανόμενη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ κατά μήκος των δυτικών ρωσικών συνόρων στην κεντρική και ανατολικήν Ευρώπη και στα Βαλτικά κράτη. Και αυτό μόνο του καθιστά την Βενεζουέλα έναν στρατηγικό εταίρο για την Ρωσία. Σε απλή διατύπωση, οποιαδήποτε προβολή της ρωσικής δύναμης στην αυλή των ΗΠΑ θα επιβάλει στην Ουάσιγκτον σε κάποιο σημείο, και σύντομα μάλλον παρά αργά, την επιτακτική ανάγκη να προσέλθει σε έναν εποικοδομητικό διάλογο και σε διαπραγματεύσεις με την Μόσχα, οσοδήποτε δυσκολοχώνευτες και να είναι οι προοπτικές τους.
Και πράγματι, σε κάποιο σημείο της ανακοίνωσής της , η Ζαχάροβα, με «μπηχτή» στο Δόγμα του Μονρόε (σημ: «Η Αμερική μόνο για τους Αμερικανούς») που επικαλέστηκε η κυβέρνηση Τραμπ, έθεσε το αιχμηρό ερώτημα: «Και αυτοί τι δουλειά έχουν στο Ανατολικό Ημισφαίριο; ΄Ισως πιστεύουν ότι οι άνθρωποι σ΄αυτήν την πλευρά του κόσμου θα είναι ευγνώμονες όταν η Ουάσιγκτον αλλάζει κατά βούληση τους ηγέτες τους και σκοτώνει όσους δεν της αρέσουν; ΄Η οι ΗΠΑ πιστεύουν ακόμη ότι οι λαοί περιμένουν τους Αμερικανούς να τους φέρουν την δημοκρατία στα φτερά των βομβαρδιστικών τους; Ρωτήστε τους Ιρακινούς, τους Λίβυους και τους Σέρβους γι΄αυτά.»
Η Ζαχάροβα δεν αναφέρθηκε ανοικτά στην Ουκρανία, ή στα Βαλτικά κράτη και στην Πολωνία και στην Μαύρη Θάλασσα και στον Καύκασο, αλλά το υπονοούμενο μήνυμα ήταν σαφές: ΄Οταν οι ΗΠΑ αλωνίζουν στην αυλή της Ρωσίας, η Ρωσία χρησιμοποιεί το δικαίωμά της να ανταποδώσει τα ίδια. Τελεία και παύλα. Είναι χρήσιμο να υπομνησθεί η λύση της κρίσης των ρωσικών πυραύλων στην Κούβα, το 1962, με την αμοιβαία απόσυρση των ρωσικών πυραύλων από την Κούβα και των αμερικανικών από την Τουρκία.
Το τηλεφώνημα του Πομπέο στον Λαβρώφ αποκαλύπτει ότι οι ΗΠΑ προσπαθούν να διαγνώσουν τις προθέσεις της Ρωσίας. Είναι ενδιαφέρον ότι η σχετική ρωσική ανακοίνωση ανέφερε ότι ο Λαβρώφ έθεσε και τα θέματα της Ουκρανίας και της Συρίας στην συνομιλία με τον Πομπέο. Οι παρατηρήσεις του ήταν αιχμηρές: «Ο Σεργκέι Λαβρώφ υπογράμμισε επίσης ότι η πρόθεση των ΗΠΑ να αναγνωρίσουν στο Ισραήλ κυριαρχικά δικαιώματα στα Υψώματα του Γκολάν θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρή παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, να παρεμποδίσει την διαδικασία διευθέτησης του Συριακού και να επιδεινώσει την κατάσταση στην Μέση Ανατολή. Αναφερόμενος στην Ουκρανία, ο Σεργκέι Λαβρώφ τόνισε ότι είναι απαράδεκτη η αμερικανική τακτική να υποβοηθεί τις ενέργειες του καθεστώτος του Κιέβου στον τορπιλισμό των συμφωνιών του Μινσκ για τον διακανονισμό της ενδο-ουκρανικής σύγκρουσης.»
Περιέργως, η ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την τηλεφωνική συνομιλία, παρέλειψε κάθε αναφορά στην Συρία και στην Ουκρανία. Προφανώς ήταν πολύ καυτή η πατάτα για την Ουάσιγκτον, ακόμη και να αναφέρει ότι ο Λαβρώφ επεσήμανε την αμερικανική συμπεριφορά στο «Ανατολικό Ημισφαίριο», την οποία η Ρωσία θεωρεί μη ανεκτή.
ΣημΜετφ: * Την δημοσίευση του άρθρου ακλούθησαν οι ακόλουθες εξελίξεις.
1.- Ο Πρόεδρος Τραμπ κάλεσε την Ρωσία να φύγει από την Βενεζουέλα και απείλησε ότι «όλες οι επιλογές είναι στο τραπέζι».
2.- Η εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ απάντησε «προτού μιλήσουν για τα νόμιμα συμφέροντα άλλων εθνών, θα συμβούλευα την κυβέρνηση των ΗΠΑ να τηρεί τις υποσχέσεις της στην διεθνή κοινότητα» -αναφερόμενη στην υπόσχεση Τραμπ για απόσυρση των Αμερικανών από την Συρία.
3.- Η ρωσική κρατική βιομηχανία παραγωγής οπλικών συστημάτων Rosoboronexport ανακοίνωσε ότι ένα νέο κέντρο εκπαίδευσης πληρωμάτων ελικοπτέρων οικοδομήθηκε στο Καράκας , στο οποίο πιλότοι θα εκπαιδεύονται σε μεταφορικά Μι-17 και Μι-26, σε επιθετικά Μι-36 και σε άλλους τύπους ρωσικών ελικοπτέρων. Μεταδόθηκαν και φωτογραφίες:
*Πηγή: Indian Punchline, Fri, Mar 29, 2019
